Ngành chỉnh sửa gene phát triển khi quy định thực phẩm nới lỏng
Sự ngờ vực về an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm biến đổi gene và chỉnh sửa gene ngày càng gia tăng.
Hầu hết mọi người đều quen thuộc với thuật ngữ thực phẩm biến đổi gene (GM hoặc GMOs), nhưng với “thực phẩm chỉnh sửa gene” thì không. Gần đây, cá tráp đỏ được chỉnh sửa gene, một loài cá thường thấy ở Nhật Bản, đã được chính phủ nước này chấp thuận cho đưa ra thị trường.
Chỉnh sửa gene, còn được gọi là chỉnh sửa bộ gene, là một phương pháp sử dụng các enzym để cắt DNA tại các điểm cụ thể; việc này có thể được sử dụng để thêm, xóa hoặc thay thế các phần DNA của sinh vật.
Tuyên bố ra công chúng là những thay đổi do chỉnh sửa gene có thể giống với những thay đổi xảy ra tự nhiên hoặc đạt được thông qua nhân giống truyền thống nhưng có thể được thực hiện nhanh chóng và chính xác hơn. Các ứng dụng bao gồm từ việc thực hiện những thay đổi nhỏ đối với DNA đến việc thêm các gene mới để cải thiện các đặc điểm của một sinh vật. Ví dụ, nó có khả năng cải thiện hàm lượng dinh dưỡng của cây trồng hoặc giảm lãng phí thực phẩm bằng cách làm cho chúng kháng bệnh tốt hơn.
Việc chỉnh sửa gene đã được áp dụng cho cá tráp đỏ Nhật Bản để giảm tác dụng của “myostatin” trong cơ thể cá, tăng hơn 20% phần ăn được so với tự nhiên. Myostatin là một loại protein được tiết ra trong các mô cơ có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào cơ.
Đầu tháng này, các cơ quan y tế ở Nhật Bản đã chấp thuận giống cá tráp đỏ đã chỉnh sửa gene được giới thiệu bởi Regional Fish Institute., Ltd, một công ty khởi nghiệp nuôi trồng thủy sản của Nhật Bản. Công ty này cho biết trong một thông cáo báo chí: “Loại cá tráp đỏ này sẽ là thực phẩm động vật được chỉnh sửa gene đầu tiên trên thế giới được cung cấp cho thị trường thông qua các thủ tục chấp thuận của quốc gia.” Cá được chỉnh sửa gene đã được Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản; và Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản chấp thuận.
Theo Regional Fish, phần ăn được của loài cá được chỉnh sửa gene này đã tăng từ 20 đến 60%. Ngoài ra, hiệu quả sử dụng thức ăn – tỷ lệ về phản ứng của động vật đối với lượng thức ăn – được cải thiện khoảng 14%. Hơn nữa, chu kỳ sinh sản ngắn hơn, giúp tăng cường hiệu quả chăn nuôi và lợi nhuận.
Hiện tại, công ty này chưa trực tiếp bán cá đã được chỉnh sửa gene cho người tiêu dùng. Thay vào đó, Regional Fish bắt đầu chấp nhận các đơn đặt hàng bán thử các sản phẩm được làm từ cá chẽm đã được sửa đổi thông qua một nền tảng huy động vốn từ cộng đồng. Các gói hàng có món cá chẽm tảo khô konbu và cá chẽm biển nấu với gạo sẽ được chuyển đi vào khoảng tháng Mười và chúng sẽ được dán nhãn “đã chỉnh sửa gene”.
Công ty này cho hay việc chỉnh sửa gene của họ chỉ đơn giản là tăng tốc những gì có thể đạt được bằng cách lai tạo chọn lọc, từ 30 năm xuống chỉ còn 2 năm.
Nhân giống chọn lọc, còn được gọi là chọn lọc nhân tạo, đề cập đến một phương pháp truyền thống hơn bằng cách chọn các cặp bố mẹ sở hữu các đặc điểm cụ thể để lai tạo với nhau và tạo ra cá con với các đặc điểm mong muốn hơn. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi nhiều thế hệ chọn lọc và lai tạo, và thường mất nhiều thập kỷ để phát triển một giống mới.
Thực phẩm được chỉnh sửa gene ở Nhật Bản và Hoa Kỳ
Regional Fish là tổ chức thứ hai tiếp thị thực phẩm được chỉnh sửa gene ở Nhật Bản.
Vào tháng Chín, Nhật Bản đã chấp thuận loại thực phẩm được chỉnh sửa gene dựa trên thực vật đầu tiên có mặt trên thị trường, đó là một loại cà chua mới có tác dụng giảm huyết áp.
Thông qua việc chỉnh sửa gene, các nhà nghiên cứu đã tăng hàm lượng axit gamma-aminobutyric (GABA) trong cà chua thông thường lên năm lần. GABA có tác dụng ức chế sự tăng huyết áp và giảm căng thẳng. Hiện tại, những loại cà chua này rất đắt đỏ; chúng có giá khoảng 10 USD đến 12 USD mỗi pound (khoảng 0.453 kg). Công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Tokyo, Sanatech Seed, đã được chấp thuận cho bán loại cà chua này, đang có kế hoạch tung ra một loại sốt cà chua nữa.
Vào năm 2016, các nông dân trồng nấm địa phương ở Chester County, Pennsylvania đã sản xuất trung bình 1.1 triệu pound (khoảng 498 tấn) nấm mỗi ngày. Tuy nhiên, một số nấm trong đó đã nhanh chóng chuyển sang màu nâu và mục nát trên các kệ hàng mà không ai muốn.
Cùng năm đó, một nhà sinh vật học từ Đại học Bang Pennsylvania đã cho những người nông dân địa phương xem một loại nấm đã được chỉnh sửa gene mà ông đã phát triển vào năm 2015. Ngay lập tức những người nông dân hiểu được ý nghĩa thương mại to lớn của loại nấm đã được chỉnh sửa gene này khi mà chúng vẫn giữ màu trắng nguyên sơ trong một thời gian dài.
Nhà nghiên cứu này đã xóa một trong sáu gene oxidase trong bộ gene của loại nấm này từ đó gây ra sự đổi màu, và hoạt động của enzym đã giảm 30%, làm chậm quá trình nấm chuyển sang màu nâu.
Nhóm nghiên cứu trên đã chỉnh sửa các tế bào bào thai của heo và xóa gene myostatin, gene này ức chế sự phát triển của tế bào cơ và giữ cho kích thước cơ luôn trong tầm kiểm soát. Họ đã tạo ra 32 heo con nhân bản. Tuy nhiên, chỉ 13 trong số 32 con heo này sống được đến 8 tháng tuổi. Trong số đó, hai con vẫn còn sống tại thời điểm nghiên cứu được công bố và chỉ một con được coi là khỏe mạnh.
Các học giả: Những đột biến là không thể tránh khỏi
Về lý thuyết, chỉ cần quý vị tìm thấy một đoạn gene với một đặc tính cụ thể, sau đó sửa đổi hoặc xóa bỏ nó đi, quý vị có thể nhận được sự thay đổi tương ứng. Tuy nhiên, rất khó để chỉnh sửa gene đạt được những thay đổi chính xác như vậy trong hoạt động thực tế và việc đó sẽ mang lại nhiều thay đổi không mong muốn. Những thay đổi bất ngờ này còn được gọi là “hiệu ứng ngoài mục tiêu”.
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2017 trên tạp chí khoa học quốc tế Nature Method cho thấy công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR đã đưa hàng trăm đột biến ngoài ý muốn vào bộ gene của chuột, làm suy yếu tuyên bố về tính chính xác và an toàn của việc làm này.
Trong công trình trên, các nhà nghiên cứu đã giải trình tự toàn bộ bộ gene của những con chuột đã trải qua quá trình chỉnh sửa gene CRISPR để sửa chữa một khiếm khuyết di truyền. Họ phát hiện ra rằng bộ gene của hai đối tượng chuột độc lập đã duy trì hơn 1,500 đột biến đơn nucleotide và hơn 100 lần xóa và chèn lớn hơn. Không có đột biến DNA nào trong số này đã được dự đoán bởi các thuật toán máy tính mà các nhà nghiên cứu sử dụng rộng rãi để sàng lọc bộ gene của một sinh vật và tìm kiếm các đột biến tiềm ẩn ngoài mục tiêu.
“Vấn đề nằm ở chỗ có bao nhiêu đột biến ngoài mục tiêu, hơn là sự vắng mặt hoàn toàn của chúng. Công nghệ là không hoàn hảo. Trong tương lai, việc này sẽ ít bị ảnh hưởng ngoài mục tiêu hơn vì nó được tinh chỉnh theo quy trình, nhưng rất khó có khả năng đến mức mà chỉ có sự thay đổi đã định trước,” Tiến sĩ Michael Antoniou từ Khoa Y tế và Di truyền phân tử tại King’s College London cho biết.
“Nhiều đột biến ngoài mục tiêu do chỉnh sửa bộ gene gây ra, cũng như những đột biến gây ra bởi quá trình nuôi cấy mô, không có nghi ngờ gì về sự lành tính về mặt tác động lên chức năng gene. Tuy nhiên, nhiều loại sẽ không lành tính và tác dụng của chúng có thể truyền sang sản phẩm cuối cùng được bán trên thị trường, cho dù đó là thực vật hay là động vật.”
Thiện Lan biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
Xem thêm: