Truyền kỳ về Tướng Washington (P.15): Hầu tước Lafayette

Tướng quân Washington và Hầu tước Lafayette ở Valley Forge. (Ảnh: Tài sản công)

BTV Epoch Times Hoa Ngữ

Thứ tư, 24/5/2023

bigger smaller

Ở lãnh thổ Mỹ quốc, gần như tất cả thành trấn đều sẽ có một con phố mang tên Lafayette. Trong hơn 200 năm qua, người dân Hoa Kỳ chưa bao giờ quên ông, chàng trai người Pháp mang trên mình huyết thống cao quý và khí chất thuần chân, đã vượt đại dương tới Mỹ quốc tham gia cuộc Cách mạng giành độc lập, đó chính là Gilbert du Motier de Lafayette – người con tinh thần của Tướng Washington.

Trong cuộc Cách mạng giành độc lập đầy sóng gió của Mỹ quốc, có không ít câu chuyện về anh hùng thiếu nữ khiến người ta cảm động! Mà câu chuyện về Tướng Washington và Hầu tước Lafayette chắc chắn là một trong những chương khiến mọi người cảm động nhất.

Gilbert du Motier de Lafayette sinh ra trong một gia đình quý tộc tại Pháp quốc vào tháng 09/1757. Ngọn nguồn huyết thống của gia tộc ông có thể truy đến thời kỳ Caesar đại đế của Đế quốc La Mã. Mấy đời gia tộc Lafayette đều có quan hệ mật thiết với Hoàng gia Pháp quốc. Trong những bộ phim điện ảnh và truyền hình về Hoàng gia, ví dụ như “Người đàn ông mang mặt nạ sắt” (L’Homme au Masque de Fer) vào thời Vua Louis XIV, nhân vật trong phim muốn điều tra sự thật, một trong những đầu mối chính là đi thỉnh giáo những trưởng bối trong gia đình Hầu tước Lafayette. Từ đây có thể thấy gia tộc cổ xưa này và Hoàng gia Pháp có mối quan hệ mật thiết kéo dài suốt các triều đại.

Hướng về Mỹ quốc

Lafayette mặc dù sinh ra trong danh gia vọng tộc, điều kiện đủ đầy, nhưng từ nhỏ đã phải chịu đủ cái khổ của sinh ly tử biệt. Ông nội và bác của Lafayette đều hy sinh vì tổ quốc trong cuộc giao chiến Anh-Pháp. Khi Lafayette chỉ mới 2 tuổi, cha của ông đã không may qua đời vì đạn pháo của quân Anh tại trận Minden trong cuộc Chiến tranh Bảy năm. Lafayette lớn lên trong sự chăm sóc của mẹ và bà nội, lúc bé ông nhận được sự giáo dục từ người thân và hai vị cha xứ, về sau vào học ở trường Lycée Louis-le-Grand. Khi Lafayette 13 tuổi, mẹ và bà nội, những người thân mà ông nương tựa cũng lần lượt rời đi, Lafayette trở thành một cô nhi không người thân thích. Tuy nhiên mỗi khi một người thân qua đời, họ đều để lại cho Lafayette bé nhỏ quyền kế thừa và di sản khổng lồ. Vậy nên Lafayette, một cô nhi, lại là người giàu có nhất trong giới thượng lưu ở Pháp, sở hữu nhiều địa sản nhất Pháp quốc.

Năm 14 tuổi, Lafayette nhập ngũ, tham gia vào Lục quân Hoàng gia Pháp, trở thành một quân nhân kiên cường, về sau thăng cấp lên làm Kỵ binh Thượng úy. Năm 16 tuổi, ông kết hôn với Marie Adrienne Francoise de Noailles, con gái thứ năm của quý tộc Jean de Noailles. Marie tính tình thuần chân, nhân từ, có khả năng lý giải và cân nhắc vô cùng tinh tế. Trên chiến trường của Chiến tranh cách mạng Mỹ, Lafayette đã viết rất nhiều thư cho nàng, mô tả tường tận những gì bản thân tai nghe mắt thấy, bao gồm cả tình phụ tử và tình nghĩa sâu đậm với Tướng Washington, lưu lại cho hậu thế những tài liệu lịch sử trân quý. Sau khi kết hôn, Lafayette tiến vào giới xã hội của Cung điện Versailles, ông rất thân thiết với Quốc Vương Louis XVI và Vương Hậu Maria Antonia. Người ta kể rằng có một lần ở vũ hội Hoàng gia, khi khiêu vũ với Vương Hậu Maria Antonia, Lafayette đã nói một câu gì đó khiến Vương Hậu dừng khiêu vũ và cười lớn, còn Lafayette thì xấu hổ đến đỏ mặt tía tai, chuyện này sau đó được truyền ra như một câu chuyện đùa.

Một thiếu niên quý tộc giàu sang phú quý như thế, nhưng khi nghe tin Cuộc chiến giành độc lập Bắc Mỹ ở bờ bên kia đại dương khai hỏa, ông lập tức muốn đi tới đó. Không biết tiếng gọi đó tới từ đâu, ông nhất tâm nhất ý muốn rời quê hương, hướng về Mỹ quốc, đích thân tham dự, trợ giúp người Mỹ thoát khỏi Anh quốc. Ông công khai tuyên bố: “Sự độc lập của Mỹ quốc sẽ là hạnh phúc của những người yêu tự do trên toàn thế giới.”

Vì để có thể đến Mỹ quốc, có thể nói là Lafayette đã dùng hết tâm tư. Ông tự mình bỏ tiền ra mua một chiếc quân hạm, chiêu mộ những người cùng chung chí hướng từ khắp mọi nơi. Trong danh sách chiêu mộ có một kỹ sư quân sự tên là Louis Alexandre Berthier, về sau là Tham mưu trưởng sáng giá nhất dưới trướng Napoléon. Hầu tước Lafayette vốn dĩ là một thanh niên anh tú ăn vận sang trọng trong thành Paris, được quần chúng chú ý, lại làm ra động tĩnh lớn như vậy, cho nên lực cản khá lớn. Bộ ngoại giao Anh quốc lúc đó liên tục kháng nghị với Pháp quốc, muốn bắt giữ Lafayette lại.

Trong kế hoạch đầu tiên, Lafayette vốn dĩ đã ra khơi, nhưng Vua Louis XVI chịu không nổi áp lực ngoại giao quá lớn, đã phái người đuổi theo ông, phái người đặc biệt giám sát không cho ông đến Mỹ quốc. Lafayette đã bí mật liên lạc với người Mỹ nổi tiếng ở Pháp lúc bấy giờ là Benjamin Franklin, họ lại chuẩn bị kế hoạch chu đáo chặt chẽ hơn nữa. Vào tháng 04/1777, Lafayette lần nữa giương buồm ra biển, tiến về Mỹ quốc. Người ta nói rằng, mới đầu ông cải trang thành một cô gái để thoát khỏi các vòng kiểm tra. Người Anh đã dùng hai chiếc quân hạm để đuổi theo, nhưng không thể đuổi kịp chàng trai này, Lafayette đã thoát được vòng vây, tiến về Mỹ quốc, nơi đang xảy ra giao tranh dữ dội. Còn bức thư tiến cử mà ngài Benjamin Franklin viết cho quốc hội cũng đã sớm được gửi đi.

Vào tháng 06/1777, sau gần hai tháng lênh đênh trên biển, Lafayette cuối cùng đã đặt chân đến Mỹ quốc. Tàu của ông cập bến tại đảo Bắc của South Carolina, sau đó ông rời tàu lên ngựa, cùng tùy tùng thúc ngựa tức tốc chạy đến Philadelphia. Lúc này, bức thư của Benjamin Franklin cũng đã tới, Quốc hội Mỹ rất hoan nghênh Lafayette, trao cho ông quân hàm Thiếu tướng. Lafayette tuyên bố rằng ông không cần lương bổng và lương thực, không cần thù lao, cũng không đợi ở hậu phương mà sẽ lập tức tiến ra chiến trường. Những thành viên của Quốc hội Mỹ nghe được lời bộc bạch này của ông thì nhìn nhau nói rằng: “Lời thoại này thật quen thuộc!” Từng có một người cũng đã nói với Quốc hội như thế, phục vụ vì quốc gia mà không cần bất kỳ thù lao gì. Đó là ai? Chính là Tướng Washington!

Cuộc gặp gỡ định mệnh

Cứ như vậy, vào ngày 03/08/1777, ở Philadelphia, Tướng Washington 45 tuổi đã gặp chàng trai Lafayette 19 tuổi. Đây là cuộc gặp khiến mọi người vô cùng cảm động. Tướng Washington cả đời chưa có con cái máu mủ của riêng mình, còn Lafayette thì mồ côi cha từ nhỏ, lúc hai người nhìn nhau lần đầu tiên, cảm ứng giữa tâm và tâm khiến họ hiểu rằng, đây là người vô cùng quan trọng đối với mình. “Lafayette là người con tinh thần của Tướng Washington,” các nhà sử học sau này đã không tiếc lời ca ngợi như vậy. Bởi vì trong cuộc gặp gỡ định mệnh này, người ta đã được chứng kiến cảnh tượng anh hùng quý anh hùng; nhìn thấy cái ôm của hai người có tố chất tinh thần như nhau, trao cho nhau tình thương giống như tình phụ tử; nhìn thấy sự trung thành, tín nhiệm, sinh tử không rời của tình huynh đệ.

Câu chuyện về chàng trai Lafayette và Tướng Washington bao hàm tất cả những phẩm chất đạo đức mà nhân loại yêu thích và hướng đến, đồng thời hội tụ những khoảnh khắc huy hoàng sáng lạn. Lafayette một đời công trạng chói lọi, là công thần khai quốc của Mỹ quốc, cũng là công thần của Cách mạng Pháp. Ông được vinh danh là “người hùng của hai thế giới,” những người ông tiếp xúc đều là những người ưu tú nhất trên thế giới, những linh hồn trí tuệ và những người sở hữu địa vị tôn quý nhất. Thế nhưng vào những năm cuối của cuộc đời, khi có người hỏi ông rằng ai là người vĩ đại nhất mà ông từng gặp, Lafayette đã trả lời ngay không cần nghĩ ngợi: “Đương nhiên là Tướng quân George Washington!”

Vào tháng 08/1777 tại Philadelphia, chàng thanh niên người Pháp Lafayette với phong thái cao quý, tướng mạo tuấn tú đã phiêu dương quá hải, đi theo tiếng gọi của định mệnh để đến Mỹ quốc, xuất hiện bên cạnh Tướng quân Washington. Cùng ngày hôm đó, ông được Tướng Washington mời dùng bữa tối, sau đó Tướng Washington lại dẫn ông cùng đi thị sát phía trước bản doanh. Suốt hành trình này, làm một người quan sát, Lafayette đã chứng kiến Tướng Washington đã giải quyết các loại sự vụ như thế nào. Trong thư viết cho phu nhân, ông đã thuật lại một cách say sưa về những chi tiết liên quan đến Tướng Washington. Cả một ngày dài với các sự vụ cũng tính là bận rồi, nhưng còn chưa hết, Tướng Washington vẫn không nỡ để mặc Lafayette, ông dẫn Lafayette trở về Bộ tư lệnh của mình, trực tiếp sắp xếp chỗ ngủ. Từ đó, họ bắt đầu cuộc sống trên chiến trường, sớm tối quan tâm chăm sóc lẫn nhau.

Tướng Washington với phong thái uy nghiêm, tính tình trầm ổn, người bình thường đều có phần kính nể, nhất là trong bản doanh quân lệnh nghiêm khắc, các tướng sĩ càng phải kính nể ngước nhìn ông. Có một câu, nói rằng Tướng Washington xưa nay không thích cùng người khác tiếp xúc thân mật, tuy nhiên từ khi có chàng trai Lafayette ở bên cạnh, ông luôn vui vẻ cởi mở. Vừa nhìn thấy Tướng Washington, Lafayette liền chào hỏi, sau đó ôm chầm vị Tướng quân một cách nồng ấm. Mọi người đều sợ Tướng Washington, chỉ có Lafayette là không sợ, ông thích ở bên cạnh Tướng quân, đi cùng Tướng quân dù không có chuyện gì để nói. Trong một bức thư Lafayette gửi về Pháp quốc, ông cho biết trong tâm mình luôn có một thanh âm vang vọng, đó chính là từ Mỹ quốc, và ông đã gặp được người cha của mình!