Các chuyên gia an ninh cho biết ở châu Phi tràn ngập USD giả
Các nhà lãnh đạo châu Phi muốn ‘phi USD hóa’ cùng lúc khi việc tịch thu số lượng lớn tiền USD giả đang trở nên phổ biến.
JOHANNESBURG — Tháng 06/2023, lực lượng an ninh Thổ Nhĩ Kỳ đã thu giữ 1 tỷ tiền USD giả ở Istanbul và bắt giữ 6 người, trong đó có 1 công dân Ghana và 3 công dân Thụy Điển.
Đây là vụ buôn tiền giả lớn nhất trong lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ.
Một cuộc điều tra sau đó cho thấy những tờ 100 USD giả đang trên đường được gửi đến một số quốc gia trên một lục địa, châu Phi.
Ông Davis Kabunya, một nhà tư vấn an ninh tư nhân sống tại Nairobi, người làm việc với lực lượng chấp pháp để theo dõi sự lưu hành đồng USD giả trên khắp lục địa, cho biết: “Việc ngăn chặn hoạt động làm giả đồng USD ở những nơi khác trên thế giới của Interpol và các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ đã buộc bọn tội phạm phải hoạt động ở châu Phi.”
Ông nói với The Epoch Times rằng châu Phi mang lại cho các mạng lưới tội phạm chuyên làm tiền giả nhiều lợi thế đáng kể khác.
“Không nơi nào trên Trái Đất có nhu cầu USD cao hơn châu Phi.”
“Các loại tiền nội tệ đã sụp đổ, có nghĩa là nhiều quốc gia sử dụng USD trong giao dịch thường nhật vì mọi người tin tưởng vào đồng USD.”
“Trong bối cảnh như vậy, việc làm ngập thị trường bằng những tờ USD giả là tương đối đơn giản,” ông Kabunya giải thích.
“Ngoài ra, rất ít quốc gia châu Phi có công nghệ để phát hiện tiền giả, và bọn tội phạm biết rằng ngay cả khi bị bắt, chúng thường có thể hối lộ các quan chức chính phủ và cảnh sát để thoát khỏi rắc rối.”
Sở Mật vụ Hoa Kỳ cho biết, trong khi các lực lượng chấp pháp toàn cầu chú ý đến tội phạm mạng trong những năm gần đây, thì hoạt động làm giả tiền USD đã xuất hiện trở lại.
Cơ quan này lưu ý: “Mối đe dọa tiền USD giả đối với hệ thống tài chính của Hoa Kỳ tiếp tục phát triển.”
“Sự tiến bộ trong công nghệ, sự sẵn có của các thiết bị quét và in, cũng như việc các quốc gia sử dụng đồng USD làm phương tiện thanh toán hợp pháp đã khiến mối đe dọa này thêm nghiêm trọng trên toàn cầu.”
Một số nền kinh tế châu Phi bị “USD hóa” do đồng nội tệ của họ mất giá, chẳng hạn như Liberia, Sierra Leone, và Zimbabwe, nơi đồng bạc xanh là tiền tệ chính thức.
Trên khắp lục địa, đồng USD được chấp nhận trong các giao dịch hàng ngày.
Điều tra viên tư nhân người Nam Phi, ông Chad Thomas, nói với The Epoch Times rằng, tiền tệ của Hoa Kỳ có một số tính năng bảo mật “tốt nhất, phức tạp nhất về mặt công nghệ” trên toàn cầu.
Ông Thomas cho biết: “Những đặc điểm này khiến đồng USD trở nên khó sao chép.”
Tuy nhiên, ở châu Phi, nơi công nghệ xác định tiền giả hầu như không có, bọn tội phạm không cần mức độ tinh vi cao để đưa thành công USD giả vào thị trường và nền kinh tế địa phương, trong khi nhận lại tiền địa phương thật.
Ông Thomas cho biết: “Những gì chúng ta đang chứng kiến hiện nay là các nhóm tội phạm có tổ chức trên khắp thế giới sử dụng công nghệ của mình để sản xuất USD giả, sau đó buôn lậu tiền giả đến châu Phi, nơi có nhiều cơ hội rửa tiền giả hơn.”
Ông Kabunya đồng ý rằng việc đưa USD giả vào hầu hết các thị trường châu Phi là điều “dễ dàng.”
“Ở đây chúng ta có sự dễ dàng không có được ở các nền kinh tế khác.”
“Tội phạm thường nhắm vào các thị trường địa phương và các doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là những doanh nghiệp tham gia giao dịch tiền mặt.”
Ông nói: “Nhiều doanh nghiệp trong nền kinh tế chính thức và phi chính thức không có kiến thức và công nghệ cần thiết để xác định tiền giả, vì vậy họ chỉ đơn giản là chấp nhận những tờ tiền đó thôi.”
Ông Thomas cho biết thường có “sự khác biệt về số sê-ri” trên các tờ tiền giả.
Ông nói: “Màu sắc của những tờ USD này và chất liệu giấy kém đôi khi cũng là manh mối cho biết đó là tiền giả.”
“Nhưng thông thường những lỗ hổng này chỉ có thể được phát hiện bởi các nhân viên chấp pháp đã qua đào tạo, các doanh nghiệp lớn hơn với công nghệ sàng lọc, và những người biết các tính năng bảo mật của tiền thật.”
“Quý vị không thể mong đợi một người bình thường trên phố, kẻ không sáng trí lắm phát hiện ra được những tờ tiền giả này, và hơn nữa, kẻ ngốc của châu Phi không muốn phát hiện ra những thứ giả này; anh ta chỉ đơn giản là muốn có được đồng bạc xanh của Hoa Kỳ, nên có xu hướng phớt lờ những nghi ngờ.”
Ông Kabunya cho biết người dân Phi Châu cũng đang sản xuất USD giả ở mức độ lớn hơn bao giờ hết, trong đó Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) là một “điểm nóng.”
Ông giải thích: “DRC là một nơi tuyệt vời để các nhóm tội phạm có tổ chức hoạt động vì ở đó có quá ít lực lượng quản lý và chấp pháp, vì tất cả các xung đột đang diễn ra giữa các lực lượng chính thức và nhiều nhóm nổi dậy khác nhau.”
Ông Oluwole Ojewale, chuyên gia về tội phạm có tổ chức tại Trung Phi của Viện Nghiên cứu An ninh có trụ sở tại Pretoria, nói với The Epoch Times rằng việc buôn bán các khoáng sản có giá trị “đi kèm” với “việc phổ biến” đồng USD giả.
Châu Phi, và đặc biệt là DRC, sở hữu nguồn tài nguyên khoáng sản to lớn, với hầu hết các giao dịch liên quan đến kim loại quý và đất hiếm như vàng, kim cương, và coltan đều được thực hiện bằng USD.
Ông Ojewale cho biết những người sản xuất tiền USD giả ở DRC hợp tác với các băng nhóm trên khắp châu Phi.
“Họ chuyển những tờ tiền này vào nền kinh tế hợp pháp thông qua buôn bán khoáng sản và các hoạt động thương mại khác.”
Ông nói, “Họ nhắm vào những người không nghi ngờ gì trong nền kinh tế phi chính thức. Họ đề nghị đổi tiền giả lấy tiền thật với tỷ giá thuận lợi.”
“Những kẻ làm giả cũng tập trung vào các khu vực sầm uất và doanh nghiệp thương mại ở các nước lân cận như Rwanda và Uganda.”
“Họ lợi dụng đường biên giới lỏng lẻo và di chuyển bằng đường bộ để tránh bị bắt. Hoạt động buôn bán không chính thức xuyên biên giới trong vùng chiến sự ở phía đông DRC cũng tạo điều kiện cho hoạt động tội phạm.”
Ông Ojewale nói thêm rằng các mạng lưới tội phạm có tổ chức sử dụng tiền giả để tài trợ cho các hoạt động bất hợp pháp, bao gồm buôn người, buôn lậu ma túy và vũ khí cũng như khủng bố.
Ông mô tả DRC là “quốc gia xuất phát, trung chuyển, và đích đến” của USD giả.
Ông Ojewale cho biết: “Những tờ tiền giả cũng được sản xuất ở các nước láng giềng và dễ dàng được tuồn vào DRC cho mọi ý định và mục đích, vì nước này không có đường biên giới.”
Ông Kabunya cho biết hiện tại ở châu Phi đang có một “nhu cầu chưa từng có” đối với USD.
“Tôi đã tham gia điều tra các đường dây làm giả trong 17 năm và chưa bao giờ tôi thấy nhiều đường dây làm giả đến như vậy; cứ như thể chúng có ở khắp mọi nơi,” ông nói.
“Tiền giả đang được làm trong các căn lều ở Nairobi và Lagos, ở Johannesburg, nhưng DRC thực sự là trung tâm của hoạt động đó vào ngay lúc này.”
Ông Kabunya cho biết những kẻ làm tiền giả ở DRC đang cộng tác với các quan chức chấp pháp và chính phủ “tham nhũng” để thành lập “các cơ sở sản xuất tiền giả” ở những thành phố, thị trấn, và khu rừng rậm.
Ông nói, “Từ những cơ sở đó, tiền giả lan rộng khắp lục địa và thậm chí ra cả ngoại quốc. Có quá nhiều nhu cầu về USD và rất ít niềm tin vào tiền châu Phi.”
Giáo sư David Everatt, nhà kinh tế phát triển tại Đại học Wits ở Johannesburg cho biết, khi giá trị của đồng tiền châu Phi sụt giảm, thì nhu cầu về USD, loại tiền được giao dịch nhiều nhất trên thế giới, tăng đột biến.
Ông giải thích: “Thương mại toàn cầu được tiến hành bằng các loại tiền tệ của các cường quốc kinh tế lớn trên thế giới, chủ yếu là bằng đồng USD.”
“Các cá nhân, công ty, và chính phủ cần USD để nhập cảng hàng hóa và dịch vụ cũng như thực hiện các khoản thanh toán khác ở ngoại quốc, và thanh toán các khoản nợ.”
Ông Rabah Arezki, nhà kinh tế trưởng tại Nhóm Ngân hàng Phát triển châu Phi, cho biết hầu hết các loại tiền tệ ở khu vực châu Phi cận Sahara tiếp tục suy yếu so với các loại tiền tệ giao dịch toàn cầu khác như đồng bảng Anh và đồng USD, tiếp tục xu hướng bắt đầu từ năm 2018 và trở nên tồi tệ hơn trong và sau đại dịch COVID.
Ông nói với The Epoch Times: “Bối cảnh này dẫn đến việc mất giá trị và sức mua của các loại tiền tệ địa phương trên lục địa này.”
Tháng 10/2023, Ngân hàng Thế giới công bố một báo cáo cho biết tiền tệ ở Nigeria và Angola, những nhà sản xuất dầu lớn nhất châu Phi, là hai đồng tiền hoạt động kém nhất trên lục địa này.
Đồng naira và kwanza đã mất gần 40% giá trị so với đồng USD trong khoảng thời gian từ ngày 31/12/2022 đến ngày 15/09/2023.
Báo cáo liệt kê các loại tiền tệ bị sụt giảm đáng kể khác của châu Phi trong cùng khoảng thời gian, bao gồm các loại tiền tệ ở Nam Sudan (33%), Burundi (27%), DRC (18%), Kenya (16%), Zambia và Ghana (12%), và Rwanda (11%).
Ông Ojewale cho biết: “Khoảng cách lớn giữa cung và cầu ngoại tệ ở các quốc gia này là một vấn đề nghiêm trọng dẫn đến nạn làm giả.”
“Ngay khi thiếu ngoại hối, người ta sẽ tìm đến chợ đen.”
Theo các nhà kinh tế, một yếu tố khác dẫn đến tình trạng thiếu USD và cũng là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng tiền giả là sự phụ thuộc của các quốc gia châu Phi vào hàng nhập cảng.
Ông Everatt cho biết: “Hầu hết các nước châu Phi nhập cảng thành phẩm nhiều hơn xuất cảng.”
“Kết quả là họ cần USD để thanh toán cho các nhà cung cấp quốc tế. Điều này làm tăng nhu cầu ngoại hối, và giảm sự phụ thuộc vào đồng nội tệ.”
Ông nói thêm rằng việc “USD hóa” các nền kinh tế châu Phi đã góp phần đáng kể vào sự gia tăng tiền giả.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) định nghĩa USD hóa là “việc sử dụng ngoại tệ làm phương tiện trao đổi, lưu trữ giá trị, hoặc đơn vị tài khoản” và cho biết đây là “đặc điểm đáng chú ý của sự phát triển tài chính trong điều kiện mong manh về kinh tế vĩ mô,” đặc biệt là ở khu vực châu Phi cận Sahara.
“Ở những quốc gia như Sierra Leone, một số hàng hóa và dịch vụ được định giá bằng USD tại các cửa hàng. Điều đó cũng làm tăng nhu cầu về USD và làm giảm nhu cầu đối với đồng nội tệ,” ông Everatt nói.
Tại DRC, ông Kabunya cho biết, “USD được chấp nhận ở mọi nơi và được sử dụng cho hầu hết các giao dịch mua sắm lớn. Đồng franc Congo đã bị bỏ rơi vì gần như mất hết giá trị khi nội chiến nổ ra vào những năm 1990.”
Ông Everatt cho biết, tại Zimbabwe, Liberia, Sierra Leone và các quốc gia khác, siêu lạm phát ở DRC đã dẫn đến việc đồng USD được đưa vào làm đồng tiền hợp pháp và khoảng 90% tài sản trong hệ thống ngân hàng được tính bằng đồng tiền của Hoa Kỳ.
Ông nói: “Trong khi các nhà lãnh đạo châu Phi kêu gọi thoát khỏi sự phụ thuộc vào đồng USD, thậm chí một số người còn đề nghị chuyển sang đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, thì đồng tiền của Hoa Kỳ vẫn được tin cậy nhất ở châu Phi.”
Ông Kabunya nhận xét: “Trung Quốc đang thúc đẩy châu Phi phi USD hóa và các nhà lãnh đạo của chúng tôi thường có những bài diễn văn về việc giảm sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ.
“Nhưng hãy để tôi nói cho quý vị biết, những tình cảm và trò chơi địa chính trị của họ không được những người dân Phi Châu bình thường chia sẻ.”
Vân Du biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
