Sống theo thời gian kiểu Tây Ban Nha
JULIA UBBENGA
Cách nhìn của tôi về thời gian đã thay đổi vào năm 2007 khi tôi bỏ công việc bàn giấy của mình, ném những thứ cần thiết vào một chiếc vali lớn, và di chuyển 5,000 dặm về phía đông đến một thị trấn mà tôi chưa bao giờ nghe đến ở miền nam Tây Ban Nha.
Tôi đến Jaén chỉ với một trách nhiệm duy nhất: Dạy tiếng Anh. Nhưng tất nhiên, tôi cũng mang theo danh sách những việc cần làm của riêng mình nữa. Việc đầu tiên là học tiếng Tây Ban Nha và hòa mình vào văn hóa Andalucia.
Đắm mình trong tất cả mọi thứ tại đất nước Tây Ban Nha này, tôi sớm nhận ra rằng ở đây đã thiếu mất một cái gì đó…
Đó là sự vội vã.
Người dân miền nam Tây Ban Nha dường như không bao giờ vội vã.
Mọi người cứ tiếp tục đi không ngừng nghỉ. Những bước đi của họ không hề lười biếng – họ vẫn hoàn thành mọi việc – cũng không thể hiện quyết tâm cao độ để đến đâu đó. Họ thong dong với tốc độ khiến họ luôn ở trong thời điểm hiện tại. Và khi họ đi qua, tôi không thấy có sự sợ đến muộn hay lãng phí thời gian nào.
Với lối suy nghĩ của một người Mỹ chính gốc thì tôi đây không hề quen thuộc với điều này. Chẳng phải thời gian là tiền bạc sao? Chẳng phải một việc xảy ra trong khoảnh khắc này thường dẫn chúng ta đến khoảnh khắc tiếp theo sao?
Nhưng nơi này không phải vậy!
Tôi nghĩ lại câu nói của Ann Voskamp mà tôi từng đọc qua: “Vội vàng khiến chúng ta tổn thương.”
Tôi nghĩ rằng người Tây Ban Nha hiểu được điều này. Vậy tại sao việc thích nghi với chuẩn mực văn hóa này lại quá khó khăn đối với tôi? Tôi đã suy ngẫm về điều này khi đi bộ trên những con đường đồi núi ở Jaén.
Rất nhiều lần khi vội vã, tôi nghĩ rằng tôi đang tận dụng thời gian. Nhưng thực tế, tôi đang phí phạm nó. Tôi đã bỏ qua giây phút hiện tại để nhanh chóng bước vào khoảnh khắc tiếp theo.
Tôi nhận ra rằng, sự vội vã đã ngăn tôi nhập tâm vào những gì trước mắt. Vội vã khiến tâm hồn tôi trở nên trống rỗng thay vì ngập tràn vẻ đẹp và sự diệu kỳ của thời khắc hiện tại.
Tôi có thể học cách bỏ đi cái tính gấp rút của mình trong năm nay ở Tây Ban Nha không? Hóa ra tôi có thể.
Sau đây là ba bài tôi học được ở Tây Ban Nha về việc sống chậm lại. Tôi thường ngẫm lại chúng khi nhận thấy mình đang sống quá nhanh.
Cách nghĩ của chúng ta có thể thiết lập tốc độ của chúng ta.
Những lời chúng ta nói với bản thân và với những người khác – có ý nghĩa về mặt hóa chất thần kinh.
Hãy thử một lần. Ý nghĩ “Bạn đã hết thời gian rồi – hãy nhanh lên!” sẽ kích hoạt các vùng não khác, so với khi nghĩ rằng “Bạn có tất cả thời gian bạn cần.” Bạn có thể chọn một trong hai câu đó để nói với chính mình. Câu thứ hai cho phép bạn tiếp tục tiến về phía trước mà không làm rối loạn hệ thống thần kinh của bạn với phản ứng căng thẳng hóa thần kinh.
Ở Tây Ban Nha, hai trong những cụm từ đầu tiên tôi học được là “tómate tu tiempo” (hãy từ tốn) và “no hay prisa” (không cần phải vội vàng). Tôi thường xuyên nghe thấy lời đó, cùng với những cụm từ như “tranquilo” (thư giãn) và “que descanses” (không vội). Ngôn ngữ được sử dụng ở miền nam Tây Ban Nha có thể làm dịu một tâm trí đang gấp gáp.
Tôi nghĩ về những câu này khi nhận ra mình có vẻ vội vàng.
Kết nối xã hội là rất quan trọng.
Người Tây Ban Nha xem trọng việc tận hưởng cuộc sống. Họ tham gia vào những sinh hoạt có thể nuôi dưỡng tâm hồn, chẳng hạn như một cuộc trò chuyện lâu, thức ăn ngon hoặc rượu vang, giấc ngủ trưa hàng ngày. Giờ ăn trưa là khoảng 2 giờ chiều và như một buổi tiệc. Khi bắt đầu, mọi người nói với nhau “buen provecho” (chúc ngon miệng – mọi người sẽ nói với nhau câu này trước khi thưởng thức bữa ăn). Có nhiều món ăn được dọn lên, và các cuộc hàn huyên thì rất rôm rả. Bữa ăn kéo dài ít nhất một tiếng đồng hồ.
Khi cảm thấy gấp gáp hoặc có quá nhiều việc phải làm, nếu tôi có thể tạm dừng để kết nối với những người thân yêu – dù là một bữa ăn hoặc chỉ đơn giản là cà phê buổi sáng – tôi như được bình tĩnh hơn. Tôi chỉ tập trung vào việc kết nối với người đó và trải nghiệm thời khắc hiện tại. Tôi lắng nghe và nói chuyện trong khi thưởng thức mùi vị và hương thơm của món ăn hoặc thức uống. Tôi thấy rằng điều này luôn giúp tâm trí thong thả lại và lấp đầy tâm hồn.
Thời gian là một khái niệm văn hóa.
Hoa Kỳ là một nền văn hóa hướng tới tương lai. Chúng ta có xu hướng sống cuộc sống của mình chạy theo thời gian (do đó có những cụm từ phổ biến như “Tôi không có đủ thời gian”). Để theo đuổi Giấc mơ Mỹ, chúng ta cố gắng vượt lên phía trước, thường xem lối sống bận rộn, hối hả là dấu hiệu của sự thành công. Còn Tây Ban Nha là một nền văn hóa chú trọng hiện tại. Người Tây Ban Nha xem thời gian là một khái niệm linh hoạt; họ xem trọng các mối quan hệ cá nhân hơn là hoàn thành công việc của mình đúng thời hạn.
Khi cảm thấy mình đang trở nên vội vàng, thì tôi dừng lại và tự hỏi: “Có gì tốt để trở nên như thế này không? Hay tôi chỉ đang hành động theo cơ chế tự động, như kiểu tôi đã được lập trình sẵn bởi nền văn hóa của mình?”
Câu trả lời luôn là vế sau. Tôi hít một hơi thật sâu (hoặc năm hơi) và tự nhắc nhở bản thân phải sống trọn vẹn giây phút này trước khi bước sang khoảnh khắc tiếp theo. Tôi nhắc nhở mình rằng khoảnh khắc tiếp theo chưa biết ra sao, cho nên ‘tại đây’ và ‘ngay lúc này’ mới là điều quan trọng.
Tôi thường tự hỏi, “Tôi muốn xây dựng nền văn hóa nào trong ngôi nhà của mình đây?” Tôi nhận ra rằng một cuộc sống luôn vội vã, bận rộn, và cố gắng ‘làm tất cả mọi thứ’ không phải là mục tiêu của mình. Đôi khi cần từ bỏ các cam kết hoặc nói “không” với một số điều có vẻ tốt cho mình để tạo ra một khoảng không gian cho nghỉ ngơi và các mối quan hệ.
Tác giả Marc Chernoff từng nói: “Đừng bao giờ bận rộn quá đến mức không dành thời gian cho những người quan trọng trong cuộc đời mình. Lời khen tốt nhất mà bạn có thể dành cho một người là thực sự ở bên họ, lắng nghe họ mà không cần quan tâm đến thời gian hay những công việc mà bạn sẽ phải làm tiếp theo đó.”
Phải mất một năm đắm mình trong nền văn hóa Tây Ban Nha tôi mới hiểu được giá trị của phong cách sống chậm, mới nhận ra rằng cuộc sống vội vàng là một cuộc sống thiếu thốn.
Tôi rất biết ơn vì tôi đã học được bài học này, bởi vì một ngày nào đó khi nhìn lại, tôi có thể nói rằng tôi đã không sống một cuộc đời vội vàng, chỉ lướt qua bề mặt. Tôi muốn biết chắc chắn rằng tôi đã sống một cuộc đời sâu sắc, đã chú tâm vào những người và những điều quan trọng nhất.