Mỹ-Trung và ‘chiến tranh lạnh dưới đáy biển’: Cáp quang quốc tế sẽ đi vòng qua Trung Quốc
Căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang ảnh hưởng đến dòng dữ liệu toàn cầu. Nhiều tuyến cáp quang biển mới thiết lập sẽ đi vòng qua Trung Quốc. Điều này cho thấy hiện tượng “phi Trung Quốc hóa” các trung tâm dữ liệu doanh nghiệp công nghệ thông tin (IT) trên toàn cầu đang ngày càng gia tăng.
Người ta từng tin rằng Trung Quốc sẽ là trung tâm của mạng lưới cáp quang dưới lòng biển. Tuy nhiên, nhiều dự án cáp ngầm được trù hoạch hiện đang bắt đầu đi vòng qua Trung Quốc, và kết nối trực tiếp với các quốc gia thuộc khu vực Đông Nam Á. Việc thiếu kế hoạch khai triển cáp quang dưới biển sẽ cản trở quá trình xây dựng các trung tâm dữ liệu ở Trung Quốc.
Tạp chí Nikkei Asia đã phân tích dữ liệu từ công ty nghiên cứu TeleGeography của Hoa Kỳ, và nêu ra rằng sau năm 2026, Trung Quốc không có kế hoạch lắp đặt bất kỳ tuyến cáp ngầm mới nào, và ba tuyến cáp ngầm cuối cùng nối với Hồng Kông sẽ hoàn thành vào năm 2025.
Trong tương quan so sánh, năm tới [2025] sẽ có thêm bảy tuyến cáp ngầm được nối đến Singapore, nhiều hơn gấp đôi so với Trung Quốc. Sau đó, Singapore sẽ bổ sung chín tuyến cáp ngầm tới Guam, và bốn tuyến cáp ngầm tới Nhật Bản.
Cáp ngầm là xương sống của Internet, truyền tải 99% lưu lượng dữ liệu trên toàn cầu. Theo dữ liệu từ TeleGeography, khoảng 140,000 km cáp ngầm được lắp đặt trên khắp thế giới vào năm 2024, gấp ba lần so với 5 năm trước. Sự tăng trưởng này phản ánh việc gia tăng nhu cầu lưu lượng truy cập Internet do sự phổ biến của dịch vụ video trực tuyến và đám mây.
Hôm 10/04, Google đã công bố dự án trị giá 1 tỷ USD để xây dựng hai tuyến cáp ngầm dưới biển nối Nhật Bản, Guam, và Hawaii (Hoa Kỳ). Khi Google thông báo tin này, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Tổng thống Joe Biden đang tổ chức hội nghị thượng đỉnh ở Hoa Thịnh Đốn. Hai nhà lãnh đạo cho biết trong một tuyên bố chung rằng họ hoan nghênh khoản đầu tư nhằm “cải thiện cơ sở hạ tầng truyền thông kỹ thuật số giữa Hoa Kỳ, Nhật Bản, và các quốc đảo Thái Bình Dương”.
Các nhà phân tích tin rằng trong khi mức tiêu thụ dữ liệu của Trung Quốc ngày càng tăng thì các dự án cáp ngầm mới đang giảm dần. Điều này phản ánh sự đối đầu giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ.
Ông Alan Mauldin, giám đốc nghiên cứu của TeleGeography, nói với Nikkei Asia rằng đằng sau hành động tưởng chừng như có sự phối hợp đồng thuận này là “cuộc chiến tranh lạnh dưới biển” giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc hiện đang tiêu thụ lượng dữ liệu cực lớn. Kể từ năm 1994, 15 tuyến cáp ngầm dưới biển với tổng chiều dài hơn 1,000 km đã được đưa vào vận hành hoàn chỉnh, kết nối Trung Quốc với thế giới. China Mobile và các doanh nghiệp nhà nước khác của Trung Quốc đã dẫn đầu các dự án xuyên Thái Bình Dương này, đôi khi còn đồng tài trợ với các công ty Hoa Kỳ.
Xu hướng này đã thay đổi vào năm 2020, khi chính phủ cựu TT Trump thông qua sáng kiến “Internet sạch” nhằm loại trừ các công ty Trung Quốc khỏi các dự án cơ sở hạ tầng viễn thông. Kể từ đó, Hoa Kỳ đã duy trì lập trường cứng rắn này với lý do cần phải bảo đảm an ninh dữ liệu.
Vào năm 2020, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã kêu gọi Google và Meta xem lại kế hoạch lắp đặt 13,000 km cáp ngầm dưới biển giữa Los Angeles (Hoa Kỳ) và Hồng Kông (Trung Quốc). Vào thời điểm đó, dự án này đang ở giai đoạn cuối nhưng hai tập đoàn công nghệ lớn vẫn quyết định loại trừ Trung Quốc, và hạn chế các điểm đến ở Đài Loan và Philippines.
Dự án cáp ngầm dưới biển do Ngân hàng Thế giới dẫn đầu ở các quốc đảo Nam Thái Bình Dương cũng loại trừ các công ty Trung Quốc. Điều này phù hợp với chính sách của Hoa Kỳ.
Những hành động phối hợp đồng thuận này nhanh chóng làm suy yếu sức ảnh hưởng của ĐCSTQ trong mạng lưới cáp ngầm.
Những người trong ngành viễn thông cho biết, các công ty Hoa Kỳ đóng vai trò quan trọng trong việc lắp đặt các tuyến cáp quang đi qua Trung Quốc. “Những nỗ lực này được dẫn dắt bởi một số công ty như Google,” lãnh đạo của một công ty quản lý cáp quang nói với Nikkei Asia.
