Bí quyết trường thọ của các cụ già hơn 100 tuổi ở Okinawa, Nhật Bản
Nhật Bản là một trong những quốc gia có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới. Theo số liệu điều tra của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản vào ngày 15/9/2022, số người trên 100 tuổi ở Nhật Bản là 90,526. Trong đó có 1,334 người sống ở Okinawa, 152 nam và 1,182 nữ, người cao tuổi nhất là 114 tuổi.
Theo Toyo Keizai, tỷ lệ người dân Okinawa ở Nhật Bản sống đến 100 tuổi cao gấp ba lần so với người Mỹ, tỷ lệ mắc bệnh tim bằng 1/5 người Mỹ, và sống lâu hơn so với người Mỹ khoảng 7 năm. Vậy bí quyết đằng sau của sự trường thọ này là gì?
Cuộc khảo sát đối với những người sống trên 100 tuổi ở Okinawa (OCS) cho thấy, có rất nhiều nguyên nhân khiến người dân Okinawa có sức khỏe và tuổi thọ cao.
OCS trực thuộc Trung tâm nghiên cứu khoa học về tuổi thọ Okinawa, là viện nghiên cứu về những người sống trên 100 tuổi hoạt động lâu nhất trên thế giới. Kể từ năm 1975, tình trạng sức khỏe cho đến trạng thái lão hóa của những người cao tuổi ở Okinawa đã bắt đầu được khảo sát. Cho đến nay, nhóm khảo sát đã phỏng vấn và kiểm tra hơn 3,000 người sống trên 100 tuổi ở Okinawa để tìm hiểu thói quen ăn uống, thói quen tập thể dục, đặc điểm di truyền, hoạt động tâm lý và tinh thần cũng như các kiểu hành vi xã hội của họ.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng gần 2/3 người dân Okinawa lớn tuổi đều có thể sống độc lập cho đến năm 97 tuổi, và rất ít người trong số họ mắc bệnh tim mạch điển hình của tuổi già. Tỷ lệ mắc bệnh ung thư, tiểu đường và mất trí nhớ của người già ở Okinawa cũng thấp hơn nhiều so với người già ở các vùng khác.
Cách ăn uống ít protein và nhiều carbohydrate
Theo OCS, một trong những lý do giúp người Okinawa trường thọ là cách ăn uống. Cách ăn uống truyền thống của người dân Okinawa là ít calo nhưng giàu chất dinh dưỡng. Thay vì gạo, thực phẩm chính của họ là khoai lang, họ còn dùng các loại rau củ màu xanh và vàng, thực phẩm từ đậu nành như đậu phụ, súp miso và các loại gia vị làm từ miso (tương đậu nành). Ngoài những thực phẩm chủ yếu này, còn có cá, thịt heo và các loại trái cây nhiệt đới, trong đó gia vị nấu canh làm từ cá ngừ là lựa chọn hàng đầu, họ dùng nghệ và các loại gia vị khác thay cho muối.
Cô Kha Hạ, bác sĩ Trung Y người Nhật Bản cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Epoch Times vào ngày 05/12/2022 rằng: “Ăn quá nhiều muối có thể làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ mắc các vấn đề về dạ dày, loãng xương, béo phì và các bệnh khác.”
Cô nói rằng cách ăn uống của người Okinawa thuộc về cách ăn uống Địa Trung Hải, tỷ lệ carbohydrate so với protein là khoảng 10/1, được gọi là “tỷ lệ Okinawa”. Họ chủ yếu ăn thực phẩm có nguồn gốc thực vật, bao gồm cả rau dại, điều này rất hiếm ở các vùng khác của Nhật Bản. Ngược lại, thịt heo và các loại thịt khác chỉ chiếm một phần nhỏ trong khẩu phần ăn. Họ chú trọng ăn 8 phần no, khẩu phần chứa rất nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu, bao gồm cả chất chống oxy hóa. Đồng thời, calo của những thực phẩm này cũng rất thấp.
Vào ngày 10/02/2022, Đại học Yale, Hoa Kỳ đã công bố một nghiên cứu trên tạp chí nổi tiếng Science. Trong đó, đầu tiên, các nhà nghiên cứu xác định lượng calo cơ bản của hơn 200 người tham gia khỏe mạnh, sau đó giảm 14% lượng calo tiêu thụ hàng ngày cho một nhóm những người tham gia (nhóm thử nghiệm), nhóm còn lại có cách ăn uống bình thường (nhóm đối chứng). Sau khi tuân theo cách ăn này trong 2 năm, các nhà nghiên cứu thu thập mẫu máu, cơ và các mẫu khác từ những người tham gia thí nghiệm, để phân tích tác động của việc hạn chế calo đối với cơ thể con người.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, chức năng tạo máu của tuyến ức ở nhóm thử nghiệm đã được cải thiện, tạo ra nhiều tế bào T hơn, tế bào T đóng vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch và làm chậm quá trình lão hóa. Thể tích của tuyến ức ở nhóm đối chứng thì không có sự thay đổi.
Các tế bào T trưởng thành sẽ được máu phân phối đến các khu vực phụ thuộc vào tuyến ức của các cơ quan miễn dịch ngoại vi, và có thể được tái tuần hoàn qua mạch bạch huyết, máu ngoại vi và dịch mô… để thực hiện chức năng miễn dịch tế bào và điều hòa miễn dịch v.v.
Tiến sĩ Eric Ravussin, phó giám đốc điều hành Khoa Y học lâm sàng tại Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Pennington cho biết: “Thuận theo việc tuổi tác của con người tăng lên, tuyến ức của họ sẽ co lại và tạo ra ít tế bào T hơn. Kết quả là người lớn tuổi gặp khó khăn hơn trong việc chống lại nhiễm trùng và một số bệnh ung thư. Hạn chế hấp thụ calo sẽ giúp ngăn chặn việc tuyến ức co lại, do đó sẽ sinh ra nhiều tế bào T hơn. Ngoài việc tăng cường khả năng miễn dịch, sự gia tăng các tế bào T còn có liên quan đến việc cải thiện quá trình đốt cháy chất béo dự trữ để lấy năng lượng”.”
Hạng mục nghiên cứu này có sự tham gia của Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Pennington, Khoa Y của trường Đại học Michigan và các trường đại học khác.
Lối sống lành mạnh
Tuổi thọ và sức khỏe mà người dân Okinawa có được còn là do lối sống lành mạnh. OCS phát hiện rằng so với các khu vực khác, người dân Okinawa ít hút thuốc hơn. Địa phương này chủ yếu lấy nông nghiệp và ngư nghiệp làm chủ, khi lao động chân tay trong các ngành nông nghiệp và ngư nghiệp, thân thể có thể được rèn luyện. Ngoài ra, người già ở địa phương này cũng rất năng động, họ tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng và có giao tiếp xã hội phong phú.
Tỉnh Okinawa có 19 ngôi làng, lấy làng Ōgimi làm ví dụ, tổng dân số ở đây là 3,092 người, trong đó có 154 người trên 90 tuổi. Những người già trong làng có ý thức rất mạnh mẽ về việc “chỉ cần sống thì phải làm việc”. Ngay cả trong những năm cuối đời, họ vẫn tiếp tục tham gia vào các hoạt động liên quan đến xã hội, chẳng hạn như làm việc trên đồng, kéo vải sợi chuối – một ngành nghề truyền thống trong làng, v.v.
Làm vải sợi chuối là nguồn gốc đoàn kết và niềm vui trong cuộc sống của dân làng. Rất nhiều người cao tuổi trong làng đều tâm huyết với nghề kéo vải sợi chuối, họ cho rằng đây là công việc phù hợp với những người ở tuổi 80, 90. Dân làng sử dụng sợi do ông bà của họ kéo để làm kimono, túi xách và cà vạt, những người già cũng cảm thấy rất hài lòng và hạnh phúc khi thành quả lao động của họ được sử dụng để làm ra những sản phẩm này.
Ông Hideki Wada, một bác sĩ tâm thần có thẩm quyền của Nhật Bản và là giáo sư tâm lý học tại Đại học Y tế và Phúc lợi Quốc tế, đã khuyến khích những người cao tuổi rằng, dù cho chỉ có một chút mong muốn làm điều gì đó, thì việc biến nó thành hành động là rất quan trọng. Chỉ bằng cách hành động thì mới có nhiều cơ hội hơn để tham gia vào xã hội và tăng cường hoạt động thể chất.
Ông bổ sung thêm rằng thuận theo việc tuổi tác tăng lên, động lực để rèn luyện thân thể ít đi, quá trình chuyển đổi từ trạng thái khỏe sang trạng thái yếu ở người cao tuổi sẽ nhanh hơn. Do hoạt động thể chất không đủ, lượng thức ăn hấp thụ sẽ giảm, điều này có thể dẫn đến mất cơ, dễ mệt mỏi, suy giảm thể chất và chức năng nhận thức. Còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, rèn luyện thân thể và trí óc có thể ngăn ngừa việc lão hóa sớm.
Ông nói, “Theo kinh nghiệm của tôi, những người như vậy thường có tuổi thọ cao hơn. Họ thường vui vẻ, có mối quan hệ khá tốt với gia đình bạn bè, và sống hạnh phúc mỗi ngày.”
