Mới nhất
Tiêu điểm
Bình luận
Share
Email
Đầu tư vào Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc đang dần mất đi động lực
Nền kinh tế Trung Quốc đang phát triển mạnh trong khi các nước thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) thì phải đối phó với nợ và lạm phát. Trong nửa đầu năm 2022, tổng đầu tư vào BRI của Trung Quốc chậm lại, và không có tiền chảy vào Nga.
Ra mắt vào năm 2013, BRI là kế hoạch của lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm mở rộng phạm vi tiếp cận của Trung Quốc trên toàn cầu — với các tuyến đường bộ, hải trình, viễn thông, mạng lưới máy điện toán, và mạng lưới ngân hàng sẽ chạy qua hầu hết các quốc gia trên thế giới.
Mô hình BRI căn bản là Trung Quốc cung cấp các khoản vay, thường với lãi suất cao, cho các nước để xây dựng cơ sở hạ tầng như đường cao tốc, trạm phát điện, đường sắt, và phi trường. Hầu hết các công việc xây dựng do các công ty Trung Quốc sử dụng lao động và vật liệu thô của Trung Quốc thực hiện.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói với một phái đoàn ở Pretoria, Nam Phi, hồi tháng Tám khi công bố “Chiến lược Phi Châu Hạ Sahara” mới của Tòa Bạch Ốc rằng: “Chúng ta đã thấy những hậu quả khi các giao dịch về cơ sở hạ tầng quốc tế bị tham nhũng và cưỡng ép.”
Tai họa kinh tế
Đầu tư ra ngoại quốc của Trung Quốc đạt đỉnh điểm vào năm 2016 và đã giảm kể từ đó. Năm 2020, Trung Quốc là nhà đầu tư ra ngoại quốc số 2 của thế giới. Năm 2021, Trung Quốc tụt xuống vị trí thứ 4 sau Hoa Kỳ, Đức, và Nhật Bản. Năm nay, đối mặt với lạm phát, thất nghiệp, khủng hoảng nợ, và hậu quả suy thoái kinh tế do các hạn chế COVID-19 đang diễn ra, Bắc Kinh và các ngân hàng đầu tư ngoại quốc đã nhiều lần cắt giảm dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc.
Trung Quốc hiện đang tập trung vào việc thu hút đầu tư ngoại quốc, nhưng sẽ rất khó thuyết phục. Khi lãi suất đang tăng ở Hoa Kỳ và giảm ở Trung Quốc, thì Hoa Kỳ là điểm đến hấp dẫn hơn đối với đầu tư trực tiếp từ ngoại quốc (FDI) so với Trung Quốc.
Những khó khăn kinh tế của Trung Quốc cũng khiến nguồn vốn đầu tư ra ngoại quốc ít hơn. Đầu tư BRI của Trung Quốc vào các thị trường mới nổi đã tụt hậu xa so với FDI của toàn cầu vào các thị trường mới nổi (ngoại trừ Trung Quốc). Từ năm 2020 đến năm 2021, dòng vốn FDI toàn cầu vào các nước đang phát triển đã tăng 40%, trong khi đầu tư BRI của Trung Quốc vào các nước này đã giảm 25%. Sự sụt giảm đầu tư này đã được nêu trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc cho giai đoạn 2021-2025. Cho đến nay, trong năm 2022, tổng tài trợ của BRI là 28.4 tỷ USD, giảm đáng kể so với mức 29.6 tỷ USD được tài trợ hồi năm ngoái.
Chi tiêu cho BRI chậm lại
Đầu tư của Trung Quốc vào một số quốc gia — đặc biệt là Nga, Ai Cập, và Sri Lanka — đã giảm xuống con số không. Khoảng 55% tổng đầu tư BRI của Trung Quốc là ở Trung Đông. Nước nhận đầu tư lớn nhất của Trung Quốc là Ả Rập Xê Út, nhận 5.5 tỷ USD.
Khoản đầu tư này được đưa ra khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã tổ chức các cuộc đàm phán mới với Ả Rập Xê Út để thuyết phục nước này hỗ trợ quốc tế hóa đồng nhân dân tệ bằng cách thanh toán các giao dịch dầu mỏ bằng đồng tiền của Trung Quốc. Các cuộc đàm phán này đã diễn ra trong gần một thập niên, nhưng cho đến nay vẫn chưa đạt được thỏa thuận nào và đồng USD vẫn là đồng tiền dầu mỏ toàn cầu.
Bất chấp cam kết hồi năm 2021 của Bắc Kinh với Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc về việc không đầu tư vào các dự án than ở ngoại quốc, Trung Quốc đã đầu tư vào một số dự án nhiên liệu hóa thạch ở các nước khác, trong đó có Indonesia và một số nước BRI, chiếm 66% tổng số hợp đồng xây dựng ở ngoại quốc. Đồng thời, đầu tư vào lĩnh vực thủy điện và năng lượng xanh của Trung Quốc đã giảm 22%.
Sau khi Hoa Kỳ rút khỏi Afghanistan, có nhiều suy đoán cho rằng ĐCSTQ sẽ lao vào, đầu tư mạnh và thu lợi từ việc khai thác khoáng sản, đặc biệt là từ mỏ kim loại đất hiếm lớn nhất thế giới. Các quan chức Trung Quốc cũng đã nhiều lần đề cập đến khả năng mở rộng dự án hàng đầu của BRI — Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC) — để thêm vào Afghanistan.
Ngoài khoáng sản, ĐCSTQ cần sự giúp đỡ của Taliban trong các vấn đề an ninh. Bắc Kinh đã nhiều lần yêu cầu Afghanistan không cung cấp nơi ẩn náu cho Phong trào Hồi giáo Đông Turkestan (ETIM), tổ chức bị cáo buộc đã thực hiện các cuộc tấn công khủng bố ở Trung Quốc và Pakistan. Việc thêm Afghanistan vào CPEC và lời hứa đầu tư BRI mở rộng ở Afghanistan có thể lôi kéo Taliban tuân theo mong muốn của ĐCSTQ. Tuy nhiên, bất chấp những hứa hẹn về tư cách thành viên BRI của Afghanistan, những khoản đầu tư này đã không thành hiện thực.
Những vấn đề tương tự từng ngăn cản ĐCSTQ mở rộng đầu tư vào Afghanistan trong năm 2021 vẫn còn tồn tại. Những vấn đề đó bao gồm các rào cản về hoạt động và quy định, cũng như các mối lo ngại về an ninh. Cơ sở hạ tầng cũng thiếu trầm trọng. Đường sá, các nhà máy chế biến, và các khu mỏ sẽ phải được xây dựng. Do đó, hiện tại chưa có dự án đầu tư lớn nào của Trung Quốc vào quốc gia này.
Đầu tư vào CPEC, viên ngọc quý của BRI, đã giảm khoảng 56% trong nửa đầu năm 2022 so với năm 2021. Chương trình Tài chính Phát triển Trung Quốc của AidData phát hiện rằng 35% các dự án BRI gặp phải các vấn đề về khai triển, bao gồm tham nhũng và vi phạm lao động.
Tổ chức này cũng phát hiện các khoản nợ tiềm ẩn trong đó các công ty tư nhân ở các quốc gia BRI đã nhận các khoản vay từ các tổ chức do ĐCSTQ kiểm soát, nhưng chính phủ địa phương là bên bảo lãnh cuối cùng cho khoản vay. Do đó, những khoản vay này không được cộng vào tổng số nợ mà Bắc Kinh là chủ nợ, mặc dù chính phủ các quốc gia này có thể gặp khó khăn với gánh nợ bổ sung này.
Nhật Thăng biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
