Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã tìm cách lợi dụng sự hợp tác với đại học Anh quốc để phát triển công cụ AI dùng cho quân sự
Cùng với Đại học Imperial College London, một công ty quốc doanh của Trung Quốc đã tìm cách phát triển các công cụ có thể được sử dụng trong các căn cứ quân sự.
Nghiên cứu phát hiện rằng các nhà nghiên cứu tại một công ty quốc doanh của Trung Quốc đã tìm cách lợi dụng sự hợp tác với một trường đại học của Anh quốc để phát triển các công cụ AI có thể sẽ được sử dụng cho mục đích quân sự.
Theo nghiên cứu được công bố hôm Chủ Nhật (16/05), một thư điện tử từ Viện Nghiên cứu Tự động hóa Giang Tô (JARI) — một bộ phận quan trọng của tổ hợp công nghiệp quân sự Trung Quốc — cho biết họ hy vọng được hợp tác với Đại học Imperial College London (sau đây gọi tắt là trường Imperial) để phát triển các công cụ có tiềm năng ứng dụng tại các căn cứ quân sự.
Tổ chức Minh bạch Anh-Trung (UKCT), tổ chức từ thiện đã thực hiện nghiên cứu này, cho biết phân tích của họ cho thấy tác động của mối quan hệ hợp tác hiện đã đổ vỡ này “có thể là để liên kết chuyên môn và nguồn lực hàng đầu của Anh quốc với các chương trình nghiên cứu thiết bị chiến đấu trên biển điều khiển từ xa (drone) của quân đội Trung Quốc, mà có thể các nhà khoa học Anh không hề biết đến.”
Theo các tài liệu mà UKCT thu thập được qua các yêu cầu theo Đạo luật Tự do Thông tin, mối quan hệ hợp tác đã được đồng thuận giữa Viện Khoa học Dữ liệu (DSI) của trường Imperial và JARI hẳn là có liên quan đến việc thành lập Trung tâm Đổi mới Đại dương Kỹ thuật số Tương lai (Future Digital Ocean Innovation Centre) và các nghiên cứu sinh tiến sĩ do JARI tài trợ tại DSI.
Một thỏa thuận đã được ký kết vào năm 2019, nhưng trường Imperial đã chấm dứt mối quan hệ hợp tác này vào năm 2021 và hoàn trả toàn bộ khoản kinh phí ban đầu sau khi “xem xét luật kiểm soát xuất cảng của Vương quốc Anh và tham khảo ý kiến với chính phủ Vương quốc Anh.”
UKCT cho biết họ đã được trường Imperial thông báo rằng “công việc dự kiến này không hề trợ giúp bất cứ điều gì liên quan đến quân sự,” nhưng một thư điện tử viết bằng Hoa ngữ cho thấy JARI có những ý định khác.
Thư điện tử này, được gửi vào tháng 11/2018 bởi một trưởng phòng nghiên cứu và cải tiến tại JARI, nêu chi tiết các đề xướng hợp tác bao gồm việc phát triển các công cụ trực quan hóa dữ liệu có tiềm năng sử dụng cho một căn cứ quân sự thông minh.
Thư điện tử này được gửi đến một giáo sư của trường Imperial, tên của giáo sư đã được biên tập lại, và bà Hoàng Bình (Huang Ping), người được trường Imperial thuê vào năm 2018 theo một “hợp đồng lao động thời vụ.”
Một bộ phim tài liệu trên Channel 4 được phát hình vào tháng 12/2023 cho thấy những bức ảnh bà Hoàng tham dự các sự kiện liên quan đến Ban Công tác Mặt trận Thống nhất (UFWD), một bộ phận của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) chịu trách nhiệm gia tăng ảnh hưởng chính trị trong và ngoài Trung Quốc.
Khi gửi thư điện tử tới UKCT, trường Imperial lưu ý rằng vai trò của bà Hoàng là “tạo thuận tiện” [nguyên văn] và “Nhóm Hợp tác theo Hợp đồng sẽ chịu trách nhiệm đàm phán hợp đồng cho Ban Công tác này.”
UKCT cho biết, bà Hoàng vẫn đang làm việc cho trường Imperial, mặc dù vai trò hiện tại của bà là “điều hành các trường học mùa hè và mùa đông sinh lợi cao.”
Không rõ liệu các nhân viên nói tiếng Anh tại Imperial có biết về việc đề cập đến căn cứ quân sự thông minh này hay không.
Bà Hoàng không phúc đáp yêu cầu bình luận từ The Epoch Times.
Theo trường đại học này nói với tổ chức UKCT, trước khi trường Imperial kết thúc mối quan hệ hợp tác này, họ đã nộp đơn đề nghị cấp giấy phép xuất cảng và được thông báo rằng không cần giấy phép.
Mối quan hệ hợp tác sắp sửa được ký kết này được tổ chức bởi ông Quách Nghị Khắc (Guo Yike) khi ông còn là người đứng đầu DSI. Chuyên gia AI hàng đầu thế giới này cũng được nêu bật trong bộ phim tài liệu vào năm ngoái của Channel 4 về vai trò của ông trong việc xuất bản 8 bài nghiên cứu với Đại học Thượng Hải, bao gồm một số bài nghiên cứu về việc điều khiển phi cơ không người lái (USV) trên mặt nước và một bài có nhan đề “Thiết kế tối ưu hóa hình dạng khí động học của phi đạn bằng cách sử dụng mạng lưới thần kinh sâu.”
Ông nói với đài truyền hình này vào thời điểm đó rằng các bài nghiên cứu này được viết để “giúp mở rộng nền tảng kiến thức khoa học hoặc công nghệ hiện có của chúng ta thay vì giải quyết ngay các vấn đề cụ thể trong thế giới thực,” và các ví dụ được sử dụng là nhằm “mục đích minh họa.”
Ông còn cho biết công nghệ này có “rất nhiều” ứng dụng phi quân sự.
Theo UKCT, ông Quách có liên lạc với một số viện nghiên cứu liên quan đến quân đội ở Trung Quốc. Nghiên cứu [của UKCT] cũng phát hiện ra rằng ông Quách đã thành lập một công ty do chính phủ tài trợ tên là Sulon Big Data, mà công ty này lại nhận rằng họ phụ thuộc vào viện DSI.
Một ấn phẩm quảng cáo hiện đã bị xóa, do UKCT lưu trữ, đã đề cập đến sáu học giả của trường Imperial. UKCT cho biết, hơn một người trong số họ đã phúc đáp yêu cầu bình luận và tất cả những người phúc đáp đều nói rằng trước đây họ chưa bao giờ nghe nói về công ty Sulon.
Tổ chức từ thiện này cho biết phân tích của họ “về mạng lưới các bên tham gia có liên quan đến mối quan hệ hợp tác DSI-JARI ở Trung Quốc, và các nhà khoa học Anh quốc dự kiến sẽ tham gia cho thấy rằng tác động của mối quan hệ hợp tác JARI-DSI là để kết nối chuyên môn và nguồn lực hàng đầu của Anh quốc tham gia vào các chương trình nghiên cứu thiết bị chiến đấu trên biển điều khiển từ xa của quân đội Trung Quốc, mà có thể các nhà khoa học Anh không hề hay biết.”
Tổ chức này cũng trích dẫn phúc đáp của trường Imperial đối với những lời nhận định này rằng, “Báo cáo không cung cấp bằng chứng chứng minh cho những tuyên bố này, hoặc xác định các mối liên hệ cụ thể có liên quan.”
Cả trường Imperial và ông Quách, hiện là hiệu trưởng của Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông, đều không phúc đáp yêu cầu bình luận của The Epoch Times.
Một phát ngôn viên của Đại học Imperial College London chia sẻ với The Guardian, tờ báo đầu tiên đưa tin về câu chuyện này: “Trường Imperial rất coi trọng trách nhiệm an ninh quốc gia của mình. Chúng tôi thường xuyên xem xét các chính sách của mình để phù hợp với hướng dẫn và luật pháp ngày càng tiến bộ của chính phủ, hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chính phủ thích hợp, và phù hợp với các cam kết của chúng tôi đối với an ninh quốc gia Vương quốc Anh.”
