2 thủ lĩnh của Hamas và Hezbollah bị tiêu diệt làm gia tăng căng thẳng ở Trung Đông
Israel đã nhận trách nhiệm về việc tiêu diệt thủ lĩnh Hezbollah Fuad Shukr ở Beirut, nhưng không nhận trách nhiệm về một cuộc tấn công bằng phi đạn chính xác đã hạ gục thủ lĩnh Ismail Haniyeh của Hamas ở Tehran.
Việc hai địch thủ hàng đầu của Israel bị tiêu diệt chỉ cách nhau vài giờ đã làm gia tăng căng thẳng nghiêm trọng trong khu vực, làm dấy lên lo ngại về sự leo thang ở Trung Đông.
Ông Fuad Shukr, thủ lĩnh quân sự hàng đầu của Hezbollah, đã thiệt mạng trong một cuộc không kích vào một tòa nhà ở vùng ngoại ô phía nam chủ yếu do Hezbollah kiểm soát của Beirut vào tối hôm 30/07. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã xác nhận về cái chết của ông và nhận trách nhiệm về vụ tấn công.
Còn thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh thì bị bắn hạ vào sáng sớm hôm sau. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran cho biết vị thủ lĩnh này đang lưu trú tại Iran để dự lễ nhậm chức của tân tổng thống Iran thì khu nhà nơi ông đang ở bị không kích.
Israel chưa cho biết liệu họ có đóng vai trò nào trong vụ tấn công đó hay không và chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho biết họ sẽ không bình luận.
Căng thẳng ở khu vực đầy biến động này thậm chí còn tăng cao hơn sau cuối tuần qua. Hôm 27/07, Hezbollah đã bắn phi đạn vào một sân túc cầu ở một ngôi làng của người Druze thuộc Cao nguyên Golan, khiến 12 trẻ em và thanh thiếu niên thiệt mạng, đồng thời làm bị thương hơn 40 người khác.
Israel đã tiến hành các cuộc không kích đáp trả điển hình hơn nhắm vào các mục tiêu của Hezbollah vào cuối tuần qua, khi ông Netanyahu từ Hoa Kỳ trở về sau bài diễn thuyết trước Quốc hội và cuộc gặp với Tổng thống Joe Biden, Phó Tổng thống Kamala Harris, và cựu Tổng thống Donald Trump.
Cuối ngày 28/07, nội các của ông đã ủy quyền cho ông và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant quyết định cách thức cũng như thời điểm Israel đáp trả.
Các nhóm Hamas và Hezbollah đều là khách hàng của Iran, nước đã trang bị vũ khí và huấn luyện đáng kể cho cả hai. Hezbollah, một nhóm Hồi Giáo Shia có liên kết tôn giáo với chế độ thần quyền của Iran, kiểm soát miền nam Lebanon và được xem là mạnh hơn về mặt quân sự so với quân đội của quốc gia này.
Lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei đã thề sẽ trả thù Israel, nói rằng đó là “nghĩa vụ của Tehran.”
Hamas dự kiến sẽ bổ nhiệm ông Khaled Meshaal, 68 tuổi, người trước đây từng là thủ lĩnh của nhóm, lên thay thế ông Haniyeh. Israel đã thất bại trong việc ám sát ông Meshaal vào năm 1997.
Phát ngôn viên an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc John Kirby cho biết, “không có dấu hiệu nào cho thấy sự leo thang sắp xảy ra” sau cái chết của ông Haniyeh. Tuy nhiên, ông cho biết chính phủ Tổng thống Biden có lo ngại về việc leo thang.
Tham mưu trưởng IDF cho rằng Israel vẫn chưa đáp trả xong. Hơn 80,000 người Israel đã bị buộc phải rời bỏ nhà cửa dưới sức nóng của các cuộc tấn công bằng phi đạn từ Hezbollah. Nhóm này có hơn 100,000 phi đạn trong kho dự trữ. Chính phủ Thủ tướng Netanyahu phải đối mặt với áp lực trong nước nhằm vô hiệu hóa Hezbollah, vốn đã thề sẽ tiêu diệt Israel, để những công dân đó có thể trở về nhà.
Hoa Kỳ đã cố gắng ngăn chặn một cuộc chiến tranh trên quy mô rộng hơn. Mỹ quốc đã ép Israel không tấn công Beirut hoặc thành trì của Hezbollah bên ngoài thủ đô này, Dahieh. Nhưng Israel đã làm chính xác điều đó trong cuộc không kích bắn hạ ông Shukr.
Hoa Kỳ đã tương đối im hơi lặng tiếng trong việc chỉ trích Israel vào hôm 31/07. Hoa Kỳ từng trao thưởng 5 triệu USD cho thông tin về tung tích của ông Shukr vì thủ lĩnh Hezbollah này có liên quan đến một vụ đánh bom doanh trại Beirut năm 1983 khiến 241 binh sỹ Thủy quân lục chiến Mỹ thiệt mạng.
Chia sẻ với The Epoch Times, nhà phân tích quân sự Israel Elliot Chodoff nói rằng tất cả các bên đều cảm thấy áp lực phải đáp trả. Iran có thể đáp trả bằng một cuộc tấn công phi đạn lớn khác, như vụ việc xảy ra hồi tháng Tư, hoặc có thể chờ một khoảng thời gian. Nước này có thể tấn công các mục tiêu người Israel hoặc người Do Thái ở hải ngoại. Ông nói: “Họ không cần phải chờ một sự kiện khiêu khích nữa, bởi vì họ đã có sẵn một vụ việc rồi.”
Ông cho rằng hai cuộc tấn công, giả như Israel thực sự đứng đằng sau vụ tấn công Tehran, đã xảy ra cùng lúc một cách ngẫu nhiên. Ông nghĩ rằng khó có thể hai cuộc tấn công đều được dự tính từ trước một khoảng thời gian dài.
Israel đã nói với Qatar—nơi ông Haniyeh sống và là nơi tổ chức cũng như làm trung gian cho các cuộc đàm phán hướng tới lệnh ngừng bắn ở Gaza—rằng họ sẽ không tấn công các lãnh đạo Hamas ở đó.
Ông Haniyeh đã dành thời gian ở Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập, mà Israel lại muốn tránh làm xấu đi mối bang giao với cả hai quốc gia này, ông Chodoff nói.
Mặt khác, ông nói rằng Iran đã thề sẽ hủy diệt Israel, vì vậy Israel có thể xem đây là một địa điểm chính để tấn công.
Ông Chodoff cho biết, một trong những áp lực buộc Israel phải hành động là cuộc chiến tranh tiêu hao mà cả Hamas và Hezbollah đang theo đuổi chống lại họ. Cuộc chiến kéo dài hơn 9 tháng này đã gây căng thẳng cho quân đội và nền kinh tế của Israel. Ông nói, việc Israel thất bại trong việc vô hiệu hóa Hezbollah có nghĩa là cuộc chiến tiêu hao vẫn tiếp diễn.
Các nhóm khủng bố cũng phải đối mặt với áp lực của chính họ. Cả hai nhóm đều đã mất đa số những lãnh đạo cao nhất của mình. Cách đây vài tuần, IDF cho biết họ đã tiêu diệt một nửa số thủ lĩnh của Hamas. Ông Chodoff cho biết, thủ lĩnh hàng đầu của nhóm này, ông Yahya Sinwar, vẫn còn ở Gaza và đang ẩn náu dưới lòng đất, chỉ liên lạc lẻ tẻ với các lực lượng còn lại của mình.
Ông Eli Sperling, chuyên gia về Trung Đông tại Đại học Georgia, nói với The Epoch Times rằng quân đội Israel đang chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh đa mặt trận nếu phản ứng của Iran diễn ra theo cách đó. Ông nói, Iran có thể phối hợp một cuộc tấn công với Hezbollah và với phiến quân Houthi của Yemen, một nhóm cũng là khách hàng của Iran.
Ông Chodoff nói rằng ông Shukr là người cuối cùng trong nhóm nắm quyền kiểm soát các hoạt động của Hezbollah vào năm 2008 sau khi một cuộc tấn công chung giữa Israel và Hoa Kỳ tiêu diệt một lãnh đạo tiền nhiệm. Những người khác trong nhóm đó đều đã bị tiêu diệt.
Ông Chodoff cho rằng việc quy kết ông Shukr là người trực tiếp chịu trách nhiệm về vụ tấn công sân túc cầu là nói quá. Ông nhận định, những người bắn phi đạn thuộc về vị trí thấp hơn nhiều. Tuy nhiên, ông Shukr là chỉ huy cấp cao hơn nhiều trong chuỗi mệnh lệnh và chịu trách nhiệm về việc mua phi đạn.
Ông Sperling lưu ý rằng cuộc tấn công phi đạn hồi tháng Tư của Iran, nhằm trả đũa cuộc tấn công của Israel nhắm vào một quan chức cấp cao của Iran ở Damascus, về mặt nào đó đã mang tính kiềm chế. Iran đã đưa ra cảnh báo rõ ràng rằng họ sẽ tấn công. Nhiều phi đạn đã không tới được Israel hoặc không bắn vào các khu vực đông dân cư, và Hoa Kỳ cùng các đồng minh Ả Rập đã trợ giúp Israel phòng thủ phi đạn trong nỗ lực tránh leo thang.
Lần này, theo ông Sperling, Iran có thể tấn công mạnh hơn. Cuộc tấn công vào ông Haniyeh—trên đất Iran, khi ông ấy còn là một vị khách của nước này—còn khiến Iran mất thể diện hơn nhiều.
Gia Bảo lược dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
