Ông Lại Thanh Đức chuẩn bị nhậm chức, tình hình eo biển và kinh tế Đài Loan thu hút sự chú ý
Tổng thống đắc cử Đài Loan Lại Thanh Đức (Lai Ching-te) sẽ bắt đầu nhiệm kỳ của mình vào thứ Hai tới (20/05). Tại lễ nhậm chức, tân Tổng thống dự định sẽ bày tỏ việc sẵn sàng duy trì hiện trạng trên Eo biển Đài Loan giống như phương pháp của tổng thống tiền nhiệm Thái Anh Văn, đồng thời cam kết tăng cường quốc phòng và phát triển nền kinh tế Đài Loan.
Bài diễn văn nhậm chức của ông Lại Thanh Đức sẽ trở thành “chỉ báo quan trọng” về chính sách xuyên eo biển của chính phủ mới tại Đài Loan. Chính phủ Hoa Kỳ đã tuyên bố trong tuần này (13-19/05) rằng họ sẽ cử một phái đoàn không chính thức tới lễ nhậm chức của tân Tổng thống Đài Loan, trong đó bao gồm một học giả và hai cựu quan chức cấp cao của Hoa Kỳ.
Trong lịch sử, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) chưa bao giờ cai trị Đài Loan, nhưng gần đây hầu như ngày nào họ cũng tiến hành các cuộc xâm nhập quân sự gần không phận Đài Loan, yêu cầu Đài Loan chấp nhận các yêu sách chủ quyền của mình.
Ông Lại Thanh Đức, 64 tuổi, đã nhiều lần đề xướng tổ chức đàm phán với Bắc Kinh, nhưng luôn bị đối phương cự tuyệt. Ông Lại và Đảng Dân Tiến (DPP) cầm quyền của ông nói rằng chỉ có người dân Đài Loan mới có thể quyết định tương lai của họ.
Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng trên Eo biển Đài Loan, ông Lại phải đối mặt với thách thức lớn hơn so với hầu hết những người tiền nhiệm trong việc cân bằng các rủi ro an ninh của Đài Loan và việc bảo đảm hòn đảo này được bảo vệ khỏi sự xâm lược của ĐCSTQ.
Bài diễn văn nhậm chức của ông Lại Thanh Đức nhắc lại việc duy trì hiện trạng xuyên eo biển
Tờ Financial Times dẫn lời một người biết nội tình trong vấn đề này nói rằng chính phủ của ông Lại đã có những trao đổi cởi mở với Hoa Thịnh Đốn về bài diễn văn nhậm chức của ông. Hoa Kỳ cũng đã truyền đạt một số phương châm chỉ thị.
Một số nhân vật của Đảng DPP cho biết Hoa Thịnh Đốn muốn bảo đảm rằng ông Lại tiếp tục đường hướng chính sách đối với Trung Quốc như của bà Thái Anh Văn, người đã giành được sự ủng hộ rộng rãi của quốc tế nhờ cách giải quyết thận trọng đối với các mối quan hệ xuyên eo biển vốn thường xuyên biến động.
Một quan chức của Hoa Kỳ cho biết Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan (AIT) đã liên lạc với các quan chức Đài Loan về bài diễn văn nhậm chức của ông Lại nhằm nhấn mạnh chính sách trong dài hạn của Hoa Kỳ đối với các vấn đề xuyên eo biển.
Vị quan chức này nói với tờ Financial Times rằng, “Chúng tôi không có ý định làm xáo trộn hoặc thay đổi sự tình trong nhiệm kỳ sắp tới [của ông Lại]… ‘Duy trì hiện trạng’ luôn là khẩu hiệu của chúng tôi.”
Dưới sự khiêu khích của ĐCSTQ, chính phủ ông Lại Thanh Đức phải đối mặt với tình thế phức tạp hơn
Theo hãng truyền thông Reuters, một quan chức Đài Loan ẩn danh đã nói trong một cuộc họp báo rằng, “Chúng tôi sẽ nói về phương pháp ổn định của mình và tiếp tục nền tảng mà Tổng thống Thái đã đặt ra.”
Vị quan chức này cho biết: “Chúng tôi sẽ bảo đảm rằng Đài Loan đóng một vai trò không thể thiếu trong nền kinh tế và địa chính trị toàn cầu. Đồng thời duy trì hiện trạng và hợp tác với tất cả các bên để bảo đảm hiện trạng này không bị xói mòn.”
Tuy nhiên, vị quan chức này cũng đề cập rằng, trong bối cảnh ĐCSTQ xâm nhập Đài Loan với các hành động quân sự “khiêu khích hơn” mỗi ngày, và cố gắng chia rẽ dư luận ở Đài Loan, chính phủ mới đang phải đối mặt với thực tế “khó khăn và phức tạp hơn” ở trong và ngoài nước.
Vị quan chức này nói: “Chúng tôi sẽ tiếp tục nói rõ với cộng đồng quốc tế rằng chính phía bên kia Eo biển Đài Loan đang liên tục phá hoại trật tự quốc tế và các cơ hội giao tiếp xuyên eo biển.”
Vị quan chức này cho biết ông Lại sẽ cam kết hiện đại hóa hơn nữa nền quốc phòng của Đài Loan, đồng thời tiếp tục phát triển các kế hoạch chế tạo phi cơ và tàu nội địa.
Vị quan chức này nhấn mạnh: “Mục tiêu của chúng tôi là bảo đảm sẽ không bao giờ có xung đột xảy ra.”
Ông Lại tăng cường phòng thủ quân sự và chú trọng kinh tế trong nước
Ông Lại sẽ tiếp tục tăng cường khả năng phòng thủ của Đài Loan, bao gồm tăng ngân sách quân sự, cải tổ lực lượng quân sự, tập trung vào việc phát triển hệ thống vũ khí cơ động tiết kiệm chi phí và phòng thủ dân sự mạnh mẽ hơn. Chính phủ của ông dự định tăng ngân sách quốc phòng từ 2.5% GDP lên 3% vào năm 2024.
Ông Lại đã giữ lại gần như toàn bộ đội ngũ của bà Thái Anh Văn trong các lĩnh vực nhạy cảm như bang giao hai bờ eo biển, an ninh quốc gia, và quốc phòng, v.v.
Các quan chức của Đảng DPP hy vọng việc tiếp tục duy trì nhân sự như vậy sẽ mang lại sự ổn định trước thực tế là Bắc Kinh đang leo thang các cuộc tập trận quân sự ở vùng biển và không phận của Đài Loan trong những tuần gần đây.
Nhưng đồng thời, ông Lại cũng nhận thức sâu sắc sự cần thiết phải giải quyết các vấn đề kinh tế cấp bách của nhiều người dân Đài Loan, đặc biệt là giới trẻ. Ưu tiên hàng đầu của ông là cải tổ trong nước.
Trong nhiều thập niên qua, chính sách kinh tế của Đài Loan luôn tập trung trợ giúp các ngành công nghiệp công nghệ cao hàng đầu thế giới như sản xuất vi mạch bán dẫn, còn các ngành kinh tế khác thì tương đối kém phát triển. Theo các quan chức cấp cao của DPP, 68% dân số Đài Loan có thu nhập dưới mức thu nhập trung bình.
Tuy nhiên, cấu trúc đảng phái mới trong cơ quan lập pháp Đài Loan có thể sẽ gây ra một số cản trở đối với các chính sách kinh tế của ông Lại. DPP không chiếm được đa số ghế trong cơ quan lập pháp lần này.
Hôm thứ Sáu (17/05), tại Viện Lập pháp, phe đối lập đã đề xướng rằng nếu các quan chức chính phủ nói dối khi thẩm vấn tại Hội đồng Lập pháp, thì việc này sẽ cho phép cơ quan lập pháp định họ tội hình sự. Điều này dẫn đến một cuộc tranh cãi hỗn loạn, và vụ việc đã được các hãng truyền thông lớn đưa tin.
Hôm thứ Bảy (18/05), ông Lại đã kêu gọi hai bên tiến hành tranh luận một cách “lý trí”, khôi phục hòa bình để đạt được sự đồng thuận.
Các chính sách của ông Lại bao gồm cải tổ Bảo hiểm Y tế Quốc gia đang thiếu vốn, mở rộng trợ cấp chăm sóc trẻ em và người già. Ngoài chi tiêu xã hội, ông cũng sẽ tìm cách chuyển chính sách kinh tế từ việc kích thích một số ngành công nghiệp sáng tạo ra nhiều việc làm dịch vụ hơn và kích thích tiêu dùng trong nước.
Vị quan chức của DPP được Financial Times phỏng vấn cho biết: “Để mang lại cho người dân cảm giác hạnh phúc và an toàn, chúng ta cần tập trung vào đầu tư xã hội và thiết lập một hệ thống an sinh xã hội toàn diện hơn.”
