11 triệu chứng trong thời kỳ mãn kinh ngoài triệu chứng bốc hỏa
Phụ nữ thường được dạy về các triệu chứng khó chịu của kỳ kinh nguyệt, nhưng nhiều khía cạnh của thời kỳ mãn kinh thường bị bỏ qua.
Hành trình mãn kinh của bà Rida Rafiq phức tạp do bị chẩn đoán nhầm là bệnh trào ngược acid dạ dày nghiêm trọng ở tuổi 53. Bà phải chịu đựng các cơn bỏng rát lan từ bụng đến cổ và cánh tay, kèm theo sụt cân, lo âu, và trầm cảm. Mặc dù đã trải qua nhiều can thiệp y tế, gồm có nội soi và chăm sóc khẩn cấp, những triệu chứng này vẫn không thuyên giảm cho đến khi nguyên nhân thực sự – mãn kinh – được tiết lộ qua xét nghiệm hormone.
Bà Rafiq đã chia sẻ câu chuyện của mình với The Epoch Times để làm nổi bật một vấn đề rộng lớn hơn, “Tôi chắc chắn đó là [do] hormone trong cơ thể, nhưng bác sĩ lại không tin. Tôi cảm thấy bất lực và khổ sở.” Câu chuyện của bà là lời nhắc nhở về sự phức tạp xung quanh thời kỳ mãn kinh và sự khó khăn trong chẩn đoán xác định do các triệu chứng không điển hình.
Chấm dứt kinh nguyệt: Bắt đầu một giai đoạn mới của cuộc đời
Đối với nhiều phụ nữ, kết thúc chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng dường như là một sự giải thoát đáng trông chờ. Hãy tưởng tượng — không cần phải tìm băng vệ sinh, chào tạm biệt các cơn đau bụng kinh, và nói lời tạm biệt với những thay đổi tâm trạng khó chịu trước kỳ kinh nguyệt (PMS). Đó là sự tự do — nhưng thực tế về thời kỳ mãn kinh thường phức tạp hơn nhiều.
Tiến sĩ Holly Thacker, chuyên gia về mãn kinh và giáo sư tại Cleveland Clinic, đã chia sẻ với The Epoch Times rằng “mãn kinh không chỉ là ngừng kỳ kinh. Đó là một sự thay đổi sinh học đáng kể.” Kết thúc kỳ kinh nguyệt là sự bắt đầu của điều gì đó khác — một giai đoạn cơ thể tái định hình bản thân mà không có các hormone sinh sản, những hormone cơ thể đã dựa vào trong thời gian dài. Bà chia sẻ, “Bạn không bao giờ bỏ qua giai đoạn này được—bạn chỉ phải bước vào đó.”
Mãn kinh và tiền mãn kinh đánh dấu những thay đổi đáng kể trong cơ thể phụ nữ, khi buồng trứng giảm sản xuất estrogen và progesterone. Những hormone này không chỉ quan trọng cho khả năng sinh sản mà còn cho sức khỏe tổng thể.
Bác sĩ Wen Shen, giám đốc dịch vụ tư vấn mãn kinh tại Johns Hopkins, nhấn mạnh tác động rộng lớn của estrogen đối với các hệ thống cơ thể khác nhau, gồm tim mạch, xương khớp, miễn dịch, tiêu hóa, và thần kinh.
Bác sĩ Shen chia sẻ với The Epoch Times rằng, “Trong thời kỳ mãn kinh, buồng trứng giảm sản xuất estrogen và progesterone không chỉ liên quan đến thay đổi sinh sản. Đó là một trải nghiệm toàn diện của cơ thể. Suy giảm sản xuất estrogen có thể ảnh hưởng đáng kể đến mọi thứ từ sức khỏe tim mạch đến chức năng não.”
Một loạt triệu chứng của thời kỳ mãn kinh
Trải nghiệm về thời kỳ mãn kinh là một trải nghiệm riêng biệt độc đáo của mỗi người phụ nữ. Hầu hết phụ nữ nhận thấy các dấu hiệu rõ ràng bắt đầu trong giai đoạn tiền mãn kinh, giai đoạn dẫn đến mãn kinh. Trong vòng bốn đến năm năm sau khi bước vào mãn kinh, khoảng 80% phụ nữ nhận thấy các triệu chứng trở nên nhẹ nhàng hơn hoặc biến mất — tuy nhiên, khoảng 20% trải qua các triệu chứng kéo dài hơn một thập niên.
Các triệu chứng vận mạch như bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm, và rối loạn giấc ngủ là những triệu chứng phổ biến nhất của mãn kinh, ảnh hưởng đến tới 3/4 phụ nữ. Vì những triệu chứng cụ thể này, phụ nữ thường tìm kiếm tư vấn y tế, và những triệu chứng này thường kéo dài trung bình 7.4 năm.
Ngoài bốc hỏa, gần 2/3 phụ nữ chia sẻ về hội chứng niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh, ảnh hưởng đến khu vực âm đạo và hệ thống tiết niệu. Các triệu chứng khác gồm nhịp tim nhanh, đau đầu, mệt mỏi, mất ngủ, và đau ngực.
Ảnh hưởng tâm lý cũng đa dạng không kém, gồm cáu kỉnh, thay đổi tâm trạng, và giảm tự tin. Trạng thái tâm lý phức tạp nhấn mạnh vì sao mãn kinh không chỉ là sự kết thúc hiện tượng kinh nguyệt mà còn là thay đổi lớn ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của sức khỏe và tinh thần.
11 triệu chứng ít biết đến của mãn kinh
1. Cảm giác côn trùng bò trên da
Mãn kinh khiến làn da của bạn cảm thấy như có côn trùng bò. Trong một nghiên cứu, hơn 10% phụ nữ chia sẻ trải qua cảm giác côn trùng bò trong thời kỳ mãn kinh – một cảm giác kỳ lạ giống như kiến hoặc côn trùng bò trên hoặc dưới da.
Sức khỏe của làn da cũng thay đổi đáng kể, với 64% phụ nữ cho biết làn da thay đổi trong thời gian này. Suy giảm sản xuất estrogen đồng nghĩa với bã nhờn ít đi, khiến da khô và ngứa hơn. Kết quả là, da trở nên mỏng hơn, mất độ đàn hồi và nhạy cảm hơn trong thời kỳ mãn kinh.
2. Hội chứng miệng bỏng rát
Hội chứng miệng bỏng rát (BMS) ảnh hưởng đến tới 1/3 phụ nữ mãn kinh, phụ nữ cảm giác bỏng rát liên tục trên lưỡi, môi, hoặc toàn bộ miệng. Tình trạng này thường xuất hiện mà không có vấn đề sức khỏe răng miệng nào nhìn thấy được.
Bác sĩ thường chẩn đoán BMS sau khi loại trừ các tình trạng khác. Nghiên cứu đang tiến hành cho thấy thiếu hụt các vitamin quan trọng như vitamin B12, D, sắt và acid folic góp phần gây ra BMS.
Mãn kinh đôi khi gây ra các vấn đề sức khỏe răng miệng khác. Thay đổi vị giác phổ biến, như vị đắng hoặc vị kim loại, cùng với nhạy cảm nướu và khó chịu nha khoa tăng lên.
3. Rụng tóc và rậm lông
Bạn không đơn độc đâu khi thấy râu cằm trong kỳ mãn kinh. Mãn kinh làm tăng mọc lông ở những nơi không mong muốn, một tình trạng được gọi là chứng rậm lông ở phụ nữ. Lông mọc trên cằm, môi trên, ngực, lưng và bụng. Tăng hormone nam androgen tương đối trong giai đoạn này của cuộc đời là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
Lông không chỉ mọc ở những nơi không ngờ tới mà còn thưa đi ở những nơi khác. Nghiên cứu cho thấy một nửa phụ nữ mãn kinh trải qua tình trạng tóc mỏng, một tình trạng y khoa được gọi là rụng tóc kiểu nữ. Nồng độ estrogen thấp hơn cũng có thể dẫn đến rụng tóc ở chân, tay và vùng kín.
4. Cảm giác điện giật
Mãn kinh có thể là thủ phạm khiến bạn cảm thấy bị giật. Một số phụ nữ trải qua mãn kinh cho biết trải nghiệm cảm giác giật điện trong cơ thể. Đầu hoặc tứ chi cảm giác bị giật đột ngột và sắc nhọt, được cho là liên quan đến sự thay đổi hormone mãn kinh. Cảm giác giật có thể đi kèm với cơn bốc hỏa hoặc xảy ra độc lập.
Tiến sĩ Thacker giải thích, “đây là một phần của hiện tượng vận mạch ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và ngoại vi. Một số phụ nữ có làn da nhạy cảm và không thích bị chạm vào. Người khác mô tả cảm giác giống như bị giật điện trước khi bốc hỏa.”
5. Đau nhức
Nghiên cứu chỉ ra rằng 71% phụ nữ sau mãn kinh chịu đựng cảm giác đau cơ và khớp, thường bị nhầm lẫn là dấu hiệu lão hóa. Sự khó chịu này liên kết với giảm nồng độ estrogen, có vai trò bảo vệ sức khỏe khớp và mật độ xương. Nồng độ estrogen thấp hơn dẫn đến sưng khớp, đau và tăng nguy cơ loãng xương, được đặc trưng bởi xương yếu, giòn.
Ngoài ra, nồng độ estrogen dao động làm trầm trọng thêm viêm khớp, thường dẫn đến thoái hóa khớp. Do sự phức tạp của những tình trạng này, các chuyên gia khuyên phụ nữ mãn kinh nên tìm kiếm sự hướng dẫn y tế để có các phương án điều trị phù hợp.
6. Thay đổi mùi cơ thể
Khi mãn kinh đến gần, mùi cơ thể của nhiều phụ nữ thay đổi tinh tế nhưng đáng chú ý. Thay đổi mùi cơ thể một phần do khứu giác thay đổi trong giai đoạn tiền mãn kinh, khiến mùi cơ thể dường như mạnh hơn.
Đáng chú ý hơn, tăng đổ mồ hôi do bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm phát triển của vi khuẩn làm tăng mùi hôi nách. Thay đổi hormone mãn kinh, đặc biệt giảm nồng độ estrogen và tăng testosterone, cũng ảnh hưởng đến sản xuất và thành phần mồ hôi, làm thay đổi mùi cơ thể.
7. Kỳ kinh ảo
Như thể hành trình mãn kinh chưa đủ phức tạp, nhiều phụ nữ gặp phải “kỳ kinh ảo.” Hãy tưởng tượng những triệu chứng thường gặp của chu kỳ kinh nguyệt—đau bụng, mệt mỏi, đau ngực—nhưng không thực sự chảy máu.
Hiện tượng này liên quan chặt chẽ đến sự dao động hormone thất thường trong thời kỳ mãn kinh. Mặc dù chu kỳ kinh nguyệt đã ngừng, cơ thể vẫn phản ứng với thay đổi nồng độ estrogen và progesterone, thường bắt chước các triệu chứng tiền kỳ kinh.
8. Cảm giác lạnh buốt
Trong khi bốc hỏa là dấu hiệu phổ biến của mãn kinh, lạnh buốt lại là dấu hiệu ít được biết đến nhưng cũng gây ảnh hưởng không kém. Lạnh buốt là một triệu chứng bất ngờ mà nhiều phụ nữ trải qua trong thời kỳ mãn kinh, được đặc trưng bởi những cơn lạnh buốt đột ngột hoặc cảm giác rất lạnh, thường đi kèm với run rẩy.
Cảm giác lạnh buốt, xuất hiện đơn độc hoặc cùng với bốc hỏa, làm mãn kinh khó dự đoán. Sự dao động hormone, đặc biệt giảm nồng độ estrogen, làm bộ điều chỉnh nhiệt độ nội tại của cơ thể bị rối loạn, gây ra những thay đổi nhiệt độ đáng kể. Lạnh buốt ảnh hưởng đáng kể đến giấc ngủ và thói quen hàng ngày, vượt ra ngoài sự khó chịu về mặt thể chất.
9. Thay đổi thị lực
Nếu bạn thấy mình phải nheo mắt nhiều hơn khi đọc chữ nhỏ, có thể đó không chỉ do mắt bị lão hóa. Mãn kinh thường thay đổi thị lực và sức khỏe mắt. Khô mắt, một triệu chứng phổ biến, xuất hiện khi hormone estrogen đảm nhận việc sản xuất nước mắt suy giảm. Khô mắt dẫn đến khó chịu, cảm giác có dị vật trong mắt, và thậm chí mờ mắt.
Nhưng không chỉ khô mắt. Nhiều phụ nữ chia sẻ độ rõ của thị lực thay đổi tạm thời, mờ mắt xuất hiện và biến mất đột ngột. Mặc dù tạm thời, những thay đổi này gây phiền toái, ảnh hưởng đến các công việc hàng ngày như đọc sách hoặc làm việc với máy tính. Các chuyên gia chăm sóc mắt nhấn mạnh việc khám định kỳ rất quan trọng trong thời gian này, vì can thiệp kịp thời có thể giúp quản lý hiệu quả các triệu chứng.
10. Cảm giác mất cân bằng
Mãn kinh có thể bất ngờ làm thay đổi cảm giác cân bằng của phụ nữ, gây cảm giác chóng mặt hoặc khó giữ được cân bằng. Phụ nữ cảm thấy đứng không vững hoặc chóng mặt, các triệu chứng đột nhiên xuất hiện làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày.
Mất cân bằng do dao động hormone ảnh hưởng đến tai trong – một yếu tố quan trọng duy trì cân bằng. Ngoài ra, các triệu chứng mãn kinh khác như bốc hỏa, rối loạn giấc ngủ, và thay đổi thị lực cũng góp phần gây ra cảm giác chóng mặt hoặc mất ổn định.
11. Hay quên
Mãn kinh có thể là nguyên nhân nếu bạn mới đây quên ngày sinh nhật của chú Joe hoặc nơi bạn để chìa khóa. Bên cạnh các triệu chứng thể chất, mãn kinh thường gây ra những thay đổi nhận thức tinh tế nhưng đáng kể. Phụ nữ trải qua giai đoạn này cho biết thường hay quên, khó duy trì sự tập trung, và cảm giác nhận thức không sắc sảo như trước.
Mức độ estrogen dao động và nồng độ estrogen giảm dần trong kỳ mãn kinh đóng vai trò quan trọng gây ra những thay đổi tâm thần. Estrogen ảnh hưởng đến các chức năng trí não, gồm ghi nhớ và tập trung. Do đó, thiếu hụt hormone estrogen ảnh hưởng đáng kể đến khả năng nhận thức.
Khoảng trống giáo dục nhận thức về thời kỳ mãn kinh
Trải nghiệm của bà Rafiq cho thấy lỗ hổng kiến thức trong giáo dục về thời mãn kinh và thậm chí cả nhà cung cấp dịch vụ y tế và chính người phụ nữ đều thiếu hiểu biết toàn diện về thời kỳ mãn kinh.
Tiến sĩ Thacker nhấn mạnh thiếu sót này, cho biết, “Hầu hết phụ nữ được dạy về kỳ kinh nguyệt, tránh thai, sinh nở và nuôi con bằng sữa mẹ nhưng sau đó lại ngừng tìm hiểu về chu kỳ đời sống của người phụ nữ. Tôi không chắc liệu đó có phải là văn hóa hay [mọi người] chỉ tập trung vào phụ nữ trẻ. Đối với tôi, lý do vì sao nhiều phụ nữ không quan tâm và chủ động về phần này trong cuộc đời của họ là một ẩn đố.”
Các chuyên gia y tế cũng cảnh báo các bác sĩ đang đơn giản hóa các chẩn đoán khi coi tất cả các vấn đề sức khỏe trong thời kỳ mãn kinh chỉ do mãn kinh. Mãn kinh không nhất thiết là nguyên nhân gốc rễ của mọi triệu chứng, vì sự thay đổi hormone có thể do các nguyên nhân khác nhau. Liệu mãn kinh có phải là nguyên nhân hay không đòi hỏi đánh giá cẩn thận các lo ngại sức khỏe ở phụ nữ mãn kinh để bảo đảm rằng những phụ nữ này không bị chuẩn đoán vội vàng là liên quan đến mãn kinh mà không được điều tra kỹ lưỡng.
Thiên Vân biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
