6 tháng tập thể dục cường độ cao giúp tăng chức năng nhận thức

Các nhà khoa học Úc phát hiện rằng chỉ cần tập luyện cường độ cao ngắt quãng trong sáu tháng cũng có thể cải thiện chức năng nhận thức ở người cao tuổi trong vòng 5 năm.

Các nhà nghiên cứu tại Viện Sức Khỏe Bộ Não của Đại học Queensland đã tuyển dụng một nhóm người khỏe mạnh từ 65 đến 85 tuổi để tham gia chương trình tập thể dục kéo dài sáu tháng.

Trong quá trình nghiên cứu, các tình nguyện viên đã thực hiện bài kiểm tra nhận thức và chụp MRI não có độ phân giải cao.

Sau 5 năm, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng họ có khả năng nhận thức tốt hơn, ngay cả khi ngừng tập thể dục khi kết thúc nghiên cứu.

Giáo sư danh dự Perry Bartlett cho biết sáu tháng tập luyện cường độ cao ngắt quãng là đủ để có tác dụng.

Ông cho biết, “Nếu chúng ta có thể thay đổi quá trình lão hóa và duy trì sức khỏe nhận thức của mọi người trong thời gian dài hơn qua một giải pháp can thiệp đơn giản như tập thể dục, chúng ta có thể tiết kiệm lượng lớn chi phí cá nhân, kinh tế và xã hội liên quan đến sa sút trí tuệ.”

Nghiên cứu trên Aging and Disease (Tập san Lão Hóa và Bệnh Tật) bao gồm việc kiểm tra kết quả của ba loại bài tập khác nhau – cường độ thấp, trung bình và cao.

Bài tập cường độ thấp bao gồm các động tác giữ thăng bằng và kéo giãn, trong khi bài tập cường độ trung bình là đi bộ nhanh trên máy chạy bộ.

Tuy nhiên, bài tập cường độ cao gồm bốn chu kỳ chạy trên máy chạy bộ ở mức gắng sức gần như tối đa.

Những người tham gia được phân công ngẫu nhiên vào một trong ba bài tập này và tham dự 72 buổi trong khoảng thời gian sáu tháng.

Các chuyên gia sinh lý học thể dục đã giám sát tất cả các buổi tập để bảo đảm mỗi người đều đạt được và duy trì mức nhịp tim đặt ra cho riêng mình trong suốt buổi tập.

Trong nghiên cứu tiền lâm sàng trước đó, các nhà nghiên cứu phát hiện tập thể dục có thể kích hoạt tế bào gốc và tăng sản xuất tế bào thần kinh ở hồi hải mã, nơi lưu trữ trí nhớ dài hạn, từ đó cải thiện nhận thức.

Tuy nhiên, theo nhận định của các nhà nghiên cứu, đây là nghiên cứu đầu tiên cho thấy “tập thể dục có thể tăng khả năng nhận thức ở người cao tuổi khỏe mạnh chứ không chỉ làm chậm quá trình suy giảm nhận thức.”

Bài tập cường độ cao giúp cải thiện nhận thức

Nhà nghiên cứu Daniel Blackmore của Viện Sức Khỏe Bộ Não ở Queensland giải thích rằng chỉ có bài tập cường độ cao ngắt quãng mới có thể cải thiện chức năng nhận thức kéo dài 5 năm.

Ông cho biết, “Trên ảnh chụp MRI có độ phân giải cao của nhóm đó, chúng tôi thấy những thay đổi về cấu trúc và kết nối ở hồi hải mã, khu vực chịu trách nhiệm về học tập và trí nhớ.”

“Chúng tôi cũng tìm thấy những thay đổi trong dấu ấn sinh học ở máu liên quan đến sự cải thiện nhận thức.”

Các dấu ấn sinh học có thể cho biết cơ thể phản ứng như thế nào với bệnh tật hoặc phương pháp điều trị.

Ông Blackmore tin rằng những phát hiện này có thể cung cấp thông tin cho các hướng dẫn tập thể dục dành cho người cao tuổi.

Ông lưu ý rằng 1/3 người trên 85 tuổi có khả năng bị sa sút trí tuệ. Vì vậy, nghiên cứu này “có ảnh hưởng sâu sắc và rộng rãi.”

Những nghiên cứu sau này có thể xem xét các loại bài tập khác nhau và cách tích hợp các bài tập vào hoạt động chăm sóc người cao tuổi.

Ông cho biết, “Chúng tôi hiện đang xem xét các yếu tố di truyền ảnh hưởng đến mức độ phản ứng của một người đối với việc tập thể dục, từ đó xác định những kiểu người nào sẽ đáp ứng hoặc không đáp ứng với cách can thiệp này.”

“Việc sử dụng các dấu ấn sinh học để làm công cụ chẩn đoán khi tập thể dục cũng cần được nghiên cứu thêm.”

Bài viết nhấn mạnh chứng sa sút trí tuệ do tuổi tác (bao gồm bệnh Alzheimer) có thể ảnh hưởng đến hơn 130 triệu người trên toàn thế giới vào năm 2050.

Bài viết nêu rõ, “Việc trì hoãn sự khởi phát của chứng mất trí nhớ trong 5 năm sẽ giúp giảm 41% số người mắc bệnh vào năm 2050.”

“Do đó, chúng ta cần xác định các phương pháp trì hoãn, làm chậm hoặc thậm chí đảo ngược sự suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác. Các yếu tố lối sống có thể thay đổi như tập thể dục cường độ mạnh ngắt quãng là có hiệu quả trong việc thay đổi sự tiến triển của chứng mất trí nhớ do lão hóa.”

Nghiên cứu này nhận tài trợ từ Quỹ Nghiên Cứu Y Khoa Stafford Fox.

Tập thể dục và nhận thức có mối liên hệ yếu

Trong khi đó, một tổng quan khác trên Tập san của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ vào tháng 02/2024 cho thấy hoạt động thể chất có liên quan đến nhận thức tốt hơn. Nhưng mối liên hệ này khá yếu.

Tuy nhiên, các tác giả lưu ý rằng ngay cả mối liên hệ yếu cũng quan trọng khi xét theo góc độ sức khỏe cộng đồng.

Bài viết nêu rõ, “Tổng quan hệ thống và phân tích gộp này phát hiện rằng mối liên hệ giữa hoạt động thể chất và suy giảm nhận thức là rất nhỏ, không rõ ràng giữa liều lượng và phản ứng.”

“Như đã đề cập, ngay cả những mối liên hệ yếu cũng có ý nghĩa lâm sàng quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng khi tập thể dục kéo dài trong nhiều thập niên.”

Các tác giả cho biết không có nhiều nghiên cứu “chất lượng cao” được đề cập trong bài tổng quan và kiến nghị thời gian theo dõi dài hơn.

Họ cho biết, “Cần có thêm các nghiên cứu theo dõi chất lượng cao với thời gian theo dõi dài hơn từ 10 đến 20 năm, cách đo lường chi tiết hơn về hoạt động thể chất và khả năng nhận thức lúc ban đầu, cũng như tỷ lệ tham gia và theo dõi cao để củng cố cơ sở bằng chứng trong lĩnh vực này.”

*Chú thích của dịch giả: