Mới nhất
Tiêu điểm
Bình luận
Share
Email
Cách thay đổi cuộc đời, bài học từ Steve Mariotti
Steve Mariotti rất nổi tiếng trong lĩnh vực đào tạo về Tinh Thần Kinh Doanh với gần 40 năm kinh nghiệm giảng dạy. Khởi đầu từ việc dạy trong các lớp học tồi tệ nhất, sau đó ông được mời giảng trên toàn thế giới; những kỹ năng ông truyền đạt đã làm thay đổi cuộc đời của rất nhiều học viên.
Mariotti đã giành được một số giải thưởng như: Giảng viên Kinh doanh hàng đầu của Trường Trung học Hoa Kỳ và Giảng viên Kinh tế hàng đầu của năm tại Tiểu bang New York từ những năm đầu đứng lớp. Ông đã thành lập một tổ chức vô vụ lợi có tên là Mạng lưới giảng dạy Tinh Thần Kinh Doanh (NFTE), mạng lưới này được mở rộng trên toàn cầu và có 1.2 triệu sinh viên đã tốt nghiệp. Gần đây ông đã bắt đầu tổ chức giảng dạy miễn phí những kỹ năng tương tự cho người cao niên.
Mariotti đã được đề cử cho giải Pulitzer cho tác phẩm ghi lại cuộc đời của các doanh nhân và giải Nobel Hòa Bình cho công việc giảng dạy Tinh Thần Kinh Doanh.
Khởi nghiệp sớm
Mariotti đã sớm quan tâm tới việc khởi nghiệp và kiếm được tiền từ đủ loại kinh doanh trước khi vào đại học. Lớn lên ở Flint, Michigan, một thị trấn trung lưu đang bùng phát công nghiệp tự động hóa, khiến tìm việc làm trở nên khó khăn; do đó ông đã phải sáng tạo ngay khi còn là một thiếu niên.
Ông của Mariotti đã gửi cho ông nhiều cuốn sách, thường là về lý thuyết kinh tế, và Mariotti đọc hàng giờ. Điều này mang đến cho ông một suất học bổng cùng cơ hội được học với nhà kinh tế F. A. Hayek; sau đó ông có một công việc đáng mơ ước tại trụ sở của Ford.
Nhưng chỉ một thời gian ngắn sau, chưa đầy hai năm, ông đã viết một bản đề nghị Ford không nên bán hàng cho chính phủ Nam Phi, vốn sử dụng công nghệ này để theo dõi người bất đồng ý kiến. Cuối cùng Ford đã quyết định như vậy, nhưng Mariotti bị giám sát chặt chẽ tại tập đoàn tại thời điểm đó đến nỗi ông không thể ở lại.
Ông chuyển đến New York và mở công ty xuất nhập cảng của riêng mình. Công việc đưa ông đi khắp thế giới, kết nối với những nghệ nhân những người muốn mang sản phẩm của họ đến New York. Ông tận hưởng cuộc sống tự do, tự chủ về mọi mặt.
Và rồi ông bị cướp.
Từ giáo viên tồi đến người làm thay đổi cuộc đời
Giữa ban ngày, những thiếu niên có lẽ là học sinh lớp 7, lớp 8 cầm dao nhảy xổ vào Mariotti và đe dọa sẽ ném ông xuống sông. Ông không thể đánh lại chúng, và điều làm ông bẽ mặt gấp đôi là tất cả sự việc xảy ra trước mặt bạn gái ông. Sự kiện đó đã ám ảnh ông, gây ra những đêm mất ngủ, ban ngày đầy xáo trộn, làm công việc kinh doanh gặp khó khăn.
Mariotti sau đó nhận ra mình bị PTSD (Rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý). Chuyên gia trị liệu cho rằng ông nên đối mặt với nỗi sợ hãi của mình bằng cách dạy dỗ những đứa trẻ gây rối này. Ông trở thành một giáo viên đặc biệt và ngay lập tức được đưa vào trường học tồi tệ nhất thành phố.
Ông dạy các học sinh có vấn đề về hành vi, và ông được xếp hạng là một “giảng viên loại C, cùng lắm là C+”. Ông không kiểm soát được lớp học và bị học sinh khủng bố.
Một ngày nọ không thể chịu nổi, Mariotti bước ra khỏi lớp giữa chừng. Ông đứng ở hành lang cầu nguyện một lối thoát, cho đến khi ông thấy đồng hồ đeo tay của mình và nảy ra một ý tưởng. Ông vào lớp với chiếc đồng hồ giơ cao, và hỏi cả lớp rằng họ sẽ trả giá bao nhiêu cho chiếc đồng hồ.
Ngay lập tức, lớp học nổ ra cuộc thảo luận thú vị về giá trị đồng hồ, và Mariotti với kinh nghiệm của mình đã dạy cho họ về kinh doanh, bán sỉ so với bán lẻ, đàm phán, tiền bạc… bằng cách mở rộng toán học cơ bản.
Đó là ngày mà Mariotti ngừng sợ hãi. Sau đó, ông bắt đầu dạy học sinh về tinh thần kinh doanh, và đã tận mắt chứng kiến tư duy đem lại tự chủ cho họ như thế nào — y như những gì nó đã đem lại cho ông.
Ông bắt đầu phát triển vốn từ vựng để dạy học sinh về “tìm kiếm cơ hội để cải thiện cuộc sống của bạn. Nó không chỉ là tiền mà có thể là thời gian, hoặc là bất kỳ cách nào để làm cho cuộc sống của bạn, của gia đình bạn, hoặc cộng đồng của bạn tốt đẹp hơn.”
Và các học sinh bị cuốn hút theo — không thực sự vì tiền, mà vì đột nhiên họ nhận ra họ có thời gian.
Giá trị tự thân
Có hai điều học từ Hayek mà Mariotti nói rằng luôn nằm trong tâm trí ông.
“Đó là tất cả mọi người đều có kiến thức độc đáo về thời gian và không gian”, ông nói. Mariotti giúp các sinh viên nhận ra mỗi người trong số họ là chủ sở hữu kiến thức duy nhất, khiến họ thay đổi nhận thức của mình.
Có một cậu sinh viên không nghĩ ra nổi một ý tưởng kinh doanh nào. Mariotti đã yêu cầu cậu đi vòng quanh khu nhà cậu sống mỗi ngày 1 tiếng để quan sát. Sau 1 tuần nghiêm túc thực hiện, cậu phát hiện ra rằng không có cách nào mua được thức ăn và đồ uống sau 8 giờ tối nếu không đi xa tới hàng dặm. Thế là cậu đã thành lập một doanh nghiệp trị giá 36,000 USD trong năm đó dựa trên phân tích này.
Mariotti cho rằng, sức mạnh của mỗi cá nhân nằm ở việc thay đổi cách tư duy tự thân để đánh thức giá trị tiềm năng ẩn sâu trong mỗi người.
“Tương lai thực sự là tiền tiết kiệm của bạn, không chỉ về vật chất và tiền bạc, mà cả tiết kiệm trong ý nghĩ, kiến thức, kỹ năng của bạn”, ông nói. Bạn sẽ nhìn cuộc sống theo chu kỳ thời gian dài hạn 5 năm, 10 năm tiếp theo và có thể có tầm nhìn xa hơn nữa.
Mariotti dạy về vị thế, lợi thế cạnh tranh; về chiến lược, những điều cơ bản quan trọng về quy luật thời gian và tiền bạc; về chiến thuật, cách để cạnh tranh trong thời gian ngắn, hoặc những gì cần làm để hoàn thành chiến lược.
Điều quan trọng là làm thế nào để học sinh hiện thực hóa nó. Có một sinh viên trong lớp rất giỏi môn kế toán và có nét chữ đẹp, Mariotti đã khen cậu. Cậu không đến trường vài tuần trước khi kết thúc năm học. Trong lễ tốt nghiệp, cậu có đến và rơi nước mắt khi cầm bảng kết quả.
“Cậu ấy cho tôi xem bảng kết quả của mình, tất cả đều không đạt trừ môn kế toán, môn mà cậu có điểm A+. Sau 20 năm, cậu trở thành nhà quản lý cấp cao tại các công ty kế toán hàng đầu và mở công ty kế toán nhỏ của riêng mình ở khu Bronx.”
Đối với những người khác, chìa khóa hành động lại là cái mà Mariotti gọi là “Thông điệp bên ngoài”, nhìn ra bên ngoài để phân tích các vấn đề và nhu cầu của người khác, và khai thác một số kiến thức độc đáo mà họ có thể tận dụng.
Tự do sở hữu
Mariotti đã đến Nga năm 1988.
“Ở Nga, cũng như ở các nước cộng sản khác, kiếm lời là vi phạm pháp luật. Vì thế, nếu kế hoạch kinh doanh có giá vốn 10 USD, thì tôi sẽ phải bán với giá 10 USD”, ông nói.
Theo định nghĩa, tinh thần kinh doanh là tạo ra lợi nhuận, nhưng ở Nga, điều này là bất hợp pháp.
Chủ nghĩa cộng sản sử dụng giá trị lý thuyết lao động, có nghĩa là giá trị của sản phẩm được xác định bởi số lượng lao động cần thiết để sản xuất ra nó.
Không có giá trị chủ quan, không có lợi nhuận, các ý tưởng về quyền sở hữu và tài sản tư nhân cũng không được thừa nhận.
“Ai tư hữu thì có quyền hạn lớn hơn… Mỗi chế độ chuyên chế mà tôi từng biết, khái niệm quyền tư hữu luôn luôn là “Nếu chính phủ không thích bạn sở hữu cái này thì bạn không thể sở hữu”, ông nói.
Mariotti nhận thức sâu sắc rằng ông đang dạy một thứ gì đó không được diễn dịch nguyên vẹn cho tất cả các nền văn hóa. Kiến thức đó không hữu hiệu ở những nơi có văn hóa thù địch với quyền sở hữu, dù là quyền sở hữu cá nhân hoặc nhóm.
Sau nhiều năm giảng dạy cho những thanh thiếu niên ngỗ nghịch, Mariotti nhận ra nhiều người cao niên đang trong tình huống tương tự, và bây giờ ở tuổi 60, ông đang cố gắng tiếp cận người cao niên.
Tác giả: Catherine Yang
Biên dịch: An Nam
