Huân tước Sumption: Các thẩm phán ngoại quốc không còn có thể giúp duy trì nền pháp quyền ở Hồng Kông
Vị cựu thẩm phán không thường trực của tòa án tối cao thành phố này cho rằng các thẩm phán ở Hồng Kông đã ‘bị đe dọa hoặc bị khuất phục bởi tình trạng chính trị tăm tối.’
Một thẩm phán người Anh vừa từ chức khỏi tòa án cấp cao nhất thành phố này cho biết các thẩm phán ngoại quốc giúp duy trì nền pháp quyền ở Hồng Kông là “không còn thiết thực nữa.”
Huân tước Sumption là một thẩm phán không thường trực người ngoại quốc của Tòa Chung thẩm Hồng Kông (HKCFA) cho đến khi từ chức hồi tuần trước. Ông cho rằng nền pháp quyền ở thuộc địa cũ này của Anh quốc đang “lâm nguy trầm trọng.”
Hôm thứ Sáu (07/06), Huân tước Sumption, cùng với đồng nghiệp người Anh của mình là Huân tước Collins của Mapesbury, đã xác nhận việc họ từ chức khỏi HKCFA, trong đó Huân tước Collins dẫn lý do là “tình hình chính trị” của thành phố này.
Việc từ chức của họ được đưa ra sau khi Tòa án Tối cao Hồng Kông kết án 14 người gồm những nhà lập pháp và nhà hoạt động với cáo buộc “âm mưu thực hiện lật đổ” trong vụ truy tố đơn lẻ lớn nhất theo luật an ninh quốc gia do Bắc Kinh áp đặt kể từ khi luật này có hiệu lực hồi năm 2020. Những người này có liên quan đến các cuộc bầu cử sơ bộ ủng hộ dân chủ không chính thức cho các cuộc bầu cử vào Hội đồng Lập pháp (Legco).
Đề cập đến vụ án này trong một bài báo đăng trên Financial Times, Huân tước Sumption nói rằng mặc dù phán quyết “không thể bào chữa về mặt pháp lý” của Tòa án Tối cao không nhất thiết có nghĩa là nền pháp quyền ở Hồng Kông đã chấm dứt, nhưng đó là “biểu hiện của tình trạng bất ổn đang gia tăng trong nền tư pháp Hồng Kông.”
Luật an ninh quốc gia, từng được sử dụng để nhắm vào các hoạt động ủng hộ dân chủ, có hiệu lực từ ngày 30/06/2020. Theo chính quyền Hồng Kông, tính đến ngày 08/03, đã có 291 vụ bắt giữ những người bị tình nghi trong độ tuổi từ 15 đến 90 dựa trên luật này.
Trong số những vụ bắt giữ này, thì hơn 170 người và 5 công ty đã bị buộc tội và 112 người đã bị tuyên án hoặc kết tội.
Trong số các bị cáo nổi bật có công dân Anh quốc Lê Trí Anh (Jimmy Lai), người sáng lập Next Digital và tờ báo lá cải ủng hộ dân chủ Apple Daily, đang bị xét xử vì cáo buộc thông đồng với các thế lực ngoại quốc.
Ông Lê, 76 tuổi, bị bỏ tù từ năm 2020, và bị tuyên án dựa trên các bản kết tội gồm lừa đảo và tham gia hội họp bất hợp pháp.
Trước khi phiên tòa hiện tại của ông bắt đầu, Ngoại trưởng Anh quốc Anne-Marie Trevelyan nói với các nghị viên rằng vụ truy tố ông Lê là “có động cơ chính trị” và các cáo buộc đối với ông được dùng để “làm mất uy tín và bịt miệng ông.”
Luật sư người Anh Tim Owen của ông Lê đã bị từ chối thị thực vì “những rủi ro an ninh” mặc dù các tòa án trước đó đã cho phép ông Lê thuê luật sư hải ngoại.
Các luật sư khác của ông ở Vương quốc Anh, cũng như ông Benedict Rogers, giám đốc điều hành người Anh và là đồng sáng lập của nhóm nhân quyền Hong Kong Watch, cũng cho biết họ đã bị đe dọa truy tố theo luật này.
Chính quyền Hồng Kông đã ban hành lệnh bắt giữ đối với 13 nhà hoạt động ủng hộ dân chủ lưu vong, trong đó có cả những cư dân Vương quốc Anh, với số tiền thưởng 1 triệu dollar Hồng Kông (102,000 bảng Anh) cho mỗi người trong số họ.
Những người này bị cáo buộc vi phạm luật an ninh quốc gia, bao gồm xúi giục ly khai và lật đổ, và thông đồng với các quốc gia ngoại quốc hoặc các thế lực ngoại bang.
Kể từ khi luật an ninh quốc gia được áp dụng, vài thẩm phán không thường trực người ngoại quốc của HKCFA, chủ tịch và phó chủ tịch Tối cao Pháp viện Vương quốc Anh, đã từ chức, và những người ủng hộ nhân quyền đã kêu gọi những thẩm phán ngoại quốc còn lại làm theo như vậy.
Trong một báo cáo được công bố hồi tháng Năm, Ủy ban của Quỹ Tự do ở Hồng Kông cho biết hệ thống pháp luật của Hồng Kông đã “được định hình lại để phục vụ chính quyền độc tài của Đảng Cộng sản Trung Quốc.”
Giải thích về quyết định ở lại tòa án này cho đến nay, Huân tước Sumption nói: “Tôi vẫn ở lại tòa án với hy vọng rằng sự hiện diện của các thẩm phán người ngoại quốc sẽ giúp duy trì nền pháp quyền. Tôi sợ rằng điều này không còn thiết thực nữa. Những người khác thì kém bi quan hơn. Tôi hy vọng họ đã được chứng minh là đúng.”
Theo Huân tước Sumption, hầu hết các thẩm phán ở Hồng Kông đều là “những người đáng kính với tất cả những thiên hướng tự do của thông luật,” nhưng quyền tự do hành động của họ bị hạn chế “nghiêm trọng” khi Bắc Kinh thắt chặt kiểm soát Hồng Kông.
Ông nói rằng vấn đề trước tiên là các thẩm phán phải áp dụng Luật An ninh Quốc gia và một “luật của thuộc địa cho đến nay đã không còn đối với hành vi xúi giục nổi loạn.”
Trong khi đó, “giải thích” của Bắc Kinh về luật an ninh quốc gia này, luật đảo ngược phán quyết của các tòa án cho phép ông Lê thuê luật sư người Anh, “cho thấy Trung Quốc sẽ sử dụng quyền lực này đi xa đến mức nào để chống lại những người phản đối họ,” ông nói thêm.
Huân tước Sumption cũng lập luận rằng “sự hoang tưởng của chính quyền” vốn dẫn đến việc truy tố giới truyền thông tin tức và những người lãnh đạo chiến dịch ủng hộ dân chủ, đã tạo ra một “bầu không khí áp bức” khiến các thẩm phán gặp khó khăn trong việc duy trì tính độc lập tư pháp.
“Liên tục có những lời kêu gọi về ‘chủ nghĩa yêu nước’ trong ngành tư pháp. Cần phải có lòng dũng cảm phi thường thì các thẩm phán người địa phương mới đi ngược dòng với một xu hướng chính trị mạnh mẽ như vậy. Không giống như các thẩm phán người ngoại quốc, họ không còn nơi nào để đi.”
“Bị đe dọa hoặc bị khuất phục bởi tình trạng chính trị tăm tối, nhiều thẩm phán đã lạc lối về vai trò truyền thống của họ với tư cách là những người bảo vệ quyền tự do của người dân, ngay cả khi luật pháp cho phép điều đó,” ông nói, và nói thêm rằng “chỉ là lời nói suông” về việc bảo đảm có được tự do ngôn luận và hội họp trong Luật Cơ bản và Luật An ninh Quốc gia.
Phản ứng trước nhận xét của Huân tước Sumption, người đứng đầu Hồng Kông John Lee nói rằng chính quyền không đồng tình với quan điểm của ông, và khẳng định hệ thống tư pháp của thành phố này vẫn độc lập.
Ông phủ nhận rằng nền pháp quyền ở Hồng Kông đã bị xâm phạm, và cáo buộc các quan chức và chính trị gia Anh quốc đang “vũ khí hóa” sự ảnh hưởng tư pháp của đất nước này.
Cẩm An biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
