Cách giải quyết vi khuẩn đường ruột gây ung thư đại trực tràng

Có 3 cách đơn giản, hiệu quả bạn có thể thực hiện để cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột và giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Ngày càng có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng vi khuẩn đường ruột có tác động đáng kể đến sự phát triển của ung thư đại trực tràng, một dạng ung thư phổ biến thứ ba trên toàn thế giới.

Vậy làm thế nào để chúng ta nuôi dưỡng một hệ vi sinh vật đường ruột tốt giúp ngăn ngừa bệnh tật?

Vi khuẩn đường ruột có liên quan chặt chẽ với ung thư đại trực tràng

Bệnh ung thư đại trực tràng chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau, bao gồm yếu tố di truyền và môi trường. Yếu tố di truyền chỉ chiếm 12% đến 35% nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng của một người, trong khi đó tác động của các yếu tố môi trường lớn hơn. Đặc biệt, ảnh hưởng của cách ăn uống và lối sống Tây phương đối với hệ vi sinh vật đường ruột có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh. Thói quen vệ sinh răng miệng của một người cũng là một yếu tố.

Hệ vi sinh vật đường ruột của bệnh nhân ung thư đại trực tràng khác với hệ vi sinh vật đường ruột của bệnh nhân khỏe mạnh. Một nghiên cứu cho thấy các mẫu phân và khối u của bệnh nhân ung thư đại trực tràng có xu hướng chứa nhiều Escherichia coli, Bacteroides fragilis, Streptococcus gallolyticus, Enterococcus faecalis, Fusobacterium nucleatum và Porphyromonas.

Escherichia coli là một nhóm vi khuẩn đa dạng mà đa số mọi người đều biết rõ hơn với tên gọi E. coli. Hầu hết các vi khuẩn thuộc nhóm này vô hại với con người, nhưng một số lại gây bệnh. Tập san Điều tra Lâm sàng Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng Escherichia coli có liên quan với ung thư đại trực tràng, với tỷ lệ phát hiện khoảng 60% ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng và chỉ khoảng 20% ở những người khỏe mạnh.

Ngoài ra, nhiều vi khuẩn trong phân của bệnh nhân ung thư đại trực tràng có liên quan đến vi khuẩn cộng sinh trong miệng, chẳng hạn như Fusobacterium nucleatum và Porrinomonas gingivalis. Một nghiên cứu quy mô lớn cho thấy những phụ nữ ít răng và bị bệnh nha chu từ trung bình đến nặng có nguy cơ bị ung thư đại trực tràng tăng 48%.

Ông Ying-Chieh Tsai, chuyên gia về men vi sinh ở Á Châu và là giáo sư tại Đại học Quốc gia Yang Ming Chiao Tung ở Đài Loan, chỉ ra rằng tất cả các nghiên cứu này đều sử dụng phương pháp so sánh để so sánh sự khác biệt về hệ vi sinh vật đường ruột giữa người khỏe mạnh và bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, giới khoa học vẫn chưa hiểu chính xác cách thức các vi khuẩn này ảnh hưởng đến ung thư đại trực tràng.Giả thuyết được chấp nhận nhiều nhất hiện nay là những vi khuẩn “xấu” phá vỡ sự cân bằng của hệ vi sinh vật đường ruột và phóng thích các độc tố ảnh hưởng đến quá trình điều hòa tế bào hoặc gây tổn hại trực tiếp đến tế bào. Chúng cũng tạo ra các chất chuyển hóa độc hại, gây viêm kinh niên và thay đổi tính thấm của ruột. Những thay đổi này ảnh hưởng đến các tế bào niêm mạc của đại tràng. Tổn thương tích lũy có thể dẫn đến tăng sinh tế bào bất thường và nhiễm độc gene, gây u biểu mô tuyến (adenoma) và thậm chí ung thư ruột kết.

Nghịch lý butyrate: Nâng cao sức khỏe đường ruột nhưng lại gây ung thư?

Một yếu tố khác nằm trong mối liên hệ giữa vi khuẩn đường ruột và ung thư đại trực tràng là sự bài tiết chất chuyển hóa butyrate của những vi khuẩn này, vốn có thể gây lão hóa và viêm tế bào, đồng thời đẩy nhanh quá trình hình thành khối u.

Tuy nhiên nghịch lý thay, các acid béo chuỗi ngắn tạo ra bởi vi khuẩn đường ruột lên men chất xơ, đặc biệt là butyrate, được phát hiện là có tác dụng cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, duy trì hàng rào niêm mạc, điều chỉnh phản ứng miễn dịch của vật chủ, ngăn ngừa nhiễm trùng và điều chỉnh tiêu hao năng lượng. Do đó, vi khuẩn sản xuất butyrate được coi là lợi khuẩn.

Ông Tsai nhấn mạnh rằng mọi loại vi khuẩn sẽ tạo ra butyrate ở một mức độ nào đó; vi khuẩn xấu cũng sẽ sản xuất ra nó nhưng với một lượng nhỏ, và tác hại của vi khuẩn xấu chủ yếu đến từ độc tố mà chúng tạo ra. Các tác động nghịch lý của butyrate thực sự đã được thảo luận trong nhiều năm và điều này được gọi là nghịch lý butyrate.

Có một số quan điểm và phát hiện về chủ đề này:

Nồng độ butyrat

Nồng độ butyrate phù hợp sẽ có lợi cho cơ thể con người, nhưng lại có hại khi nồng độ quá cao; vấn đề là giá trị giới hạn thực vẫn chưa được xác định.

Tế bào gốc

Tế bào gốc có thể tái tạo và biệt hóa; chúng có thể tăng sinh thành các tế bào giống nhau hoặc biệt hóa thành các tế bào có chức năng khác nhau.

Sự tăng trưởng của tế bào ruột có nguồn gốc từ sự biệt hóa của tế bào gốc. Butyrate ức chế sự phát triển của tế bào gốc, nhưng cũng đẩy nhanh sự phát triển của các tế bào bình thường vốn biệt hóa từ tế bào gốc. Từ đó, các tế bào bình thường sẽ bảo vệ các tế bào gốc khỏi butyrate.

Ông Tsai nói rằng chúng ta vẫn chưa hiểu lý do đằng sau đó, nhưng “sự phát triển của tế bào gốc không hẳn là tốt, vì điều này có thể dẫn đến sự biệt hóa và phát triển của tế bào ung thư.”

Tình trạng sức khỏe đường ruột

Butyrate có hại nếu đường ruột đang trong tình trạng viêm loét nặng. Mặt khác, chất này có lợi cho những người bị loét đường tiêu hoá nhẹ hoặc những người hoàn toàn khỏe mạnh. Quan điểm này đã được chấp nhận rộng rãi trong những năm gần đây.

Vậy butyrate tốt hay xấu? Tsai tin rằng cái tốt nhiều hơn cái xấu; tuy nhiên, nên giảm bớt lượng chất xơ khi đường ruột bị viêm, loét nặng. Vì lý do tương tự, những người có sức khỏe đường ruột kém hoặc người vừa trải qua phẫu thuật không nên dùng men vi sinh, vì chất xơ và men vi sinh sẽ làm tăng lượng butyrate.

Ông nhắc lại bệnh nhân ung thư đại trực tràng cần chú ý thời điểm dùng men vi sinh. Những bệnh nhân như vậy có nhiều khả năng bị mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, vì vậy dùng men vi sinh sẽ có lợi cho họ. Tuy nhiên, không khuyến khích dùng ngay sau khi phẫu thuật hoặc trong quá trình hóa trị. Thay vào đó, bệnh nhân có thể bổ sung sau khi giai đoạn cấp tính qua đi.

3 cách điều chỉnh vi hệ đường ruột để ngăn ngừa ung thư đại trực tràng

Việc giảm vi khuẩn xấu cụ thể trong cơ thể có làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng không? Ông Yuan-Yu Jeng, cựu bác sĩ trưởng khoa Truyền nhiễm của Bệnh viện Đa khoa Cựu chiến binh Đài Bắc, đã chỉ ra rằng hệ vi sinh vật của đường tiêu hóa ở trạng thái cân bằng động với cơ thể con người và nhiều vi sinh vật trong môi trường bên trong hình thành một hệ sinh thái phức tạp. Cố gắng loại bỏ một số vi khuẩn xấu nhất định khỏi cơ thể sẽ không nhất thiết dẫn đến kết quả tốt, vì toàn bộ hệ thống đều bị ảnh hưởng.

Ngăn chặn một số loại vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể cũng không phải là một ý tưởng hay, chủ yếu là do hầu hết các vi khuẩn này là một phần của hệ thống tự nhiên của cơ thể. Một số vi khuẩn xấu đã tồn tại trong cơ thể và sẽ phát triển mạnh trong môi trường mất cân bằng.

Ông Jeng cho biết giải pháp nền tảng là duy trì hệ sinh thái vi mô trong cơ thể, bao gồm ăn uống lành mạnh, tập thể dục đúng và đủ, giữ gìn sức khỏe tinh thần tốt, ngủ đúng giờ, vệ sinh răng miệng tốt và kiểm soát các bệnh kinh niên như “ba cao” – cholesterol cao, cao huyết áp và lượng đường trong máu cao.

Tuy nhiên, điều chỉnh hệ vi sinh vật đường ruột vẫn là một công cụ mạnh mẽ giúp phòng ngừa ung thư đại trực tràng. Có một số phương pháp cụ thể để làm điều này:

1. Ăn uống đa dạng

Cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột cần có thời gian. Một giải pháp là tăng tiêu thụ thực phẩm lên men (chẳng hạn như sữa chua), cũng như ăn một lượng vừa phải các loại rau, trái cây và ngũ cốc nguyên cám.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn quá nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng. Khi thức ăn dư thừa đi vào đại tràng chủ yếu là dư lượng protein và acid mật do gan tiết ra để tiêu hóa chất béo, chúng có thể gây tổn thương tế bào ruột kết thông qua các tác động tiền viêm và sinh u sau khi bị lên men bởi vi khuẩn đường ruột, dẫn đến tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.Cách ăn Địa Trung Hải bao gồm chủ yếu là trái cây và rau quả, chất béo và protein chất lượng cao có thể làm giảm tỷ lệ bị bệnh ung thư đại trực tràng. Một nguyên nhân là cách ăn Địa Trung Hải có thể làm tăng vi khuẩn tốt trong ruột và nuôi dưỡng hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh.

Ông Tsai nói thêm rằng có thể mất đến nửa năm để những người có hệ vi sinh vật đường ruột kém cảm nhận được sự cải thiện sau khi chuyển sang cách ăn Địa Trung Hải. Ngoài ra, nhóm người này không nên tiêu thụ lượng lớn thực phẩm giàu chất xơ cùng một lúc. Ông giải thích rằng những người như vậy chứa ít vi khuẩn có thể phân hủy chất xơ trong ruột hơn và việc hấp thụ quá nhiều chất xơ đột ngột sẽ gây khó chịu. Họ nên dùng men vi sinh trước để cải thiện trực tiếp hệ vi sinh vật đường ruột; sau một thời gian, họ sẽ nhận thấy hiệu quả của việc cải thiện chế độ ăn uống.

2. Bổ sung Probiotic

Mức độ viêm trong ruột có liên quan đến tình trạng tổng thể của hệ vi sinh vật đường ruột. Hiện tại, không có chủng vi khuẩn đơn lẻ nào có thể cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột tổng thể. Cần bổ sung cùng lúc nhiều loại lợi khuẩn như Lactobacilli và Bifidobacteria. Ông Tsai gợi ý chúng ta nên chọn các sản phẩm men vi sinh có chứa năm đến sáu loại vi khuẩn tốt. Các sản phẩm men vi sinh tốt nhất thường được làm lạnh để bảo quản vi khuẩn.

3. Duy trì sức khỏe răng miệng và vệ sinh thực phẩm tốt

Vệ sinh thực phẩm tốt có thể ngăn vi khuẩn như E. coli xâm nhập qua miệng và gây bệnh. Sức khỏe răng miệng cũng là một phần quan trọng đối với sức khỏe con người nói chung. Ví dụ, rất khó để ngăn chặn Porphyromonas gingivalis bằng cách chỉ dựa vào lợi khuẩn; mà còn cần duy trì vệ sinh răng miệng.

Tiến sĩ Chih-Chung, bác sĩ điều trị tại Phòng khám Nha khoa Center Union ở Đài Loan, tin rằng việc làm sạch răng miệng hiệu quả sẽ làm giảm số lượng vi khuẩn trong miệng, điều này có thể gián tiếp làm giảm vi khuẩn trong cơ thể và giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Kỹ thuật đánh răng Bass hiện được công nhận là cách đánh răng hiệu quả nhất. Khi đánh răng, giữ cho lông bàn chải nghiêng một góc 45 độ so với răng của bạn. Góc này cho phép lông bàn chải chải nhẹ nhàng rãnh nướu, điểm tiếp giáp giữa răng và nướu, do đó ngăn ngừa sự tích tụ của vi khuẩn.