Các cuộc thăm dò ở Ukraine bước sang ngày thứ tư trong bối cảnh luận điệu leo thang từ Nga, Mỹ
Hôm 26/09, các cuộc trưng cầu dân ý đang được tổ chức tại bốn khu vực do Nga chiếm đóng ở Ukraine đã bước sang ngày thứ tư, trong bối cảnh các quốc gia phương Tây tiếp tục lên án rằng hành động này thể hiện việc Nga trên thực tế “thôn tính” các vùng lãnh thổ này.
Bắt đầu từ ngày 23/09, việc thăm dò nói trên sẽ quyết định liệu người dân thuộc các khu vực Donetsk, Luhansk, Kherson, và Zaporizhzhia của Ukraine muốn ở lại Ukraine hay gia nhập Liên bang Nga.
Việc thăm dò dự kiến sẽ kết thúc vào ngày 27/09.
Hôm 25/09, hãng thông tấn TASS của Nga đưa tin cho hay 93% số phiếu bầu vào ngày đầu tiên của cuộc thăm dò ở Zaporizhzhia ủng hộ khu vực này sáp nhập vào Nga.
Trước đó một ngày, hãng thông tấn TASS dẫn lời một nhà lập pháp Nga nói rằng việc hợp nhất bốn tỉnh này vào Liên bang Nga — nếu họ bỏ phiếu ủng hộ — có thể được chính thức phê chuẩn trong vòng chưa đầy một tuần.
Nghị sĩ Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga Yaroslav Nilov cho biết: “Xét đến đến các kết quả sơ bộ của các cuộc trưng cầu dân ý này, và việc Nga sẵn sàng công nhận các kết quả, thì việc các vùng lãnh thổ này gia nhập Nga có thể sẽ diễn ra sớm nhất vào ngày 30/09.”
Kyiv và các đồng minh phương Tây đã tuyên bố sẽ không công nhận kết quả của các cuộc trưng cầu dân ý mà họ cho rằng đang được tổ chức dưới sự chiếm đóng của Nga.
Kể từ khi việc bỏ phiếu bắt đầu, các quan chức Ukraine đã khẳng định rằng người dân của bốn khu vực do Nga chiếm đóng này đã bị buộc phải bỏ phiếu ủng hộ việc sáp nhập vào Nga. Moscow bác bỏ các tuyên bố rằng họ bị ép buộc, với việc Ủy ban Bầu cử Trung ương của Nga báo cáo số lượng cử tri đi bỏ phiếu cao.
Quân đội Nga và các đồng minh địa phương của họ chiếm đóng khoảng 60% vùng Donetsk và gần như toàn bộ vùng Luhansk. Vài ngày trước khi khởi động “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine hôm 24/02, Moscow đã công nhận cả hai khu vực là “các nước cộng hòa nhân dân” độc lập.
Quân đội Nga cũng kiểm soát nhiều vùng rộng lớn của khu vực phía nam Zaporizhzhia và gần như toàn bộ vùng Kherson lân cận, bao gồm thủ phủ của khu vực này.
Năm 2014, trong một cuộc trưng cầu dân ý tương tự, khu vực Crimea giáp Biển Đen của Ukraine đã bỏ phiếu áp đảo để gia nhập Nga. Trừ một vài các quốc gia thì các kết quả của cuộc thăm dò đó vẫn chưa được tất cả các nước công nhận.
‘Hậu quả thảm khốc’
Hôm 25/09, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói với Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại New York rằng nếu bốn khu vực này lựa chọn gia nhập Nga, họ sẽ nhận được “sự bảo vệ hoàn toàn” của nhà nước Nga.
Xem bình luận nói trên là một lời đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan cảnh báo rằng một bước đi như vậy sẽ khiến Hoa Kỳ đáp trả “một cách dứt khoát.”
Ông Sullivan nói trong các bình luận được phát trên truyền hình rằng, “Nếu Nga vượt qua ranh giới này thì sẽ có những hậu quả thảm khốc.”
Tuần trước (19-25/09), Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Moscow sẽ sử dụng “mọi phương tiện sẵn có” để bảo vệ lãnh thổ Nga khỏi điều họ cho là mối đe dọa.
Hôm 21/09, ông Putin tuyên bố điều động một phần lực lượng vũ trang Nga — một quyết định đưa đến việc triệu tập 300,000 quân dự bị có kinh nghiệm.
Theo báo cáo của giới truyền thông phương Tây, lời kêu gọi này này đã dẫn đến nam giới trong độ tuổi chiến đấu tháo chạy hàng loạt khỏi Nga để tìm cách tránh phải nhập ngũ. Về phần mình, Điện Kremlin cho biết các báo cáo này đã bị phóng đại.
Những diễn biến trên chiến trường
Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã củng cố lời hứa sẽ giành lại lãnh thổ Ukraine hiện đang bị các lực lượng Nga chiếm đóng.
Ông nói qua Telegram hôm 25/09: “Chúng tôi dứt khoát sẽ giải phóng toàn bộ đất nước, từ Kherson đến vùng Luhansk, từ Crimea đến vùng Donetsk.”
Chính phủ Kyiv khẳng định sẽ không bao giờ chấp nhận việc Nga chiếm đóng lãnh thổ của mình, đồng thời tiếp tục kêu gọi các đồng minh phương Tây cung cấp tiền bạc và vũ khí cho nước này.
Nửa đầu tháng này đã chứng kiến những thắng lợi đáng kể của các lực lượng Ukraine, bao gồm việc chiếm lại các vị trí ở khu vực đông bắc Kharkiv. Tuy nhiên, các quan chức quân sự Nga bác bỏ tầm quan trọng chiến lược của cuộc phản công này.
Tiền tuyến dài khoảng 1,000 km (622 dặm) vẫn ổn định trong những ngày gần đây, bất chấp các báo cáo liên tục về các cuộc giao tranh, các đợt nã pháo lẫn nhau, và giao tranh khốc liệt gần thị trấn chiến lược Bakhmut của Donetsk.
Trong cuộc họp thường nhật hôm 26/09, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố quân đội của họ đã tiếp tục tấn công các vị trí tại Kharkiv, Donetsk, Zaporizhzhia, và Kherson, gây thiệt hại đáng kể về nhân lực và thiết bị cho Ukraine.
Bộ này cũng cáo buộc quân đội Ukraine đã pháo kích vào các khu vực gần nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia, nằm sau phòng tuyến của Nga trong khu vực Zaporizhzhia.
Trước đó Kyiv cáo buộc quân đội Nga đã pháo kích vào cơ sở này, vốn là nhà máy hạt nhân lớn nhất Âu Châu, làm dấy lên lo ngại về thảm họa hạt nhân tiềm tàng.
The Epoch Times không thể kiểm chứng các tin tức hiện trường của cả hai phía.
Các hành động hòa giải
Trong các bình luận với báo chí Anh hôm 25/09, người đứng đầu chính sách ngoại giao EU Josep Borrell đã kêu gọi một “giải pháp ngoại giao” cho cuộc khủng hoảng này nhằm “gìn giữ chủ quyền và toàn vẹn của Ukraine.”
Lời nhận xét này đã làm dấy lên suy đoán cho rằng ông Borrell, người luôn áp dụng đường lối cứng rắn đối với Moscow, có thể đang làm dịu lập trường của mình về cuộc xung đột.
Trong các ngày gần đây, đã xuất hiện các báo cáo rải rác rằng Thổ Nhĩ Kỳ và Ả Rập Xê Út đã cố gắng hòa giải sau hậu trường.
Hôm 21/09, hai nước này đã giúp làm trung gian trao đổi tù nhân giữa Nga và Ukraine, phóng thích 215 tù nhân người Ukraine, 55 tù nhân người Nga và những người Ukraine thân Nga.
Bản tin có sự đóng góp của Reuters
Thanh Nhã biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times