Bắc Kinh kiểm duyệt bình luận của thủ tướng vì ví nền kinh tế hậu đại dịch của Trung Quốc với người bệnh nặng
Theo một số nhà phân tích về Trung Quốc, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đang phải đối diện với phản ứng dữ dội từ lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình vì những nhận định gây mất uy tín về nền kinh tế Trung Quốc.
Các chuyên gia nói với The Epoch Times rằng, Bắc Kinh đã kiểm duyệt bài diễn văn của thủ tướng, bài diễn văn mà ông đã trình bày tại Diễn đàn Davos Mùa Hè hồi tháng trước, nhằm cố gắng che giấu thực trạng kinh tế của Trung Quốc trong bối cảnh các cuộc tranh giành quyền lực diễn ra trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) đã tổ chức Hội nghị Thường niên các Nhà vô địch Mới lần thứ 15, hay Diễn đàn Davos Mùa Hè, tại thành phố Đại Liên của Trung Quốc từ ngày 25 đến ngày 27/06.
Trong bài nói của mình, ông Lý đã so sánh quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch của Trung Quốc với quá trình phục hồi của một người bệnh nặng, từ đó đề ra giải pháp thúc đẩy nền kinh tế đang gặp khó khăn của Trung Quốc.
Ông nói, “Theo lý luận Trung y, thay vì dùng thuốc mạnh, nền kinh tế cần được điều chỉnh một cách chính xác và từ từ, để những cội rễ căn bản có thể dần dần phục hồi.”
Ông nói thêm rằng nền tảng của nền kinh tế yếu kém này cần phải được “cố bản bồi nguyên” (củng cố từ gốc, bổ sung nguyên khí).
Chính quyền ông Tập Cận Bình đã phản ứng bằng cách kiểm duyệt bài diễn văn của ông Lý. Bình luận về việc chữa trị nền kinh tế Trung Quốc đã bị xóa khỏi phạm vi đưa tin của truyền thông nhà nước Trung Quốc về sự kiện này. Tuy nhiên, một số hãng truyền thông Hoa ngữ ở hải ngoại vẫn giữ nguyên nội dung diễn văn của ông Lý, chẳng hạn như tờ Liên Hợp Tảo Báo (Lianhe Zaobao) tại Singapore.
Ông Lại Kiến Bình (Lai Jianping), cựu luật sư nhân quyền Trung Quốc và là chủ tịch Liên đoàn vì một Trung Quốc Dân chủ có trụ sở tại Canada, cho biết bài nói của ông Lý đã khiến lãnh đạo ĐCSTQ tức giận.
Ông Lại nói với ấn bản Hoa ngữ của The Epoch Times hôm 29/06, “Ông Tập Cận Bình nắm trong tay quyền chỉ huy tối cao đối với nền kinh tế Trung Quốc. Đối với ông Tập Cận Bình mà xét, liệu ông ấy có thể dùng thuốc mạnh để chữa trị nền kinh tế hay không căn bản không phải là việc do ông Lý Cường quyết định.”
Ông Lại lưu ý rằng những bình luận của ông Lý tương tự như những bình luận của người tiền nhiệm của ông trong việc tiết lộ trạng thái thật của nền kinh tế — một hành động táo bạo từng khiến các thành viên tinh anh của đảng này tức giận.
Hồi tháng 05/2020, cố Thủ tướng Lý Khắc Cường (Li Keqiang) đã công khai tuyên bố rằng 600 triệu người Trung Quốc có thu nhập dưới 1,000 nhân dân tệ (khoảng 140 USD) một tháng.
Đáp lại, vào ngày 01/07 năm sau, dịp kỷ niệm 100 năm ngày thành lập ĐCSTQ, ông Tập Cận Bình tuyên bố rằng “Trung Quốc đã xây dựng được một xã hội tiểu khang” (một xã hội khá giả ở mức vừa phải).
Quyền lực của thủ tướng suy yếu dưới thời ông Tập Cận Bình
Một số nhà quan sát Trung Quốc tin rằng ông Tập muốn hạn chế quyền lực của ông Lý. Ví dụ, ông Tập đã bổ nhiệm một quan chức khác thay cho ông Lý để tham dự một hội nghị khoa học và công nghệ quan trọng hôm 25/06.
Ông Đinh Tiết Tường (Ding Xuexiang), Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Trung ương ĐCSTQ, đã tham dự sự kiện này và có một bài diễn văn, tạo ra sự hiện diện lần đầu tiên của ông trước công chúng với tư cách là người đứng đầu Ủy ban Khoa học Công nghệ Trung ương mới thành lập.
Ông Trần Phá Không (Chen Pokong), một nhà phân tích thời sự Trung Quốc sống tại Hoa Kỳ, đã bình luận trong video trên kênh YouTube của mình rằng việc ông Tập Cận Bình bổ nhiệm ông Đinh thay vì ông Lý làm người đứng đầu ủy ban này là bất hợp lý.
Ông nói, “Ông Đinh chưa bao giờ tham gia vào lĩnh vực khoa học công nghệ hay kinh tế trong sự nghiệp chính trị của ông ấy và không có kinh nghiệm trong quản lý chính quyền địa phương. So ra thì, ông Lý có nhiều kinh nghiệm hơn [trong các lĩnh vực này].”
Ông Trần cho biết ông Tập Cận Bình có ý định cắt đứt ảnh hưởng của thủ tướng. “Khi cố Thủ tướng Lý Khắc Cường là người đứng đầu Nhóm Lãnh đạo Khoa học và Công nghệ Quốc gia, ông ấy đã giành được sự ủng hộ của nhiều học giả. Ông Tập Cận Bình không muốn thấy tình huống tương tự xảy ra.”
Ông Lý là nhân vật quyền lực thứ hai trong ĐCSTQ. Ông là Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Trung ương và là thủ tướng Quốc vụ viện.
Mặc dù đảm nhận những chức danh có ảnh hưởng, ông Trần cho biết thủ tướng không được đối xử đặc biệt, và không giống như những doanh nhân sở hữu phản lực cơ riêng, ông Lý đi phi cơ thuê khi đi công tác ngoại quốc. Ông nói thêm, “ông Tập muốn hạn chế quyền lực của ông Lý và không muốn thủ tướng thu hút quá nhiều sự chú ý.”
Nhà quan sát Trung Quốc, ông Lại, có cùng quan điểm với ông Trần.
Ông Lại nói, “Lãnh đạo ĐCSTQ đã định nghĩa rõ ràng chức năng của ông Lý, tức là ông ấy chỉ là thư ký thực hiện mệnh lệnh và không được phép tham gia vào vòng ra quyết định.”
Giải tán Quốc vụ viện
Về những cuộc cải tổ hành chính trước đây của Bắc Kinh, ông Lại lưu ý rằng thủ tướng Quốc vụ viện chủ yếu chịu trách nhiệm về công tác của chính phủ, trong khi lãnh đạo ĐCSTQ cầm quyền chủ yếu phụ trách công việc của Đảng. Tuy nhiên, dưới thời ông Tập Cận Bình, Quốc vụ viện đã trải qua sự chuyển đổi đáng kể, vì mất đi hầu hết quyền hành chính của cơ quan này trong việc quản lý đất nước và nền kinh tế.
Tháng 04/2023, ông Lý nhậm chức thủ tướng Quốc vụ viện. Tại phiên họp thường kỳ đầu tiên và phiên họp toàn thể đầu tiên của Quốc vụ viện, ông liên tục nhấn mạnh rằng “Quốc vụ viện trước hết và trên hết là một cơ quan chính trị” và phải “được định hướng về chính trị” và “kiên trì vững chắc quyền lực và sự lãnh đạo tập trung của Trung ương Đảng với ông Tập Cận Bình là hạch tâm.”
Đồng thời, ĐCSTQ đã ban hành một kế hoạch cải tổ các tổ chức đảng và nhà nước. Kế hoạch này đã thành lập các ủy ban cấp trung ương phụ trách các vấn đề tài chính, khoa học, và công nghệ, cũng như các vấn đề Hồng Kông và Ma Cao. Quốc vụ viện đã trở thành cơ quan thừa hành của các ủy ban này, tước bỏ quyền lãnh đạo tài chính của Quốc vụ viện, và đặt Quốc vụ viện dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Ủy ban Trung ương.
