Đón nhận khó khăn: ‘Khi cuộc sống trao cho bạn những quả chanh’
Khi cuộc sống trở nên khó khăn, hãy kiên trì vượt qua, và bạn vẫn có thể biến những khó khăn đó thành điều tốt đẹp nhất.
“Đời trao ta trái chanh,
Đó là lẽ thường tình.
Bạn hữu nhìn ái ngại,
Nghĩ rằng ta buông xuôi.
Nhưng rồi họ gặp lại,
Dưới bóng mát an nhàn
Ta ung dung thư thái
Nhấm nháp ly nước chanh.”
(Trích từ Tạp chí Rotarian, thuộc Rotary International, năm 1940)
Có thể bạn là người thích thưởng thức trực tiếp những trái chanh, mà không cần bất cứ thứ gì làm dịu đi vị chua của chúng. Nếu vậy thì bạn thật cừ — bạn có thể chấp nhận những cay đắng cuộc đời như bản chất vốn có của nó. Tuy nhiên, đa số mọi người lại thích nước chanh hơn. Đó là lý do khiến câu châm ngôn thời nay, “Khi cuộc sống trao cho bạn những trái chanh, hãy pha thành ly nước chanh,” trở nên phổ biến.
Trong những năm gần đây, chủ đề về “grit” (vững tâm bền chí) đã trở thành một phần quan trọng trong các cuộc thảo luận rộng rãi, đặc biệt là khi người ta ngày càng lo ngại về sự “mềm yếu” của người Mỹ. (Bằng chứng là, nếu bạn tìm kiếm từ “grit” trong danh mục “Sách” trên Amazon, bạn sẽ nhận được hơn 10,000 kết quả.) Câu châm ngôn này là một cách lạc quan để đón nhận khái niệm về sự vững tâm bền chí, về sự kiên trì đến phút cuối, và về việc cắm một chiếc nĩa thật đẹp vào tất cả những quả chanh đó để vắt lấy nước chanh. Hãy lưu ý rằng, có bằng chứng không thể chối cãi là chanh có lợi cho sức khỏe của bạn!
Nhà văn Dale Carnegie và chút tiểu sử về ông
Ông Dale Carnegie được biết đến nhiều nhất với cuốn sách mang tính bước ngoặt — “Đắc Nhân Tâm” (How to Win Friends and Influence People). Khi còn nhỏ, mỗi lần nghe đến tên cuốn sách này, tôi lại cảm thấy rất khó chịu, cho rằng cuốn sách bàn về những cách có thể là phi đạo đức để tiến thân trong đời. Nhưng sau khi đọc kỹ nội dung, tôi nhận ra nhà văn Carnegie là một người có đạo đức cao thượng. Ông chủ yếu viết về vai trò của nhân cách trong việc xây dựng các mối quan hệ bền chặt, và vượt qua những khó khăn trong cách đối nhân xử thế. Nói ngắn gọn thì cuốn sách “Đắc Nhân Tâm” bàn về việc phát triển bản thân, một trong những điều khó nhất và quan trọng nhất để làm trong đời.
Không có gì ngạc nhiên khi ông Dale Carnegie chính là người đã phổ biến câu châm ngôn quen thuộc ngày nay. Câu nói này xuất hiện trong một cuốn sách tuyệt vời khác của ông, “Quẳng Gánh Lo Đi và Vui Sống,” (How to Stop Worrying and Start Living), trong đó viết rằng: “Nếu bạn có một quả chanh, hãy pha một ly nước chanh.”
Câu nói này, với nhiều biến thể khác nhau, từng xuất hiện trên các ấn phẩm trước đó. Chẳng hạn như trên Tạp chí Rotary vừa được trích dẫn, hay trong cuốn “Hồ Sơ Chủng Viện Auburn” (Auburn Seminary Record) năm 1916, trong đó viết, “Kẻ bi quan [là] người uống hết viên thuốc đắng, kẻ lạc quan là người pha một ly nước chanh từ trái chanh được trao.” Một phiên bản trước đó, năm 1909, trong Tạp chí Literary Digest viết: “Thiên tài là người đón nhận những quả chanh mà Số Phận đưa cho họ và mở một quầy bán nước chanh.”
Có lẽ một số độc giả còn nhớ câu nói này từng xuất hiện trong chương trình quảng cáo Super Bowl năm 2020 cho một loại nước chanh có ga, trong đó có hình ảnh những quả chanh bắt đầu rơi từ trên trời xuống. Chủ đề của quảng cáo này là: Năm 2020 là “một năm đầy những quả chanh chua chát” vì đại dịch [Covid-19], đó là lý do vì sao bây giờ có một loại nước giải khát seltzer chanh mới ra đời — “nước chanh” được làm từ tất cả những quả chanh đó.
Dưới đây là vài cách tuyệt vời để đón nhận những quả chanh mà cuộc đời ném vào bạn và pha chúng thành những ly nước chanh.
Quả chanh từ tai ương sức khỏe
Bản thân tôi và các thành viên trong gia đình nhận thấy rằng, việc phát sinh những vấn đề về sức khỏe thường là cơ hội tuyệt vời để lùi lại một bước và nhìn nhận lại những điều cần phải thay đổi trong cuộc sống. Suy cho cùng, một vấn đề về sức khỏe có thể là cơ thể đang cố gắng nói với bạn điều gì đó. Chẳng hạn, “Này, chậm lại nào!” hoặc “Này, nạp ít caffeine thôi để tôi có thể ngủ ngon hơn!” hay “Này, hãy xem nhẹ mọi thứ một chút, bạn sẽ bớt căng thẳng hơn đấy,” hoặc “Hãy dành thêm thời gian cho thiên nhiên hoặc gia đình,” .v.v.
Và trong những trường hợp này, thật tuyệt khi nhận ra rằng, quả chanh mà cuộc đời trao cho bạn thực sự có thể giúp bạn khiến cuộc sống này giống ly nước chanh hơn chút — ngọt ngào hơn một chút, tốt đẹp hơn một chút, và vui tươi hơn rất nhiều.
Quả chanh từ những khó khăn tài chính
Không ai muốn lâm vào tình cảnh khó khăn tài chính, nhưng hãy đối diện với nó, điều này xảy ra với hầu hết chúng ta vào một thời điểm nào đó trong đời. Mặc dù thử thách này có thể khó chấp nhận hơn chút, nhưng nếu những khó khăn tài chính có thể giúp chúng ta phát triển khả năng tự kiểm soát bản thân trong việc lập ngân sách và đưa ra các lựa chọn sống, và nếu đây là điều chúng ta có thể làm gương cho con cháu mình — thì “nước chanh” từ “quả chanh” này có thể chảy qua nhiều thế hệ.
Bản thân tôi và chồng nhận thấy rằng, những thói quen quản lý tiền bạc của chúng tôi chịu ảnh hưởng trực tiếp từ cha mẹ — từ cả cuộc đời quan sát những gì họ làm gương, và thấm nhuần trong tâm cách họ đối xử với chúng tôi (dù họ có nuôi dưỡng tâm lý nuông chiều hay không). Đối với những ai đang tìm cách xoay chuyển tình thế khó khăn theo hướng này, thì bạn có thể thử tham khảo những cuốn sách của ông Dave Ramsey, nếu chưa từng đọc — ông đã giúp đỡ rất nhiều người [trong lĩnh vực quản lý tài chính cá nhân].
Quả chanh từ những người độc hại
Có thể, đôi khi bạn trở về nhà sau giờ tan làm, và thật khó để gạt bỏ khỏi tâm trí cuộc chạm trán căng thẳng với cấp trên hay đồng nghiệp. Tâm trạng tiêu cực đó có thể sẽ tràn vào cuộc sống của gia đình bạn. Chà, đây có thể là lúc để bạn nhìn lại và tự hỏi, “Liệu xung quanh mình có đủ những người tích cực không? Những người lạc quan và sẵn lòng giúp đỡ?” Nếu câu trả lời là không, thì có lẽ đã đến lúc tìm kiếm một mạng lưới trợ giúp tích cực — chẳng hạn như tham gia một nhóm sinh hoạt ở nhà thờ, câu lạc bộ sách, nhóm đan móc, hoặc câu lạc bộ bowling.
Mặc dù thay đổi công việc có thể không khả thi — nhưng đó cũng có thể là lựa chọn lành mạnh đáng cân nhắc — dẫu vậy, chúng ta vẫn có thể tìm cách “vắt được chút nước chanh” từ tình huống hiện tại.
Môi trường làm việc hoặc môi trường gia đình căng thẳng cũng có thể là lý do tuyệt vời để bắt đầu viết nhật ký biết ơn, ca ngợi những điều tốt đẹp và phước lành. Dù điều này nghe có vẻ ngớ ngẩn đối với một số người, nhưng cảm xúc biết ơn đã được chứng minh là có tác động tích cực đến cơ thể.
Hãy nhớ câu nói “Khi cuộc sống trao cho bạn những quả chanh, hãy pha một ly nước chanh.” Dù nghe có vẻ sáo rỗng, nhưng câu nói này thực sự có thể giúp chúng ta vượt qua những thời điểm khó khăn và đạt đến thành công. Nhà văn Dale Carnegie từng nói rất hay rằng: “Xây dựng thành công từ những thất bại. Sự chán nản và thất bại là hai bước đệm chắc chắn nhất dẫn tới thành công.”
