Nền kinh tế hai việc làm của Mỹ
Đây là cách hàng triệu người Mỹ đang thích nghi với lạm phát và điều kiện kinh tế thay đổi.
Hầu hết người Mỹ không ngại làm việc. Trên thực tế, người Mỹ nằm trong số các nhân viên tạo ra nhiều sản lượng nhất trên thế giới. Về sản lượng trên mỗi nhân viên, hay còn gọi là “năng suất trung bình trên mỗi nhân viên,” người Mỹ nằm trong số các nhân viên có năng suất cao nhất thế giới.
Trước nay vẫn là như vậy, chưa bao giờ khác đi.
Bên cạnh đạo đức làm việc tốt của người Mỹ, vốn cũng là một yếu tố, còn có một số lý do cho kết quả này. Ví dụ, việc sử dụng máy móc thông minh hơn và hiệu quả hơn đã nâng cao năng suất nhân viên tại nhà máy. Việc sử dụng rộng rãi máy điện toán và các ứng dụng cũng đã nâng cao năng suất nhân viên trong cả công việc lao động chân tay lẫn lao động trí óc.
Xoay xở làm hai công việc cùng một lúc
Nhưng giờ đây, có thêm một lý do nữa cho kết quả năng suất cao như vậy. Nhiều người Mỹ đang làm hai công việc. Năm 2021, khoảng 22% số người trưởng thành có việc làm ở Hoa Kỳ đang đảm nhận công việc thứ hai. Năm 2024, tỷ lệ đó hiện là 26%.
Tính đến tháng Năm năm nay (2024), số người Mỹ làm việc toàn thời gian chỉ hơn 133 triệu. Điều đó có nghĩa là hơn 44 triệu người lao động Mỹ đang làm thêm giờ. Đó là một lượng lớn những người có việc làm thứ hai.
Hơn nữa, con số đó dự kiến sẽ không giảm trong thời gian tới.
Cố gắng kiếm sống
Nhưng chắc chắn không phải vì tình yêu đối với việc làm việc tới 60 hoặc 70 giờ một tuần. Lý do cũng cơ bản như vậy. Hơn một phần tư dân số lao động đang làm thêm một công việc thứ hai vì họ buộc phải làm như vậy để trang trải cho cuộc sống. Nói cách khác, đối với hơn 44 triệu người Mỹ, làm việc toàn thời gian là không đủ chi tiêu.
Trên thực tế, với tình trạng lạm phát thực vẫn đang lan rộng và dai dẳng như vậy, lượng người Mỹ làm thêm một công việc thứ hai có thể sẽ tăng lên nhiều. Lạm phát thực đối với các nhu cầu cơ bản không hề được kiểm soát hoặc nhẹ nhàng như một số người muốn chúng ta tin. Giá xăng đã tăng gấp đôi kể từ năm 2021. Giá thực phẩm cơ bản cũng cao hơn nhiều. Từ năm 2021 đến năm 2024, trứng đã tăng hơn 50%, tăng gấp đôi so với tỷ lệ lạm phát chính thức 25% của thực phẩm trong cùng thời kỳ. Trong khi đó, giá nhà đã tăng 54% kể từ năm 2019.
Lãi suất, chi phí vay vốn đầu tư kinh doanh và lãi suất vay mua nhà vẫn ở mức cao. Nhân tiện, chi phí sinh hoạt cũng vậy. Tôi không nhớ mình đã bao giờ phải trả lãi suất hơn 7% cho một khoản vay mua nhà, 5 USD cho một gallon sữa, hoặc gần 30 USD cho một vài miếng bít tết tại cửa hàng bách hóa như hiện nay.
Điều đó có ý nghĩa gì đối với nền kinh tế Hoa Kỳ? Có một số câu trả lời khả dĩ khác nhau tùy thuộc vào dữ liệu quý vị tập trung vào.
Chi tiêu tăng lên — giá cả cũng vậy
Ví dụ, trong năm 2023 và cho đến tháng Ba năm 2024 và sau khi điều chỉnh theo lạm phát, chi tiêu của người tiêu dùng Hoa Kỳ đã tăng một hoặc hai điểm. Nhưng sau tháng Ba, chi tiêu của người tiêu dùng đã giảm. Diễn biến đó có thể là do chi phí chăm sóc sức khỏe, đi lại, và bảo hiểm đều tăng, vượt xa thu nhập của người tiêu dùng đang tăng. Do đó, mặc dù thu nhập và mức tiêu dùng đã tăng, nhưng ở một số lĩnh vực, chi phí đang vượt xa thu nhập—thậm chí là vượt xa thu nhập của những người làm hai công việc.
Một yếu tố khác thúc đẩy sự gia tăng của việc có hai công việc là mức thuế cao hơn, dẫn đến thu nhập thực tế ít hơn.
Các gia đình gánh chịu chi phí
Nhưng cũng có một cái giá khác đi kèm với việc ngày càng nhiều người Mỹ hơn phải làm hai công việc để đủ chi phí sinh hoạt: ít thời gian dành cho gia đình hơn. Đó là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc, đặc biệt là đối với các gia đình chỉ có cha đơn thân hoặc mẹ đơn thân. Nhưng đối với một số nhóm thì vấn đề này là quan trọng hơn so với những nhóm khác.
Ví dụ, khoảng 71% thế hệ Z đang làm hai công việc. Thế hệ Millennials đang tụt hậu trong cuộc đua tỷ lệ người làm nhiều công việc, với 68% trong số họ làm hai công việc. Gần một nửa số người đi làm thuộc thế hệ X, khoảng 48%, làm hai công việc. Ba nhóm này có khả năng cao nhất là đã lập gia đình và có con trong nhà. Ngược lại, chỉ có 32% thế hệ bùng nổ trẻ em, những người có thể là có con đã trưởng thành, đang làm hai công việc.
Sự bùng nổ doanh nghiệp nhỏ
Tuy nhiên, có một yếu tố nữa liên quan đến việc người Mỹ làm hai công việc. Yếu tố đó là sự bùng nổ doanh nghiệp nhỏ đang diễn ra ở Mỹ hiện nay. Theo Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ, một lượng kỷ lục doanh nghiệp mới đã được thành lập vào năm 2023, lên tới 5,481,437 công ty khởi nghiệp mới được thành lập chỉ trong vòng một năm.
Số liệu thống kê đơn lẻ này cho thấy tinh thần khởi nghiệp mạnh mẽ như thế nào ở người Mỹ. Hơn nữa, trái với danh tiếng của họ là “ít động lực” hơn so với các thế hệ trước, hầu hết các doanh nghiệp mới đều được khởi nghiệp bởi những người trưởng thành thuộc thế hệ Z và thế hệ Millennials. Thực tế là cả hai nhóm đều thành thạo về kỹ thuật số có nghĩa là họ hoàn toàn có thể tận dụng lợi thế của sự dễ dàng trong khởi nghiệp kinh doanh thương mại điện tử.
Hơn nữa, sau lệnh phong tỏa vì COVID-19 và tình trạng mất việc làm, những người làm công trẻ này không còn hứng thú với việc làm toàn thời gian rồi bị sa thải vì bất kỳ lý do gì.
Đó là suy nghĩ thông minh. Bên cạnh đó, theo Cục Thống kê Lao động, các doanh nghiệp nhỏ là lực lượng tạo ra việc làm lớn nhất ở Mỹ, tạo ra 55% việc làm từ năm 2013 đến năm 2023.
