Nhà điêu khắc Saint-Gaudens: Tiền xu, trang sức và những đài tưởng niệm
“Tầm nhìn và kỹ năng điêu luyện của Saint-Gaudens đã mang sự sống động và cảm xúc mãnh liệt vào từng món đồ đồng, thạch cao, đá và gỗ mà ông chế tác.”
Danh họa Michelangelo được cho là có thể nhìn thấy thành phẩm điêu khắc trong mỗi phiến đá cẩm thạch ngay cả trước lúc ông bắt tay vào công việc của mình. Và nhà điêu khắc người Mỹ Augustus Saint-Gaudens (1848–1907) cũng vậy.
“St. Gaudens có khả năng khiến mọi người “nhìn thấy mọi thứ”….Chính xác là vì ông là một nghệ nhân có nội tâm sâu sắc đến mức tầm nhìn tinh thần của mình rất thấu tỏ, và những gì ông khám phá được lần lượt triển hiện — không ngôn ngữ nào có thể diễn tả đến mọi người,” William Hicok Low, một đồng sự và cũng là người bạn đã viết trong cuốn sách ” Biên niên sử về tình bạn “.
Nhà điêu khắc Saint-Gaudens, một người nhập cư Ireland thế hệ thứ nhất, đã sáng tạo những tác phẩm nghệ thuật dành cho công dân như: tượng đài tham quan, đồ trang sức để đeo và những đồng tiền xu để sưu tập.
Những món trang sức sống động như thật
Vào năm 1861, khi 13 tuổi, Saint-Gaudens đã học cách sử dụng các công cụ điêu khắc khi ông học việc thợ cắt ở thành phố New York. Vào thế kỷ 19, mọi người đều yêu thích đeo những đồ trang sức nhỏ, điều này khiến chàng trai trẻ luôn tất bật. Làm trang sức đòi hỏi cần có một cảm xúc tinh tế. Chiếc máy cắt chạm khắc hình ảnh vào viên đá nhiều lớp, làm cho hình ảnh nổi bật từ phông nền tối hơn.
Cha của ông đã nhìn thấy năng khiếu đang nở rộ của con trai mình và đã chu cấp cho con đến Paris vào năm 1867 để cậu có thể theo học điêu khắc tại École des Beaux-Arts. Khi Chiến tranh Pháp-Phổ bùng nổ, Saint-Gaudens đã trốn chạy khỏi Paris để đến Rome.
Khi đến nơi đây, ông đã nghiên cứu kiến trúc và điêu khắc thời Phục hưng, cũng như các di tích cổ đại của Rome. Lúc đó, ông đã gặp và kết hôn với Augusta Homer, một họa sĩ đến từ Boston (và là em họ của nghệ sĩ Winslow Homer). Món trang sức cuối cùng mà ông chế tác là một chiếc nhẫn đính hôn dành cho bà.
Những bức tượng kỷ niệm chữa lành tâm hồn
Các nhà điêu khắc chuộng đồ đồng vì nó có tính đàn hồi và có lớp gỉ ấm. Trong đỉnh cao sự nghiệp của mình, những bức phù điêu và tác phẩm điêu khắc bằng đồng của Saint-Gaudens được coi là tinh xảo nhất kể từ thời kỳ Phục hưng. Ông đã sử dụng kỹ thuật “đúc sáp bị mất.” Trước tiên người nghệ nhân tạo khuôn từ một tác phẩm điêu khắc và lấp đầy nó bằng sáp. Ông dỡ khuôn ra và chạm khắc các nét vào sáp trước khi đặt vào khuôn gốm. “Sáp bị mất” là do khuôn này được đốt cháy để loại bỏ sáp. Người nghệ nhân đổ đồng nóng chảy vào khuôn gốm; sau khi tháo khuôn, ông sẽ đánh bóng thành phẩm điêu khắc cuối cùng.
Saint-Gaudens đã rất thành thục quy trình chế tác này và [đã sáng tác nhiều tác phẩm] tôn vinh các anh hùng thời đó, đặc biệt là những người trong cuộc Nội chiến. Khi du khách đứng trước một trong những tác phẩm danh tiếng nhất của ông ở Công viên Boston Common, họ dường như có thể nghe thấy âm thanh vang vọng của Dàn hợp xướng Harlem Boys hát từ bộ phim “Glory.” Trái ngược với phong thái điềm tĩnh của vị kỵ sĩ, chú kỵ mã lại như đang vật lộn với dây cương. Những người lính Mỹ gốc Phi tiến lên trong nhịp trống quân dồn dập.
Robert Gould Shaw và Đài tưởng niệm Trung đoàn Bộ binh 54 Massachusetts, được xây dựng vào năm 1897, thường được coi là tác phẩm nghệ thuật gây xúc động nhất về cuộc chiến đó. Đây là tác phẩm do gia đình Shaw ủy thác. Và tính từ thời điểm ngài Saint-Gaudens hoàn thành, 14 năm đã trôi qua cùng với rất nhiều nhân vật trong đài tưởng niệm.
Các hình đại diện của Đại tá Shaw và kỵ mã của ông đã được cải tiến hơn từ việc được nhúng trên một bề mặt phẳng thành giống như không gian ba chiều. Còn những người lính da màu của Trung đoàn 54 thì rất độc đáo. Tác giả Ruth Mehrtens Calvin đã viết trên tạp chí trực tuyến American Heritage rằng, “Saint-Gaudens đã dùng hình mẫu là người thật để điêu khắc phần đầu của những bức tượng này. Ông đã chọn khoảng bốn mươi người da màu thuộc các nền văn hóa Phi châu khác nhau trước khi quyết định tuyển chọn mười sáu người cho phiên bản cuối cùng.”
Khi Tổng thống Lincoln bị ám sát, Saint-Gaudens chỉ mới 18 tuổi. Trong đoàn tang lễ của ngài Lincoln đến thành phố New York, Saint-Gaudens đã lặng lẽ xếp hàng chờ bên ngoài Tòa thị chính để được viếng thi hài của Ngài Tổng thống, sau đó ông quay trở lại cuối hàng để được nhìn lại một lần nữa, dù chỉ là lướt qua. Năm 1884, ông đã đồng ý điêu khắc một đài tưởng niệm bằng đồng cho vị tổng thống Abraham Lincoln để đặt tại Công viên Lincoln, tiểu bang Chicago. Ông đã tuyển một người mẫu từ một trang trại gần đó ở New Hampshire với vóc dáng tương tự Ngài Lincoln. Tác phẩm điêu khắc mô tả hình dáng tổng thống vừa đứng dậy từ một chiếc ghế mang phong cách Hy Lạp, đầu cúi xuống khi ông chuẩn bị phát biểu với đám đông; chúng ta thấy vị tổng thống đang cân nhắc những gì ngài sẽ tuyên bố với một quốc gia đang diễn ra chiến tranh.
Người vợ của Stanford White, cũng là chủ sở hữu khu vườn Madison Square vào thời điểm đó, đã đặt hàng chồng của mình một bức tượng nữ khỏa thân nữ duy nhất. Bà mong muốn đặt tượng Nữ Thần Diana, vị thần săn bắn, trên mái nhà của khu vườn.
Saint-Gaudens đã chế tác một tác phẩm điêu khắc bằng đồng mạ vàng cao 5.4m, nhưng nó dường như quá cao so với cấu trúc, vì vậy ông đã xây dựng một tác phẩm điêu khắc dài 3.9m phù hợp với mặt tiền. Tác phẩm điêu khắc vẫn ở nguyên vị trí đó cho đến khi khu vườn bị tháo dỡ vào năm 1925. Theo nhà sử học John A.
Theo Kouwenhoven, “Có lẽ là bức tượng được yêu thích nhất từng được xây dựng trong thành phố.”
Tiền đồng và những thiết kế huy chương tinh tế của nước Mỹ
Tài năng của Saint-Gaudens cũng được vận dụng trong một dự án công ích khác: sản xuất tiền xu. Một người thợ khắc thiết kế một đồng xu tỉ mỉ như lên phương án cho một bức tranh hoặc tượng điêu khắc. Bức tranh phù điêu của Saint-Gaudens về người bạn và cũng là nghệ nhân John Singer Sargent đã thể hiện kiến thức của ông về thuật số học La Mã cổ đại, hoặc nghiên cứu về tiền đúc La Mã. Việc thiết kế đồng xu cho xưởng đúc tiền phải trải qua quá trình kiểm tra pháp lý và bản quyền, cũng như được kiểm tra để sử dụng biểu tượng phù hợp. Khi phương án này được chấp thuận, thiết kế sẽ được đúc bằng đất sét.
Với huy chương chính thức đầu tiên của mình, Saint-Gaudens đã tạo ra “huy chương đầu tiên có giá trị thẩm mỹ thực sự được sản xuất tại quốc gia này” nhân kỷ niệm một trăm năm lễ nhậm chức của tổng thống George Washington vào năm 1889, theo biên tập viên và người ủng hộ nghệ thuật Richard Watson Gilder.
Saint-Gaudens đã thiết kế đồng 1 xu mới, cũng như các đồng tiền vàng 10 đô la và 20 đô la, theo yêu cầu của Tổng thống Theodore Roosevelt vào năm 1904. Đồng xu vàng 20 đô la được gọi là “Double Eagle,” được sản xuất từ năm 1907 đến năm 1933 và thường được coi là đồng tiền đẹp nhất từng được chế tác bởi Sở đúc tiền Hoa Kỳ. Saint-Gaudens được xem là nhà điêu khắc đầu tiên tạo ra đồng xu cho Hoa Kỳ, và một số trợ lý của ông đã có những đóng góp to lớn trong lĩnh vực này.
Nổi danh nhưng khiêm tốn
Saint-Gaudens luôn coi trọng tình bạn với những nhà văn học và nghệ thuật của thời đại Mạ vàng như: nhà văn Robert Louis Stevenson (người mà ông đã tặng một bộ phù điêu bằng đồng trên gỗ), họa sĩ John Singer Sargent, Samuel Clemens (Mark Twain) và kiến trúc sư Stanford White, trong số những người khác. Ông đã chào đón họa sĩ minh họa Maxfield Parrish và một nhà văn trẻ tuổi tên là Winston Churchill đến thăm nhà của mình ở Cornish, New Hampshire.
Thành danh xứng đáng với những nỗ lực của mình, Saint-Gaudensg thích tận hưởng những niềm vui và sự cống hiến giản dị. Ông yêu thích ăn kem. Để vinh danh ông, một sân chơi ở Manhattan đã được đặt theo tên ông.
National Park Service, đơn vị bảo tồn nhà và xưởng của ông ở Cornish đã ghi nhận những đóng góp cho nghệ thuật của ông như sau, “Tầm nhìn và kỹ năng của ông đã mang đến những phẩm chất sống động và cảm xúc mãnh liệt cho đồ đồng, thạch cao, đá và gỗ. Hàng loạt tác phẩm khác nhau của ông đã làm thay đổi nhận thức của thế giới về nghệ thuật và những người nghệ nhân Mỹ.”
Thanh Ân biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm: