Gan nhiễm mỡ làm tăng nguy cơ ung thư gan–Mẹo phát hiện và phòng ngừa sớm
Bệnh gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành xơ gan, làm tăng nguy cơ ung thư gan—tuy nhiên bệnh không biểu hiện triệu chứng ở giai đoạn đầu. Vậy chúng ta có thể phòng ngừa và/hoặc điều trị bệnh gan nhiễm mỡ như thế nào?
Jonathan Liu, giáo sư tại một trường đại học công lập ở Canada, đã giới thiệu cách dùng Trung y điều trị gan nhiễm mỡ trong chương trình “Health 1+1”. Ông cũng khuyến nghị một số cách ăn kiêng để loại bỏ bệnh lý này.
Gan nhiễm mỡ là bệnh mà chất béo tích tụ trong gan và chia thành hai nhóm lớn: do rượu và không do rượu. Gan nhiễm mỡ do rượu chỉ xảy ra ở những người nghiện rượu nặng, đặc biệt là những người uống rượu thường xuyên, trong khi đó bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu phổ biến hơn.
Theo dữ liệu của Thư viện Y khoa Quốc gia của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, gan nhiễm mỡ không do rượu ảnh hưởng đến khoảng 25% dân số thế giới và là bệnh gan mãn tính phổ biến nhất ở Hoa Kỳ.
GS Liu cho biết nguyên nhân của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu vẫn chưa được xác định. Các bác sĩ cho rằng các tình trạng như béo phì, bất thường chuyển hoá, máu nhiễm mỡ, di truyền, mang thai, sử dụng hormone ảnh hưởng đến bã nhờn trong thời gian dài và thuốc hóa trị ung thư, đều có thể là nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ không do rượu.
GS Liu nhấn mạnh rằng nếu không kiểm soát được bệnh gan nhiễm mỡ, thì sẽ tiến triển từ từ thành các bệnh nghiêm trọng hơn như xơ gan và thậm chí là ung thư gan. Do đó, phát hiện sớm và điều trị tích cực sau khi phát hiện là đặc biệt quan trọng.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Gastroenterology năm 2018 cho thấy những bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu có nguy cơ tiến triển thành ung thư biểu mô tế bào gan cao gấp 7 lần so với những bệnh nhân khác. Nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ Cơ quan Quản lý Y tế Cựu chiến binh.
6 triệu chứng sớm của gan nhiễm mỡ
Vậy làm thế nào để phát hiện sớm bệnh gan nhiễm mỡ? Theo Bác sĩ Liu, người bị gan nhiễm mỡ có thể gặp 6 triệu chứng sau:
- Dễ mệt mỏi.
- Suy giảm chức năng não bộ.
- Ăn không ngon.
- Sụt cân.
- Xuất huyết đường tiêu hoá
- Tụ dịch trong khoang bụng.
Châm cứu kết hợp với sử dụng thuốc để loại bỏ chất béo
GS Liu giải thích thêm rằng Trung Y coi gan nhiễm mỡ là sự tích tụ các sản phẩm bệnh lý, còn được gọi là đàm ẩm.
Có hai nguyên nhân gây đàm ẩm.
- Một là rối loạn chức năng tạng phủ (các cơ quan nội tạng nằm trong các khoang chính của cơ thể). Trong trường hợp này, điều trị tập trung vào việc loại bỏ các các tích luỹ bệnh lý.
- Hai là dương khí của tạng phủ không đủ, do đó chất phế thải không thể chuyển hóa hoàn toàn, bởi vậy cần tăng dương khí của tạng phủ. Cả hai nguyên nhân được giải quyết đồng thời thông qua châm cứu và áp dụng bài thuốc Đông y.
Châm cứu và đốt ngải cứu (đốt lá ngải cứu sát da) có thể được áp dụng trên các huyệt có liên quan dọc theo Đởm Kinh. Cụ thể, các huyệt Túc Lâm Khấp, Dương lăng tuyền —có thể điều chỉnh chức năng gan và mật—Ngoại Quan, Trung Quân và Khí hải. Khí Hải có thể làm tăng năng lượng trong cơ thể, do đó loại bỏ đàm ẩm.
Các huyệt Thiên Xu, Thuỷ Đạo và Phong Long đốt cháy mỡ cục bộ, loại bỏ các chất lắng đọng bệnh lý.
Tiếp theo, để tăng cường năng lượng cho các phủ tạng, có thể chọn huyệt Can Du , Tỳ Du và Thận Du , có tác dụng tăng cường năng lượng và chức năng của gan, thận và lá lách — cho phép tất cả lượng dinh dưỡng được các phủ tạng hấp thụ bình thường và chuyển hóa thành năng lượng mà cơ thể cần.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Medicine (Baltimore) vào năm 2021, các nghiên cứu lâm sàng sơ bộ đã chỉ ra châm cứu có thể điều trị gan nhiễm mỡ một cách an toàn và hiệu quả, đồng thời cải thiện chức năng gan và chuyển hóa chất béo.
Trong Trung y, việc kê đơn được dựa trên các triệu chứng và thể tạng của bệnh nhân.
Người tỳ vị yếu có thể dùng bài thuốc Lục Quân Tử Thang để kiện tỳ, hóa đàm. Sau khi bản thân tỳ (lá lách) được củng cố, việc bài tiết các sản phẩm bệnh lý ra khỏi cơ thể sẽ dễ dàng hơn. Theo thuyết tạng phủ của Y học cổ truyền, tỳ không chỉ là một cơ quan như y học hiện đại mô tả, mà là một hệ thống có chức năng vận chuyển năng lượng đi khắp cơ thể.
Người nhiều đàm ẩm có thể dùng bài thuốc Đại Sài Hồ Thang, dựa trên nguyên lý ôn gan cường lách, thúc đẩy giảm mỡ máu, giảm gan nhiễm mỡ, thậm chí giảm cân. Ngoài ra, nhân trần, gạo đỏ lên men và đại hoàng thô cũng được sử dụng để tăng cường đào thải chất béo tích tụ trong cơ thể hoặc máu.
Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học Trung Quốc năm 2021 cho thấy các thành phần của nhiều loại thuốc thảo dược Trung Quốc có hiệu quả trong điều trị gan nhiễm mỡ. Liu nói thêm rằng so với một số loại thuốc hạ lipid máu, y học Trung Quốc có ít tác dụng phụ hơn và sẽ không gây hại cho chức năng của gan.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Frontiers in Endocrinology năm 2020 cho thấy nhiều công thức thảo dược có thể cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu bằng cách điều chỉnh quá trình chuyển hóa chất béo ở gan. Các thí nghiệm trên động vật đã phát hiện thấy Đại Sài Hồ Thang có thể làm giảm hoàn toàn nồng độ cholesterol và triglycerid ở chuột, giảm mỡ gan và cải thiện tình trạng viêm gan.
Cách phòng tránh gan nhiễm mỡ
GS Liu khuyên bạn nên tránh sáu loại thực phẩm:
- Nội tạng động vật có hàm lượng cholesterol cao (thịt nội tạng)
- Da gà
- Hải sản
- Thịt mỡ
- Trứng cua
- Tủy xương
Tuy nhiên bạn có thể ăn thêm các loại hạt chứa acid béo không no giúp điều hòa lipid máu. Ông trích dẫn một nghiên cứu từ Trung Quốc cho thấy càng ăn nhiều hạt (đặc biệt là đối với nam giới trong nghiên cứu), nguy cơ bị gan nhiễm mỡ không do rượu càng thấp.
Trong cuộc sống hàng ngày, thực hiện 6 điều sau đây nhiều hơn cũng có thể giúp đẩy lùi bệnh gan nhiễm mỡ hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh này.
- Theo dõi lượng chất béo: khoảng 50g (1.8 ounce) mỗi ngày đối với người lớn, không bao giờ vượt quá 30% tổng lượng calo.
- Theo dõi lượng đường ăn vào: không vượt quá 60% tổng lượng calo, đặc biệt là giảm đồ nướng chứa đường, đồ ăn nhẹ và các thực phẩm khác có chứa đường tinh luyện.
- Bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất và các nguyên tố vi lượng.
- Bổ sung chất xơ: Ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, đậu, nấm đông cô, tảo bẹ và rau củ.
- Tránh uống rượu và ăn ít muối: Rượu có thể làm nặng thêm tình trạng gan nhiễm mỡ và ăn ít muối có thể giúp bạn giảm cân.
- Uống nhiều trà hơn: Hãy thử nhiều loại trà trắng, trà xanh và trà ô long để giảm béo.
Ngoài ra, hãy tập thể dục aerobic hơn 30 phút mỗi ngày, chỉ cần cơ thể đổ mồ hôi nhẹ là đủ.
*Một số loại thảo mộc được đề cập trong bài viết này có thể không quen thuộc, nhưng chúng thường có bán ở các siêu thị châu Á.
Thiên Vân biên dịch
Quý vị tham khảo chi tiết tại The Epoch Times.
