Xe tự lái của Trung Quốc có đang do thám người Mỹ?
Xe tự lái của Trung Quốc, mà chúng ta có thể gọi là “xe robot,” đã chạy được 1.8 triệu dặm (gần 3,000 km) ở California kể từ năm 2017 và cũng được chấp thuận cho chạy thử nghiệm ở Texas và Arizona, theo nghiên cứu mới được Tạp chí Fortune công bố.
Những chiếc xe hơi này có thể có camera, micro, GPS, laser LIDAR, RADAR, và cảm biến AI để điều hướng và ghi âm, bao gồm địa hình đường và điều kiện lái xe, cho các ứng dụng tự lái như robot taxi. Nhưng ai biết những chiếc xe này có những cảm biến nào khác không, chúng ghi âm lại những gì và ai có quyền truy cập? Và ai mà biết được các công nghệ mới xuất hiện có thể có công dụng kép như thế nào cho mục đích quân sự và tình báo?
Dữ liệu này rất có thể được gửi đến Trung Quốc, vi phạm quyền riêng tư của người Mỹ. Nếu muốn, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sẽ có toàn quyền truy cập vào dữ liệu theo luật pháp Trung Quốc, chẳng hạn như mật khẩu wifi, nhận dạng khuôn mặt, và theo dõi biển số xe của những người bất đồng chính kiến đã đào thoát khỏi Trung Quốc. Điều khiến xe robot trở nên đặc biệt nguy hiểm từ góc độ gián điệp là những chiếc xe này có thể nhận chỉ thị chạy đến hầu hết mọi nơi để do thám, ghi âm, và đánh cắp dữ liệu, kể cả chạy đến gần các tập đoàn hoặc căn cứ quân sự Hoa Kỳ có thông tin độc quyền.
Các công dân Trung Quốc làm việc trong ngành kinh doanh xe tự lái của Hoa Kỳ, bao gồm ba cựu nhân viên của Apple, đã bị buộc tội đánh cắp dữ liệu xe tự lái độc quyền. Một người đã bị kết án nhưng chỉ bị bốn tháng tù giam. Điều đó sẽ không ngăn cản được kẻ trộm đánh cắp dữ liệu trị giá hàng tỷ dollars. Việc đánh cắp dữ liệu giúp các công ty Trung Quốc vượt lên trên các công ty của chúng ta trong khi sử dụng các công nghệ và dữ liệu của Hoa Kỳ làm bàn đạp. Các công ty xe hơi điện của Trung Quốc đã đưa các công nghệ xe tự lái được phát triển lần đầu tiên ở Thung lũng Silicon về Trung Quốc và dựa vào đó để mở rộng ra vô hạn.
Một vấn đề quan trọng khác là chuyện có đi có lại. Chúng ta thoải mái trao cho các công ty xe robot Trung Quốc dữ liệu chi tiết về đường đi, bản đồ có độ phân giải cao, và quyền truy cập vào Hoa Kỳ để thử nghiệm. Ngược lại, các công ty xe hơi Hoa Kỳ ở Trung Quốc không được cấp bất kỳ dữ liệu, bản đồ và quyền truy cập tương hỗ nào. Điều này mang lại cho các công ty xe hơi Trung Quốc một lợi thế hơn Hoa Kỳ trong một thị trường đang tăng trưởng. Việc này khiến xe tự lái của Hoa Kỳ không thể cạnh tranh ở Trung Quốc được.
Tesla là công ty xe hơi duy nhất đang sắp bị như thế và thậm chí còn bị phân biệt đối xử vì không có quyền truy cập trực tiếp vào dữ liệu cần thiết và khả năng đưa dữ liệu ra bên ngoài Trung Quốc vì mục đích phát triển. Kết quả là các công ty Trung Quốc, như đơn vị xe tự lái của Baidu, đã dẫn trước Tesla từ ba đến năm năm trên sân nhà của Baidu ở Trung Quốc—thị trường lớn nhất thế giới dành cho xe tự lái trong tương lai.
Số lượng xe robot đã được thử nghiệm ở Trung Quốc vượt xa ở Hoa Kỳ. Theo Hiệp hội Kỹ sư Xe hơi Trung Quốc, đến năm 2030, 20% xe hơi mới ở Trung Quốc sẽ không có người lái. 70% còn lại sẽ sử dụng công nghệ giúp lái xe tân tiến. Vậu là chỉ còn lại 10% xe hơi mới ở Trung Quốc vào năm 2030 là hoàn toàn do con người điều khiển.
Như có thể thấy rõ, chính phủ Hoa Kỳ đã không làm gì nhiều để giảm thiểu rủi ro khi có các kỹ sư quốc gia Trung Quốc và các công ty xe robot Trung Quốc hoạt động tại Hoa Kỳ.
Bốn thành viên của Hạ viện Hoa Kỳ đã lên tiếng cảnh báo là các Dân biểu Tim Walberg (Cộng Hòa-Michigan), Debbie Dingell (Dân Chủ-Michigan), Bob Latta (Cộng Hòa-Ohio), và Marc Veasy (Dân Chủ-Texas). Vào ngày 18/07/2023, họ đã đưa ra một thông cáo báo chí và gửi thư cho Bộ trưởng Giao thông Vận tải Pete Buttigieg và Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo để cảnh báo rủi ro khi để xe robot của Trung Quốc hoạt động tự do.
“Trung Quốc đã lấp đầy khoảng trống trong việc thiết lập các tiêu chuẩn toàn cầu, thiết lập chuỗi cung ứng, và tự mình khai triển công nghệ,” những dân biểu này viết. Họ cũng viết rằng, “Lượng dữ liệu đồ sộ mà những chiếc xe này thu thập có thể mang lại cho ĐCSTQ một lợi thế chưa từng có khi tiếp cận [thị trường] Hoa Kỳ. Bắc Kinh đã đi tiên phong trong việc sử dụng phân tích dữ liệu lớn để xác định những người bất đồng chính kiến trong nước, và chúng tôi lo ngại rằng những chiến thuật đó có thể được khai triển ở Hoa Kỳ cũng như ở hải ngoại.”
Từ khi có bức thư của các dân biểu, CNBC và Nikkei Asia Review đã đưa tin về cuộc thử nghiệm xe robot của Trung Quốc tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, đã một năm trôi qua nhưng chính phủ Hoa Kỳ vẫn chưa thực hiện hành động quan trọng nào để bảo vệ người Mỹ và các công ty của chúng ta.
Hồi tháng Năm, bà Raimondo ít ra cũng nói rằng các quy định có thể được áp dụng ngay khi mùa thu này đối với những chiếc xe hơi được nối mạng ở Hoa Kỳ nào gửi dữ liệu sang Trung Quốc. Nhưng điều này là quá ít ỏi và muộn màng. Chẳng giống những đối thủ khác trong lịch sử, ĐCSTQ đang không để chúng ta thắng dễ dàng.
