Quan sát lưỡi để nhận biết chính khí có đầy đủ hay không

Trung y cho rằng “chính khí tồn nội, tà bất khả can”, ý rằng nếu một người có đầy chính khí, khả năng miễn dịch mạnh mẽ, thì sẽ không dễ mắc phải bệnh tật. Vậy chính khí của bạn có đầy đủ hay không? Bằng cách quan sát lưỡi, các huyệt vị hoặc ấn vào vùng bụng, là có thể tự nhận biết được.

1. Quan sát đầu lưỡi

Đầu lưỡi có thể cho chúng ta biết được rất nhiều điều. Bằng cách quan sát hình ảnh của lưỡi, sẽ có thể đánh giá được chính khí trong cơ thể có mạnh hay không.

• Xem màu sắc đầu lưỡi, dấu răng

Người có chính khí đầy đủ, đầu lưỡi có màu đỏ hồng, dấu răng không rõ rệt.

Màu sắc của đầu lưỡi thể hiện sự hư thực của cơ thể. Nếu màu lưỡi rất đỏ, nhưng không có dấu răng, có nghĩa là cơ thể thiên về thực, nhiệt.

Bác sĩ Lưu Tân Sinh (Jonathan Liu, Bác sĩ Trung y, Giáo sư giảng dạy tại Trường đại học công lập Canada) từng khám cho một bệnh nhân nhiễm COVID-19 giai đoạn đầu, đầu lưỡi của bệnh nhân này có màu khá nhợt nhạt, dấu răng cũng rất rõ. Điều này chứng tỏ chính khí của bệnh nhân lúc đó đã tương đối hư nhược.

• Nhìn tưa lưỡi

Tưa lưỡi là cơ sở quan trọng để Trung y chẩn đoán bệnh. Trung y cho rằng, tưa lưỡi có thể phản ánh liệu trong cơ thể có tà khí hay không.

Người có đầy đủ chính khí thì trên lưỡi có một lớp rêu lưỡi rất mỏng, màu trắng nhạt, nhìn qua có thể thấy lờ mờ bề mặt lưỡi màu đỏ và trơn bóng.

Tưa lưỡi dày, có nghĩa là tà khí nặng, ví dụ là khí tà ẩm, khí tà nhiệt vượng. Nếu lớp rêu lưỡi phủ trắng nhiều, tức là tưa lưỡi trắng dày, dính, bao phủ hoàn toàn bề mặt lưỡi, nhìn không thấy màu sắc của đầu lưỡi, thì cần phải cảnh giác.

Rêu lưỡi trắng nhiều bao gồm màu trắng dính và vàng dính. Rêu lưỡi trắng dính chứng tỏ thấp khí (khí ẩm) nặng; rêu lưỡi vàng dính cho thấy thể chất của người bệnh vừa ẩm vừa nhiệt.

2. Quan sát huyệt vị

Quan sát một số huyệt vị quan trọng, như huyệt Hợp Cốc, huyệt Thái Khê, cũng có thể phán đoán được chính khí của cơ thể có đầy đủ hay không.

Nguyên khí của cơ thể con người sẽ được phản ánh từ huyệt Hợp Cốc, huyệt Hợp Cốc là “Nguyên huyệt” của Kinh Đại Tràng, tức là nơi nguyên khí của tạng phủ đi qua và lưu lại. Quan sát huyệt Hợp Cốc, nếu chỗ này khá đầy đặn, chứng tỏ chính khí khá đầy đủ; nếu huyệt Hợp Cốc lõm xuống, thậm chí có người huyệt Ngư Tế của bàn tay lõm vào, điều này nói rõ chính khí vô cùng hư nhược.

Huyệt Thái Khê là nguyên huyệt của Kinh Thận. Nó nằm ở mặt trong của chân, ở chỗ lõm giữa xương mắt cá và gân gót chân. Huyệt Thái Khê càng đầy đặn, ấn vào có tính đàn hồi, thì chính khí càng đầy đủ; nếu huyệt Thái Khê lõm, ấn vào thấy mềm lõm xuống, không có sức, thì chính khí hư nhược.

3. Bấm huyệt Quan Nguyên

Còn có một cách đơn giản để tự kiểm tra chính khí, đó là “sờ bụng”.