Mới nhất
Tiêu điểm
Bình luận
Share
Email
Quyền hạn của Phó tổng thống: Kiểm hay từ chối các lá phiếu Đại cử tri bị tranh chấp
Lúc 1 giờ chiều, theo giờ địa phương vào ngày 6/1, các thành viên của Quốc hội sẽ tập trung trong phòng nghị sự của Hạ viện, để quan sát việc chứng nhận chính thức các phiếu bầu của Đại cử tri đoàn cho tổng thống Hoa Kỳ.
Mặc dù thường thì đây là chỉ một hình thức, nhưng cho đến nay, không có gì có thể coi là bình thường xung quanh cuộc bầu cử của năm nay, giữa nhiều cáo buộc về gian lận cử tri ở các tiểu bang dao động quan trọng.
Tình hình càng trở nên phức tạp hơn do thiếu sự rõ ràng về các hàng rào bảo vệ pháp lý và hiến pháp cho quy trình này. Phiên họp chung của Quốc hội rất có thể dẫn đến bế tắc, mà trong đó không có người chiến thắng rõ ràng nào được công bố.
Dựa trên các kết quả bầu cử hiện tại, cựu Phó Tổng thống Joe Biden đã giành được 306 phiếu đại cử tri, so với 232 phiếu của Tổng thống Trump. Trong khi đó, Đảng Cộng Hòa ở bảy tiểu bang nơi ông Biden tuyên bố chiến thắng, đã gửi các bộ phiếu đại cử tri của riêng họ tới Hoa Thịnh Đốn, và một số thành viên Hạ viện cho biết họ sẽ phản đối các đại cử tri của ông Biden ở một số tiểu bang. Bất kỳ sự phản đối nào đều cần sự ủng hộ từ một thành viên Hạ viện và một thượng nghị sỹ, để được xem xét, và ít nhất [cho đến nay] đã có một thượng nghị sỹ để ngỏ khả năng ông sẽ tham gia nỗ lực phản đối này.
Vậy điều gì sẽ xảy ra?
Việc kiểm phiếu chủ yếu được quy định trong Tu chính án thứ 12 của Hiến pháp và Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri sửa đổi.
Hiến pháp chỉ đơn giản quy định rằng các đại cử tri của mỗi tiểu bang phải họp, lập danh sách các phiếu bầu của mình. “Họ sẽ ký tên và xác nhận chúng,” và gửi các phiếu đó cho chủ tịch Thượng viện, nghĩa là [gửi cho] Phó Tổng thống Mike Pence.
“Trước sự chứng kiến của Thượng viện và Hạ viện, Chủ tịch Thượng viện sẽ mở tất cả các chứng nhận và các phiếu bầu, và sau đó các lá phiếu sẽ được kiểm đếm,” bản tu chính năm 1804 nêu rõ
Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri năm 1887, hiện được gọi là Mục 15 của Tiêu đề 3, chương 1, Bộ luật Hoa Kỳ, thiết lập thủ tục về cách kiểm phiếu, đưa ra các phản đối, và giải quyết các tranh chấp. Đầu tiên, mục này quy định rằng phó tổng thống thực sự [là người] chủ trì quá trình này. Sau đó, nó quy định mỗi nhà lãnh đạo Hạ viện và Thượng viện được phép chỉ định hai kiểm phiếu viên. Phó Tổng thống mở các phong bì có chứng nhận phiếu bầu và giao chúng cho những kiểm phiếu viên này để kiểm phiếu. Sau đó những kiểm phiếu viên này đọc to thành tiếng, đếm chúng, và giao chúng lại cho Phó Tổng thống để thông báo các kết quả.
Sau đó, bằng ngôn ngữ khá phức tạp, luật tuyên bố rằng các thành viên Quốc hội có thể phản đối. Cần có ít nhất một phản đối từ mỗi viện để kích hoạt một cuộc bỏ phiếu riêng của Hạ viện và Thượng viện về các phản đối đó. Nếu lưỡng viện đồng ý, những đại cử tri bị phản đối sẽ bị bãi miễn. Điều đó hầu như không thể xảy ra trong bối cảnh hiện tại, khi Đảng Dân Chủ chiếm đa số trong Hạ viện.
Nếu hai nhóm đại cử tri được đưa ra để kiểm phiếu, Hạ viện và Thượng viện cần bỏ phiếu riêng về việc nhóm nào là hợp pháp và nhóm nào nên bị bác bỏ. Nếu mỗi viện bỏ phiếu khác nhau [cho các nhóm], thì nhóm được thống đốc tiểu bang chứng nhận sẽ được tính. Điều đó sẽ trao chiến thắng cho ông Biden.
Vấn đề là, có rất nhiều phân tích pháp lý cho rằng Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri là vi hiến. Quốc hội không có quyền tự cho mình quyền quyết định nhóm đại cử tri nào là hợp pháp và nhóm nào nên bị bác bỏ. Quốc hội cũng không có quyền chỉ định các thống đốc tiểu bang làm trọng tài chung cuộc, theo lập luận của một nhóm các nhà lập pháp và học giả pháp lý.
Có hai lập luận cho việc ai có quyền hợp hiến để quyết định đại cử tri đoàn nào được chọn.
Lập luận thứ nhất: Một số luật gia cho rằng phó tổng thống mới chính là người có toàn quyền quyết định những lá phiếu nào được tính. Lập luận này cho rằng ý muốn ban đầu của những người phác thảo Hiến pháp Hoa Kỳ là cho phó tổng thống trở thành người duy nhất có quyền kiểm phiếu, bởi vì một nghị quyết nhất trí kèm theo Hiến pháp quy định rằng Thượng viện cần bổ nhiệm Chủ tịch của mình “vì Mục đích duy nhất là nhận, mở, và kiểm đếm các Phiếu bầu cho Tổng thống.”
Ngoài ra, trước khi Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri được thông qua, phó tổng thống luôn là người đứng ra kiểm phiếu, đôi khi bất chấp sự phản đối lớn từ phía Quốc hội. Ông Thomas Jefferson đã làm như vậy với tư cách là phó tổng thống trong cuộc bầu cử năm 1800, với việc kiểm đếm số phiếu không hoàn toàn tuân thủ hiến pháp của tiểu bang Georgia và trên thực tế là để bảo đảm nhiệm kỳ tổng thống của chính ông.
Các nhà lập pháp tiểu bang Arizona và các đại cử tri của Đảng Cộng Hòa, cùng với Dân biểu Louie Gohmert, đã đệ một đơn kiện liên bang, yêu cầu tòa án làm rõ theo luật trên là Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri là vi hiến và quyền lực của phó tổng thống là cao nhất.
Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều đồng ý.
Giáo sư John Harrison của Đại học Virginia, một chuyên gia về lịch sử hiến pháp, cho biết phó tổng thống không có “bất kỳ quyền lực hiến pháp nào để đưa ra các quyết định” về việc những lá phiếu nào được tính.
Ông Harrison lập luận rằng luật này đã thiếu sót đến mức “Quốc hội không có quyền đưa ra tuyên bố cuối cùng [về các quyết định của mình liên quan đến việc kiểm phiếu].” Nhưng điều đó không có nghĩa là Quốc hội không thể quy định bất kỳ quy tắc nào.
“Hiến pháp yêu cầu kiểm phiếu với sự hiện diện của lưỡng viện, vì vậy tôi nghĩ rằng việc thiết lập các thủ tục cho một cuộc kiểm phiếu nằm trong quyền hạn của Quốc hội,” ông Harrison nói với The Epoch Times qua email.
Lập luận thứ hai là Hiến pháp trao cho các cơ quan lập pháp của tiểu bang quyền quyết định cách thức các đại cử tri được chọn. Do đó, bất kỳ tranh chấp nào về việc những lá phiếu nào nên được tính, phải được giải quyết bởi các cơ quan lập pháp của tiểu bang.
Vấn đề là, các cơ quan lập pháp tiểu bang không có mặt trong phiên họp và họ không thể tập hợp trong một phiên họp đặc biệt nếu không có sự kêu gọi từ các thống đốc, vốn là những người đã từ chối làm như vậy. Trong khi đó, các cơ quan lập pháp thường giao quyền chứng nhận đại cử tri cho Thống đốc và Tổng thư ký Tiểu bang, làm suy yếu thẩm quyền của chính họ về vấn đề này.
Dự án Amistad của công ty luật bảo thủ Thomas More Society, đã đệ một đơn kiện liên bang, lập luận rằng quyền lực của các cơ quan lập pháp, là “vừa duy nhất và vừa không được giao phó [cho bên khác],” và do đó bất kỳ đạo luật liên bang và tiểu bang nào làm ngược lại, đều là vi hiến và vô hiệu.
Điều này không những phá bỏ một số điều khoản của Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri, mà còn khiến các phiếu đại cử tri chưa được các cơ quan lập pháp tiểu bang chứng nhận sau bầu cử trở nên bất hợp pháp.
Bất kể các tòa án sẽ nói gì, vấn đề cốt lõi là điều gì sẽ diễn ra trong các phòng nghị sự của Hạ viện vào ngày 6/1? Liệu ông Pence sẽ từ chối tuân theo Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri? Liệu một số kiểm phiếu viên sẽ bất đồng quan điểm? Nếu tình hình trở nên xấu đi cho Đảng Dân Chủ thì Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (Dân Chủ-California) có cố gắng kết thúc phiên họp sớm không?
Không có cách nào để biết cả. Ông Pence chưa tiết lộ ý định của mình.
Petr Svab
Cẩm An biên dịch
Xem thêm:
