Mới nhất
Tiêu điểm
Bình luận
Share
Email
Văn hoá ‘nghiện’ xe đạp của người Hà Lan
Người Hà Lan nổi tiếng với tình yêu xe đạp. Năm 2018, đất nước này có nhiều xe đạp hơn cả số người dân: 23 triệu xe so với 17 triệu dân. Hơn một phần tư các chuyến đi trong nước được thực hiện bằng xe đạp và trong số đó có Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte…
Vị thủ tướng này thường thích đạp xe đạp tới văn phòng của ông đặt tại tòa lâu đài Binnenhof kiểu Gothic ở trung tâm Hague, tận hưởng quang cảnh xung quanh hồ Hofvijver lấp lánh, thơ mộng.
Ông chia sẻ với Diễn đàn Kinh tế Thế giới: “Tôi đã không đạp xe nhiều trong 10 năm qua. Nhưng trong hai năm qua, mỗi khi thời tiết phù hợp, tôi sẽ đạp xe tới văn phòng. Người Hà Lan thích đi xe đạp vì chúng tôi là một quốc gia nhỏ. Và tất nhiên, đi xe hơi là một lựa chọn, nhưng sẽ gây ra tắc nghẽn và tác động lên môi trường. Từ thời xa xưa, khoảng từ cuối thế kỷ 19, chúng tôi đã quen đi xe đạp”.
Thói quen này thậm chí đã trở thành một nét văn hoá “đáng yêu” của đất nước Hà Lan.
Văn hoá xe đạp bắt nguồn từ đâu?
Sau chiến tranh thế giới thứ II, người dân Hà Lan bắt đầu quá trình tái thiết đất nước. Vốn ở vị thế của người chiến thắng, Hà Lan được hưởng nhiều lợi ích về kinh tế và chính trị. Giai đoạn 20 năm sau chiến tranh, đất nước thay da đổi thịt, thu nhập bình quân đầu người tăng 44% trong giai đoạn 1948 – 1960, cho tới năm 1970 đạt mức kỷ lục 222%. Đời sống vật chất của người Hà Lan được cải thiện rõ rệt, nhu cầu mua sắm hàng hoá và đặc biệt là sử dụng những hàng hoá đắt tiền như ô tô tăng mạnh. Người dân bỏ dần thói quen đi xe đạp để sắm cho mình những chiếc “xế” sành điệu. Chỉ trong thời gian ngắn, số lượng ô tô tăng đột biến, tăng nhanh hơn khả năng đáp ứng về cơ sở hạ tầng cho giao thông. Vậy nên, thay vì tận hưởng một cuộc sống êm đềm, người dân Hà Lan ồ ạt phá nhà mở thêm đường, biến đường nhỏ thành đường lớn, tận dụng công viên, quảng trường làm bãi đỗ xe.
Theo đó, người Hà Lan phải chịu đựng những hệ lụy nghiêm trọng như tắc đường, ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn, giảm chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, tỉ lệ tử vong do tai nạn giao thông tăng vọt. Vào năm 1971 ở Hà Lan có trên 3,300 người tử vong, khoảng 15% trong số đó là trẻ em dưới 14 tuổi. Các cuộc biểu tình phản đối ô tô, khuyến khích xe đạp bắt đầu lan rộng trên quy mô toàn quốc. Một trong số đó là chiến dịch nhận được rất nhiều sự ủng hộ “Stop de Kindermoord” (dừng lại việc giết trẻ em) được khởi xướng từ bài viết cùng tên của nhà báo Vic Langenhoff. Người dân mang theo biểu ngữ, khẩu hiệu tuần hành khắp các tuyến phố, đem xe đạp dựng đầy trước quảng trường các tòa nhà thị chính. Đứng trước sức ép đó, chính phủ Hà Lan buộc phải tìm ra giải pháp để giảm thiểu tổn thất. Cụ thể là hạn chế số lượng xe ô tô lưu thông nội đô, giới hạn tốc độ tối đa, tăng phí đỗ xe, thu hẹp làn đường ô tô để dành chỗ cho xe đạp…
Thêm vào đó, năm 1973 chứng kiến một cuộc khủng hoảng dầu khí toàn cầu. Lượng cung dầu mỏ từ Trung Đông tới Hoa Kỳ và các quốc gia Châu Âu giảm mạnh. Thủ tướng Hà Lan thời điểm đó đã tuyên bố rằng Hà Lan không thể lệ thuộc vào nguồn dầu mỏ nước ngoài. Để làm được điều đó, đất nước này phải quay trở về với thói quen đạp xe trước đây.
Như mong đợi, rất nhiều thành phố đều ủng hộ quan điểm này và chính phủ bắt đầu ban hành các đạo luật khuyến khích việc đi xe đạp như: ngày chủ nhật không ô tô. Chính phủ cũng bắt đầu chú trọng xây dựng cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu của người dân. Kể từ đây, Hà Lan quay trở lại là một quốc xanh sạch đẹp với nét văn hoá xe đạp văn minh.
Cơ sở hạ tầng thuận lợi dành cho xe đạp
Hà Lan không chỉ có địa thế bằng phẳng vô cùng hoàn hảo cho đạp xe đạp mà còn thiết kế cơ sở hạ tầng giao thông thuận tiện dành riêng cho xe đạp.
Năm 2018, chính phủ Hà Lan công bố, sẽ đầu tư khoản tiền 390 triệu USD để xây dựng cơ sở hạ tầng dành riêng cho xe đạp, nhằm mục tiêu thu hút thêm 200,000 người sử dụng xe đạp trong vòng 3 năm tới. Theo kế hoạch này, 15 tuyến đường chính ở Hà Lan sẽ được phát triển thành “xa lộ dành cho xe đạp” – tức các tuyến đường cao tốc chỉ dành cho người đi xe đạp. Ngoài ra sẽ có khoảng 25,000 khu đậu xe chỉ dành cho xe đạp và hơn 60 cơ sở lưu trữ xe đạp sẽ được nâng cấp.
Hiện tại, có hơn 35,000 km đường dành cho xe đạp và thành phố Utrecht có công viên xe đạp ngầm lớn nhất thế giới.
Thủ tướng Rutte chia sẻ: “Tôi rất ấn tượng với số lượng đèn giao thông và làn đường dành riêng cho xe đạp ở đất nước tôi – số lượng này tăng lên rất nhiều so với hơn 10 năm trước. Không chỉ ở thành phố mà còn ở các cộng đồng địa phương giữa các thành phố, điều này làm cho việc di chuyển bằng xe đạp rất an toàn và dễ dàng, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ khi chúng đi học”.
Chính phủ Hà Lan cũng đã đưa ra mức tiền thưởng đối với những người đi xe đạp là 0.22 USD/1 km. Các công ty và nhân công ở nước này cũng đạt thỏa thuận về khoảng cách di chuyển tới công sở bằng xe đạp. Hiện nay, đã có 11 công ty lớn đang hoạt động trên lãnh thổ Hà Lan cam kết sẽ đo lường quãng đường mà nhân viên của họ đi làm bằng xe đạp. Chính phủ cũng đang thúc giục các ông chủ doanh nghiệp cung cấp cơ sở vật chất tốt hơn cho nhân viên đi làm bằng xe đạp.
Những lợi ích to lớn
Ở Hà Lan, không phân biệt tuổi tác, địa vị xã hội, từ người già đến trẻ nhỏ, từ công nhân tới giám đốc doanh nghiệp đều đi xe đạp. Trung bình mỗi người Hà Lan đạp xe 2.3km/ngày. Các ông bố, bà mẹ đèo con nhỏ đi học, đi chơi trên những chiếc “bakfiets” (xe có thùng phía trước). Khi trẻ được 4, 5 tuổi sẽ tập đi xe đạp có bánh phụ hai bên, khi được 10 tuổi sẽ phải học luật ở trường, làm bài thi lý thuyết và thực hành mới được tự đạp xe một mình. Vì được đào tạo rất bài bản như vậy nên tỷ lệ trẻ dưới 14 tử vong do tai nạn giao thông là rất thấp (14 đứa trẻ tử vong năm 2010).
Hầu hết mọi người đều biết lợi ích sức khỏe của việc đi xe đạp: nó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường và các bệnh tim mạch, và có thể giúp tăng cường sức khỏe tinh thần. Một nghiên cứu năm 2015 chỉ ra đi xe đạp đã ngăn chặn hơn 6,000 ca tử vong ở Hà Lan mỗi năm, và làm tăng tuổi thọ trung bình thêm sáu tháng. Những lợi ích này đã tiết kiệm cho nền kinh tế của đất nước hơn 20 triệu USD mỗi năm.
Lợi ích cho môi trường cũng rất lớn. Theo Viện Phân tích Chính sách Giao thông Hà Lan chuyển từ đi ô tô sang đi xe đạp giúp tiết kiệm trung bình 150 gam carbon dioxide mỗi km. Thủ tướng Rutte cho biết: “Toàn bộ hệ thống đang thúc đẩy mọi người sử dụng giải pháp thay thế rất lành mạnh này”.
Rõ ràng, xe đạp không chỉ là phương tiện đi lại, mà còn trở thành công cụ gắn kết con người Hà Lan với nhau và với thiên nhiên, môi trường.
Thiên Cầm
Xem thêm:
