Ashwagandha (Sâm Ấn Độ): Thảo dược của nền y học Ayurvedic với các lợi ích bất ngờ
Mặc dù chủ yếu được biết đến với khả năng giúp cơ thể thích ứng với căng thẳng và lo âu, sâm Ấn Độ còn có thể bảo vệ bộ não, tăng sức bền và cải thiện chức năng tình dục.
Đây là phần 5 trong “Các loại thực phẩm chức năng thịnh hành với tiềm năng bất ngờ”
Phần 1. Hãy bỏ qua các quảng cáo cường điệu, chúng ta có 4 lý do chính để sử dụng thực phẩm chức năng
Phần 2. Dây thìa canh (Gymnema Sylvestre) giúp kiểm soát đường huyết và cảm giác thèm đường
Phần 3. Resveratrol: Một Polyphenol mạnh mẽ làm chậm quá trình lão hóa tế bào
Phần 4. Các loại nấm dược liệu: Đông trùng hạ thảo, Linh chi và Bờm sư tử
Trong loạt bài này, chúng ta sẽ khám phá cơ sở khoa học đằng sau một số thực phẩm chức năng phổ biến và đầy hứa hẹn để giúp bạn quyết định xem loại nào phù hợp với cơ thể.
Ashwagandha (Sâm Ấn Độ) là một loại thảo dược giúp giảm căng thẳng bán chạy nhất, [có nguồn gốc] từ Ayurveda, nền y học truyền thống của Ấn Độ. Từ hàng nghìn năm nay, sâm Ấn Độ được xem là “thuốc trẻ hóa.” “Ashwa” trong tiếng Phạn có nghĩa là “chú ngựa” còn “gandha” có nghĩa là “mùi hương” và người ta tin rằng sâm Ấn Độ truyền sức mạnh của những chú ngựa cho những người dùng loại thảo dược này.
Nhu cầu tiêu thụ sâm Ấn Độ đã tăng 1,100% từ năm 2018 đến năm 2021, khiến loại thảo dược này trở thành một trong những thực phẩm chức năng phổ biến nhất ở Hoa Kỳ.
Khi mức độ phổ biến của sâm Ấn Độ ngày càng tăng, các nghiên cứu khoa học về lợi ích sức khỏe tiềm năng của loại thảo dược này cũng tăng theo. Chỉ riêng trong năm 2021, đã có 159 tài liệu nghiên cứu được công bố về tác dụng của sâm Ấn Độ đối với tình trạng căng thẳng, lo âu, cũng như khả năng bảo vệ thần kinh, hiệu suất thể thao và chức năng tình dục.
Bà Veena Hassl-Blilie, nhà thực hành Ayurvedic được chứng nhận, nói với The Epoch Times rằng sâm Ấn Độ đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây vì một số lý do.
“Thứ nhất, mọi người đang phải trải qua các mức độ căng thẳng mạn tính cao và những áp lực không ngừng trên nhiều khía cạnh của đời sống. Thứ hai, họ đang tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho dược phẩm.” Bà cũng lưu ý rằng thị trường thảo dược Ayurvedic đang bùng nổ và dự kiến sẽ đạt 21.6 tỷ USD vào năm 2028.
Bà Hassl-Blilie nói, “Sâm Ấn Độ giờ đây đã trở thành một cái tên quen thuộc.” Trước đây, các thuật ngữ như “tính thích ứng” và “Ayurveda” khá lạ lẫm nhưng giờ đây đã trở nên quen thuộc với nhiều người tiêu dùng thực phẩm chức năng nhờ vào sự phổ biến của sâm Ấn Độ.
Các lợi ích đã được chứng minh
Sâm Ấn Độ được bào chế thành nhiều dạng bao gồm: bột, viên nén, viên nang và cồn thuốc (rượu thuốc). Trong y học Ayurveda, sâm Ấn Độ được dùng để chống mệt mỏi, cải thiện quá trình trao đổi chất và kích thích ham muốn tình dục. Các nghiên cứu khoa học tiếp tục cho thấy bằng chứng về những lợi ích tiềm năng của sâm Ấn Độ, từ cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng cho đến giấc ngủ ngon hơn, khả năng bảo vệ thần kinh, tăng hiệu suất thể thao và sức khỏe tình dục ở cả nam và nữ.
1. Giảm căng thẳng và lo âu, cải thiện giấc ngủ
Được biết đến như một adaptogen (chất thích ứng), sâm Ấn Độ có lẽ nổi tiếng nhất với công dụng giảm căng thẳng và lo âu. Adaptogens là những hợp chất được tìm thấy trong nhiều loại thực vật và nấm khác nhau, có thể giúp cơ thể thích nghi với căng thẳng, lo âu, mệt mỏi và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Một nghiên cứu năm 2019 được công bố trên Cureus (Tập san Khoa học Y khoa) cho thấy những người trưởng thành dùng sâm Ấn Độ trong 8 tuần đã giảm đáng kể mức độ căng thẳng nhận thấy được so với nhóm dùng giả dược. Ngoài ra, nhóm dùng sâm Ấn Độ còn có lượng cortisol trong máu giảm đáng kể. Cơ thể tiết ra hormone cortisol hormone khi gặp căng thẳng.
Một đánh giá tổng quan năm 2021 đã phân tích tác động của sâm Ấn Độ đối với tình trạng căng thẳng và lo âu ở gần 500 người trưởng thành ở Ấn Độ. Kết quả cho thấy, nhóm dùng loại thảo dược này trong sáu đến tám tuần đã giảm lo âu, căng thẳng và lượng cortisol trong máu. Nhóm dùng sâm Ấn Độ cũng báo cáo họ ít mệt mỏi hơn và ngủ ngon hơn so với những người không dùng sâm.
Tên khoa học của sâm Ấn Độ là Withania somnifera, có nghĩa là “gây buồn ngủ.” Trong nền y học Ayurveda, loại thảo dược này được khuyên dùng để có giấc ngủ ngon.
Một đánh giá lâm sàng năm 2021 về tác động của sâm Ấn Độ đối với giấc ngủ, được công bố trên Journal of Ethnopharmacology (Tập san Dược học), cho thấy dùng chiết xuất rễ sâm Ấn Độ giúp cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ và kiểm soát chứng mất ngủ, bất kể tình trạng sức khỏe hay tuổi tác.
2. Bảo vệ bộ não
Sâm Ấn Độ chứa một số hợp chất hóa thực vật, là các hoạt chất do thực vật tiết ra để tự bảo vệ khỏi nhiễm trùng và [côn trùng] phá hoại. Các hoạt chất thực vật này có tác dụng dược lý đối với các rối loạn thần kinh, bao gồm bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson và bệnh Huntington.
Một nghiên cứu về sâm Ấn Độ như một ứng cử viên dược lý tiềm năng trong tương lai vào năm 2022 trên Frontiers in Pharmacology (Tập san Lĩnh vực Dược lý) đã phát hiện thấy sâm Ấn Độ có thể kiểm soát sự tiến triển của bệnh lý, đẩy mạnh [quá trình] sửa chữa DNA và tế bào, đồng thời bảo vệ các tế bào bình thường khỏi sự hư hoại.
Nghiên cứu cũng cho thấy loại thảo dược này có thể đảo ngược độc tính do amyloid gây ra và tăng các protein bảo vệ thần kinh trong bệnh Alzheimer. Ở những người bị bệnh Parkinson, sâm Ấn Độ làm giảm căng thẳng oxy hóa và tăng nồng độ dopamine. Sâm Ấn Độ cũng làm giảm tổn thương thần kinh và stress oxy hóa ở những bệnh nhân Huntington. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng các đặc tính bảo vệ thần kinh của sâm Ấn Độ là do tác dụng chống oxy hóa và kháng viêm của loại sâm này.
3. Cải thiện sức mạnh cơ bắp và sức bền
Một nghiên cứu năm 2015 được công bố trên Journal of the International Society of Sports Nutrition (Tập san Hiệp hội Dinh dưỡng Thể thao Quốc tế) đã cho thấy sâm Ấn Độ có tác dụng làm tăng sức mạnh cơ bắp, giảm tổn thương cơ do tập luyện, làm tăng testosterone đáng kể và giảm mỡ cơ thể.
Một thử nghiệm ngẫu nhiên, đối chứng năm 2021 được công bố trên Journal of Ethnopharmacology (Tập san Dược lý học) đã đánh giá tính an toàn và hiệu quả của sâm Ấn Độ trong việc tăng sức bền tim mạch ở các vận động viên. Nhóm dùng sâm Ấn Độ uống 300mg hai lần mỗi ngày trong 8 tuần.
Các kết quả nghiên cứu cho thấy chiết xuất rễ sâm Ấn Độ có thể tăng sức bền tim mạch ở người trưởng thành khỏe mạnh, tập luyện thể thao. Sâm Ấn Độ cũng được chứng minh là giúp giảm mệt mỏi và cải thiện khả năng phục hồi, cải thiện năng lượng và thể lực.
4. Cải thiện sức khỏe tình dục
The American Journal of Men’s Health (Tập san Sức khỏe Nam giới Hoa Kỳ) đã công bố một nghiên cứu năm 2019 nhằm kiểm tra các tác động của sâm Ấn Độ đến nội tiết tố và sức sống ở nam giới có tuổi và thừa cân. Mặc dù không cho thấy sự cải thiện có ý nghĩa về sức khỏe tình dục và tâm lý, sự mệt mỏi và sức sống nhưng những người dùng sâm Ấn Độ đã tăng 18% hormone sinh dục nam dehydroepiandrosterone sulfate (DHEA sulfate) và tăng 15% testosterone.
Các nghiên cứu chứng minh sức khỏe tình dục của phụ nữ cũng có thể cải thiện nhờ sâm Ấn Độ.
Một nghiên cứu năm 2022 được công bố trên Tập san Cureus đã cho thấy sâm Ấn Độ giúp cải thiện đáng kể về chức năng tình dục và sự hài lòng, đồng thời giảm thiểu các vấn đề về tình dục ở phụ nữ khỏe mạnh.
Mặc dù ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy lợi ích của sâm Ấn Độ, bà Hassl-Blilie vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng phương pháp Ayurvedic khi dùng loại thảo dược này.
Bà nói, “Sâm Ấn Độ có thể trợ giúp những người bị căng thẳng hoặc mệt mỏi nhưng đây không phải là loại thảo dược phù hợp cho tất cả mọi người, mặc dù loại thảo dược này thường được quảng bá như một giải pháp phù hợp cho mọi đối tượng.”
Phương pháp Ayurveda
Y học Ayurveda đã có lịch sử hàng ngàn năm và đang tiếp tục phát triển thành một hệ thống y học toàn diện, không chỉ điều trị các bệnh lý về mặt thể chất mà còn làm tăng thêm sự cân bằng hài hòa giữa tâm trí, cơ thể và tinh thần bằng cách kết hợp độc đáo các loại thảo dược tự nhiên, các hướng dẫn thực hành ăn uống và lối sống để khôi phục lại sự cân bằng và sức sống của cơ thể.
Bà Hassl-Blilie cho biết, sự hiểu biết về [nền y học] Ayurveda cũng như cách thức và lý do sử dụng các loại thảo dược là điều quan trọng khi bắt đầu sử dụng một loại thực phẩm chức năng như sâm Ấn Độ.
Bà nói, “Y học Ayurveda hướng đến sự cân bằng. Khi cơ thể, tâm trí và tinh thần đạt được sự cân bằng tối ưu, chúng ta sẽ khỏe mạnh và tự do theo đuổi đời sống tinh thần trọn vẹn nhất. Người thực hành [phương pháp Ayurveda] dùng thực phẩm làm thuốc, các loại thảo dược có hoạt tính nhẹ và thực hành lối sống Ayurveda như thiền định, pranayama (kỹ thuật kiểm soát hơi thở), yoga-asana (các tư thế yoga) và nhiều hơn thế nữa từ lịch sử 5,000 năm.”
Loại thảo dược này tác động lên các mô cụ thể như máu, cơ, mỡ, xương, thần kinh và các mô sinh sản, cũng như hệ sinh sản, hệ thần kinh và hệ hô hấp. Loại thảo dược này có khả năng giúp giảm các triệu chứng cụ thể nhưng cũng có thể làm trầm trọng thêm những triệu chứng khác nếu không phải là loại thảo dược phù hợp với bệnh nhân.
Các nhà thực hành Ayurveda đánh giá kỹ lưỡng các dấu hiệu và các triệu chứng mất cân bằng của bệnh nhân, sau đó chọn các loại thảo dược phù hợp để điều trị.
Nền y học Ayurveda xem vũ trụ và cơ thể người là do năm yếu tố tạo thành, bao gồm không khí, không gian, lửa, nước và đất. Những yếu tố này kết hợp để tạo thành các dosha (năng lượng sống).
Bà nói, “Khi chúng ta già đi, doshas sẽ trở nên mất cân bằng và chúng ta cảm nhận được điều đó dưới dạng các dấu hiệu, triệu chứng, rối loạn và bệnh tật. Ayurveda có thể khôi phục lại sự cân bằng cho các dosha bằng cách điều trị tận gốc nguyên nhân gây ra sự mất cân bằng, thay vì điều trị hoặc che giấu các triệu chứng.”
Khi sâm Ấn Độ không phải là loại thảo dược phù hợp, sự mất cân bằng có thể biểu hiện khác nhau ở mỗi người.
Bà Hassl-Blilie nói, “Một số người có thể cảm thấy quá nhiều năng lượng tình dục, trong khi những người khác có thể cảm thấy lo âu, nóng bức hoặc dễ cáu gắt. Đây là lý do tại sao việc nhìn nhận con người toàn diện và cách tiếp cận toàn diện của Ayurveda lại quan trọng, thay vì dùng sâm Ấn Độ chỉ vì bạn mệt mỏi và căng thẳng. Bạn cần phải hiểu sâu về loại thảo dược này.
“Nếu phù hợp với người dùng, sâm Ấn Độ sẽ giúp an thần, cải thiện năng lượng, tăng sức sống, bổ trợ giấc ngủ phục hồi, ham muốn tình dục và hệ sinh sản khỏe mạnh.”
Một số lưu ý và các tác dụng phụ
Theo Merck Manual (Cẩm nang Merck), sâm Ấn Độ có một số tác dụng phụ tiềm ẩn, bao gồm tiêu chảy, đau đầu, buồn ngủ, buồn nôn và có thể gây ra các vấn đề về gan. Loại thảo dược này cũng có thể làm tăng mức testosterone.
Phụ nữ không nên dùng sâm Ấn Độ trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú.
Sâm Ấn Độ có thể làm tăng nồng độ hormone tuyến giáp, giảm đường huyết, hạ huyết áp và có thể tương tác với thuốc ức chế miễn dịch và thuốc an thần. Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng sâm Ấn Độ nếu bạn có bất kỳ chống chỉ định nào.
Kết luận
Là một chất thích ứng, sâm Ấn Độ có thể giúp cơ thể kiểm soát căng thẳng tốt hơn và cân bằng mức cortisol. Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy một loạt các lợi ích sức khỏe tiềm năng, bao gồm bảo vệ con người khỏi các bệnh thần kinh suy nhược, tăng sức mạnh và sức bền cơ bắp, tăng cường sức khỏe sinh lý và cải thiện giấc ngủ.
Mặc dù nhiều người đã trải nghiệm những lợi ích của sâm Ấn Độ, y học Ayurveda khuyến nghị người dùng nên tham khảo các đánh giá kỹ lưỡng từ nhà thực hành Ayurveda để chắc chắn rằng đây là loại thảo dược phù hợp.
Công Thành biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
