Quần đảo Solomon đạt được thỏa thuận xây 161 tháp Huawei với khoản vay 66 triệu USD từ Trung Quốc
Chính phủ Quần đảo Solomon đã đồng ý một khoản vay trị giá 448.9 triệu nhân dân tệ (66.15 triệu USD) từ Ngân hàng Xuất Nhập Cảng thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc để tài trợ cho việc xây dựng 161 tháp của đại công ty viễn thông Huawei gây tranh cãi.
Phản hồi về sự kiện này, chuyên gia quốc phòng Michael Shoebridge cảnh báo rằng Bắc Kinh đang “khai triển nhanh chóng và trên diện rộng” ở khu vực Nam Thái Bình Dương nhằm tăng cường ảnh hưởng của họ và đã kêu gọi chính phủ Úc cắt giảm tài trợ cho Thế vận hội Thái Bình Dương dự kiến được tổ chức vào năm tới.
Hôm 18/08, chính phủ Thủ tướng Manasseh Sogavare đã công bố thỏa thuận mà họ cho rằng sẽ giúp mọi người “thưởng thức” Thế vận hội Thái Bình Dương.
Thỏa thuận này sẽ thuộc Dự án Cơ sở Hạ tầng Băng thông rộng Quốc gia Quần đảo Solomon (SINBIP), và được cho là sẽ được “tài trợ hoàn toàn” bằng một khoản vay ưu đãi 20 năm từ Ngân hàng Xuất Nhập Cảng (Exim) Trung Quốc với lãi suất 1%. Hơn nữa, việc xây dựng và cung cấp thiết bị tháp sẽ đến từ Huawei của Bắc Kinh và Công ty TNHH Kỹ thuật Cảng Trung Quốc.
“Đề xướng này sẽ là một mối quan hệ đối tác tài chính mang tính lịch sử với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) kể từ khi hai nước thiết lập bang giao vào năm 2019 khi hai nước hợp tác chặt chẽ để bảo đảm việc khai triển và vận hành thành công dự án này,” theo trang web của họ.
Dưới thời Thủ tướng Sogavare, Quần đảo Solomons đã chuyển bang giao từ Đài Loan sang Trung Quốc, một biến chuyển đã thu hút sự tranh cãi và chỉ trích từ lãnh đạo phe đối lập và lãnh đạo tỉnh Daniel Suidani.
Lặp lại ngoại giao ‘bẫy nợ’
Chính phủ đảo quốc Solomo cũng tuyên bố một Ủy ban Chỉ thị Nội các đã tham khảo ý kiến của một công ty địa phương ở New Zealand để xem xét tính khả thi của dự án này.
Thỏa thuận này sẽ bổ sung vào khoản nợ hiện hữu mà các chính phủ Nam Thái Bình Dương phải trả cho các tổ chức có trụ sở tại Trung Quốc. Ngân hàng Thế giới ước tính rằng các quốc gia lớn ở Thái Bình Dương như Fiji, Samoa, Solomons, và Tonga nợ Ngân hàng Phát triển Á Châu khoảng 38%, trong đó có 22% nợ Trung Quốc.
Mức nợ cao đối với Bắc Kinh gây ra những lo ngại liên tục xung quanh chương trình cơ sở hạ tầng toàn cầu của họ, Sáng kiến Vành đai và Con đường, đã gài bẫy một số quốc gia đang phát triển vướng vào các khoản vay không thể hoàn trả cho các tổ chức Trung Quốc. Sau khi các khoản vay này tới hạn thanh toán, một số chính phủ đã giao các tài sản quan trọng cho Bắc Kinh để đổi lại việc khoản vay đó sẽ được xóa sổ.
Trong khi đó, liên quan đến thỏa thuận hiện tại, chính phủ của ông Sogavare sẽ thành lập một công ty quốc doanh mới để sở hữu 161 tòa tháp di động này, mặc dù các cuộc thảo luận đang được thực hiện để công ty TNHH Solomon Telekom Company giữ vai trò là nhà điều hành. Họ hy vọng sẽ hoàn thành các yêu cầu còn tồn tại xung quanh thỏa thuận này vào cuối năm nay và để khởi công xây dựng vào đầu năm 2023.
Chính phủ đã lập kế hoạch “48% đầu tiên trong số 161 tòa tháp” sẽ được hoàn thành trước Thế vận hội Thái Bình Dương vào tháng 11/2023, cho rằng dự án này sẽ cho phép mọi người “thưởng thức các cuộc thi ngay cả khi họ không đến [thủ đô của Solomons] Honiara.”
Thực tế không dành cho dự án Huawei, mà chỉ là một cuộc chơi quyền lực
Ông Michael Shoebridge thuộc Viện Chính sách Chiến lược Úc đã đặt câu hỏi về sự cần thiết phải có một mạng viễn thông lớn khác trong khu vực – vốn đã bị cấm khỏi mạng 5G của một số quốc gia phát triển – khi mạng này đã được công ty dẫn đầu thị trường Digicel Pacific, hiện do hãng Telstra của Úc sở hữu, cung cấp dịch vụ.
Ông nói với The Epoch Times rằng, “Thỏa thuận này là một minh chứng cho thấy Bắc Kinh khai triển nhanh chóng và trên diện rộng để tạo thêm đòn bẩy đối với chính phủ Quần đảo Solomon.”
“Thỏa thuận này còn cho thấy Thủ tướng Sogavare muốn có một mối bang giao sâu rộng với Trung Quốc và làm giảm giá trị của những cam kết liên tục của ông ấy rằng mối quan hệ đối tác mà ông ấy đang xây dựng với Bắc Kinh sẽ không có sự can dự của một thành phần an ninh lớn nào,” ông nói thêm.
Thủ tướng thuộc Đảng Lao Động Úc Anthony Albanese và Bộ trưởng Ngoại giao Penny Wong đã nhiều lần tuyên bố rằng ông Sogavare đã cam kết với họ rằng lợi ích của Bắc Kinh đối với quốc gia của ông sẽ không liên quan đến các yếu tố an ninh tiềm tàng.
Các nhà lãnh đạo của Úc cũng chào mời cách tiếp cận khác của họ để thu hút các quốc gia Thái Bình Dương so với chính phủ của ông Morrison trước đây (vốn có quan điểm cứng rắn hơn với Bắc Kinh), khi nhấn mạnh rằng họ sẵn sàng “lắng nghe” hơn và họ đã phát triển một sự kết giao cá nhân [giữa các nước trong khu vực Thái Bình Dương] với giới lãnh đạo của Úc.
“Một trong những điều chúng tôi cần làm là xây dựng mối quan hệ cá nhân giữa Úc và các bằng hữu của chúng tôi ở Thái Bình Dương,” Thủ tướng Albanese nói với Today Show hồi giữa tháng Bảy. “Chúng tôi cần sẵn sàng lắng nghe những gì họ nói, sẵn sàng hỗ trợ sự phát triển của họ.”
Tuy nhiên, ông Shoebridge nói rằng chính phủ Úc “đang bị cả Bắc Kinh và ông Sogavare chơi xỏ.”
Chống lại Bắc Kinh vì khu vực Thái Bình Dương
Ông Shoebridge cảnh báo rằng Úc và New Zealand cần có một chiến lược rộng lớn hơn cho khu vực này và đề ra một sáng kiến nào đó mà Bắc Kinh không bao giờ có thể làm được cho khu vực này.
“Úc và New Zealand nên mở rộng khuôn khổ quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn mà chúng ta có giữa hai quốc gia với những nhà nước nhỏ ở Thái Bình Dương, trong đó có Solomons, và điều đó sẽ tích hợp nền kinh tế của chúng ta với các nền kinh tế đối tác nhỏ ở Thái Bình Dương và cho phép những thứ như du lịch miễn thị thực để làm việc và giáo dục,” ông nói.
Ông nói thêm: “Các tổ chức xã hội dân sự của chúng ta cần tham gia với thế lực dân chủ ở các quốc gia Thái Bình Dương này bởi vì lợi ích của chúng ta là tăng cường nền dân chủ và hợp tác với các nền dân chủ đối tác để củng cố nền dân chủ của họ.”
Ông đã đề xướng các sáng kiến như Liên minh Nghị viện về Trung Quốc có thể được mở rộng để các nghị sĩ Nam Thái Bình Dương tham gia và rằng Úc nên giúp tài trợ cho các cuộc bầu cử ở Quần đảo Solomon thay vì Thế vận hội Thái Bình Dương.
Úc đã cam kết tài trợ 100 triệu dollar Solomons (12.13 triệu USD) cho việc đăng cai Thế vận hội, với việc các quan chức ước tính sự kiện này sẽ thu hút khoảng 5,000 du khách đến Honiara.
Tuy nhiên, ông Sogavare đã sử dụng Thế vận hội như một cái cớ để trì hoãn các cuộc bầu cử mà ông này có thể thua cuộc.
Anh Daniel Y. Teng sống và làm việc tại Sydney. Anh tập trung vào các vấn đề quốc gia bao gồm chính trị liên bang, phản ứng COVID-19, và bang giao Úc-Trung. Quý vị có thể liên lạc với anh tại [email protected].