Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ và Trung Quốc tổ chức gặp mặt trực tiếp đầu tiên sau 18 tháng
Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh căng thẳng đang gia tăng trên Eo biển Đài Loan sau khi Trung Quốc tổ chức các cuộc tập trận quy mô lớn ở vùng biển và vùng trời gần Đài Loan dân chủ.
Hôm thứ Sáu (31/05), Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã gặp người đồng cấp Trung Quốc, Đô đốc Đổng Quân, cuộc trao đổi trực tiếp đầu tiên giữa bộ trưởng quốc phòng của hai cường quốc sau 18 tháng.
Cuộc tiếp xúc quân sự cấp cao này diễn ra trước bối cảnh căng thẳng đang gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc cộng sản trong nhiều vấn đề, từ việc Bắc Kinh viện trợ cho các nỗ lực chiến tranh của Moscow cho đến các tuyên bố chủ quyền của nước này đối với Đài Loan dân chủ.
Ông Austin đã gặp Đô đốc Đổng bên lề Đối thoại Shangri-La, một hội nghị thượng đỉnh an ninh hàng đầu được tổ chức hàng năm tại Singapore. Hai nhà lãnh đạo quốc phòng đã thảo luận về các động lực an ninh khu vực và toàn cầu, trong đó có Đài Loan và Biển Đông.
Theo tờ thông tin của Ngũ Giác Đài, ông Austin đã đưa ra những lo ngại của Hoa Kỳ về các hoạt động “khiêu khích” của quân đội Trung Quốc xung quanh Đài Loan.
Thiếu tướng Patrick Ryder, thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc, cho biết trong một tuyên bố sau cuộc họp, ông Austin đã nói với Đô đốc Đổng rằng Bắc Kinh “không nên sử dụng quá trình chuyển giao chính trị của Đài Loan — một phần của tiến trình dân chủ thông thường — làm cái cớ cho các biện pháp cưỡng chế.”
Trong tháng này, căng thẳng trên Eo biển Đài Loan tăng lên khi quân đội Trung Quốc tổ chức các cuộc tập trận quy mô lớn trên vùng biển và vùng trời xung quanh Đài Loan. Chỉ vài ngày sau khi hòn đảo được quản lý dân chủ này chứng kiến tổng thống mới Lại Thanh Đức (Lai Ching-te) tuyên thệ nhậm chức, các cuộc tập trận có sự tham gia của hải quân, không quân, và các lực lượng hỏa tiễn của Trung Quốc bắt đầu, khiến Hoa Thịnh Đốn và các nhà lập pháp Hoa Kỳ chỉ trích.
Theo Bộ Quốc phòng ở Đài Bắc, 111 phi cơ quân sự và 46 tàu hải quân Trung Quốc đã được thấy xuất hiện trong các cuộc tập trận quân sự kéo dài hai ngày. Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) coi cuộc tập trận này là một “sự trừng phạt mạnh mẽ” cho “các lực lượng độc lập” và để kiểm tra khả năng “cầm quyền” của họ ở Đài Loan.
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), vốn chưa bao giờ cai trị Đài Loan, lại xem hòn đảo tự trị này là một tỉnh nổi loạn và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để đưa hòn đảo tự trị này về dưới sự kiểm soát của mình.
Mặc dù Hoa Kỳ không thiết lập bang giao ngoại giao với Đài Loan, nhưng Hoa Kỳ vẫn duy trì mối quan hệ bền chặt với hòn đảo dân chủ này theo khung quy tắc được quy định trong Đạo luật Quan hệ Đài Loan, trong đó buộc Hoa Thịnh Đốn phải cung cấp cho Đài Bắc các phương tiện để tự vệ.
Trong cuộc gặp với Đô đốc Đổng, ông Austin đã nhấn mạnh cam kết của Hoa Kỳ đối với “chính sách lâu đời một Trung Quốc, được hướng dẫn bởi Đạo luật Quan hệ Đài Loan, Ba Thông cáo Chung Hoa Kỳ-Trung Quốc, và Sáu Bảo đảm,” tuyên bố của Ngũ Giác Đài viết. “Ông cũng tái khẳng định tầm quan trọng của hòa bình và ổn định trên Eo biển Đài Loan.”
Cuộc gặp cũng diễn ra khi ĐCSTQ trở nên ngày càng quyết đoán trong việc thúc đẩy yêu sách của mình đối với Biển Đông, dẫn đến ngày càng nhiều xung đột trực tiếp với các nước khác trong khu vực, đáng chú ý nhất là Philippines và Việt Nam.
Trong khi đó, Hoa Kỳ đã và đang tăng cường các cuộc tập trận quân sự trong khu vực này với các đồng minh của mình để nhấn mạnh quan điểm “Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở,” vốn nhấn mạnh đến quyền tự do hàng hải trên các vùng biển tranh chấp, trong đó có Eo biển Đài Loan.
Trong cuộc trao đổi, ông Austin nhắc lại quan điểm của Mỹ với Đô đốc Đổng.
Ông Austin “đã nói rõ rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục bay, đi trên biển, và hoạt động — một cách an toàn và có trách nhiệm — ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép,” Tướng Ryder cho biết trong tuyên bố nói trên. “Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng quyền tự do hàng hải trên biển được bảo đảm theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là ở Biển Đông.”
Liên lạc nhiều hơn giữa quân đội hai nước
Sau đó trong thứ Sáu, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng phía Bắc Kinh, Đại tá Cấp cao Ngô Khiêm (Wu Qian), nói với các phóng viên rằng cuộc gặp giữa ông Austin và Đô đốc Đổng kéo dài khoảng 75 phút, lâu hơn dự kiến, nhận định cuộc hội đàm song phương này là “tích cực, thực tế, và mang tính xây dựng.”
Ông cho biết hai bên cũng thảo luận về các kế hoạch trao đổi trong tương lai giữa quân đội hai nước, mà không nêu rõ chi tiết.
Theo tuyên bố của Ngũ Giác Đài, Hoa Kỳ và Trung Quốc đã đồng ý nối lại các cuộc trao đổi qua điện thoại giữa các tư lệnh “trong những tháng tới” và dự tính sẽ tập hợp “một nhóm công tác về khủng hoảng-truyền thông vào cuối năm nay.”
Liên lạc giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đã giảm mạnh trong những năm gần đây, cho thấy mối quan hệ giữa hai đối thủ đang nguội lạnh nhanh chóng.
Tháng 08/2022, sau chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện đương thời Nancy Pelosi, ĐCSTQ đã cắt đứt liên lạc quân sự cấp cao với Hoa Kỳ. Một số liên lạc giữa quân đội hai nước dần dần được khôi phục sau cuộc gặp cấp cao giữa Tổng thống Joe Biden và nhà lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình tại California hồi tháng 11/2023.
Cuộc họp hôm thứ Sáu đánh dấu cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ khi Đô đốc Đổng đảm nhận vai trò nhà ngoại giao hàng đầu của quân đội Trung Quốc hồi tháng 12/2023.
Đô đốc Đổng, một cựu tư lệnh hải quân, kế nhiệm người tiền nhiệm ông, Tướng Lý Thượng Phúc (Li Shangfu), người đột ngột bị cách chức sau hai tháng vắng mặt không rõ nguyên nhân trong bối cảnh có những thông tin về một chiến dịch chống tham nhũng rộng lớn trong quân đội Trung Quốc.
Bản tin có sự đóng góp của Andrew Thornebrooke và The Associated Press
Cẩm An biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
