Phiên tòa xét xử hình sự cựu Tổng thống (TT) Donald Trump sắp kết thúc, với các tranh luận cuối cùng sẽ bắt đầu vào ngày 28/05. Đây là những điều quý vị cần biết để theo kịp các diễn biến của vụ án.
Đâu là những cáo buộc?
Biện lý Quận Manhattan Alvin Bragg đã buộc tội cựu TT Trump 34 cáo buộc về làm giả hồ sơ kinh doanh ở cấp độ một, một trọng tội hạng E.
Cựu tổng thống bị buộc tội theo điều khoản của Luật Kinh doanh New York 175.10, trong đó quy định rằng “Một người phạm tội làm giả hồ sơ kinh doanh ở cấp độ một khi người này phạm tội làm giả hồ sơ kinh doanh ở cấp độ thứ hai, và khi người này có ý định lừa gạt bao gồm cố ý phạm một tội khác hoặc trợ giúp hoặc che giấu việc thực hiện tội đó.”
Tội thứ hai trong vụ kiện này là cáo buộc vi phạm Luật bầu cử New York 17-152: “Âm mưu thúc đẩy hoặc ngăn cản bầu cử. Bất kỳ từ hai người trở lên âm mưu thúc đẩy hoặc ngăn cản việc bầu cử của bất kỳ người nào vào một chức vụ công quyền bằng các biện pháp bất hợp pháp và âm mưu nào được thực hiện bởi một hoặc nhiều bên, sẽ phạm phải một khinh tội.”
34 hồ sơ trong vụ kiện này gồm có 11 tấm chi phiếu được viết cho ông Michael Cohen, từng là luật sư riêng của cựu Tổng thống Trump, cùng các chứng từ và hóa đơn tương ứng. Các công tố viên cáo buộc những khoản thanh toán này, được phân loại là chi phí pháp lý, là các khoản hoàn trả cho số tiền mà ông Cohen đã trả cho bà Stephanie Clifford, được biết đến nhiều hơn với cái tên nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels, nằm trong một kế hoạch gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử năm 2016.
Để chứng minh cho lập luận của mình, các công tố viên cần phải chứng minh rằng cựu Tổng thống Trump có ý định lừa gạt đã dẫn đến việc tạo ra hồ sơ kinh doanh—cụ thể hơn là ý định che giấu điều được cho là âm mưu đó.
Ai đã ra làm chứng?
Ông David Pecker, cựu giám đốc American Media, Inc. (AMI) và nhà xuất bản của National Enquirer, là người đầu tiên đứng ra làm nhân chứng.
Trong nhiều ngày, ông đã vạch ra một thỏa thuận với ông Trump và hợp tác với ông Cohen khi AMI mua hai câu chuyện mà ông Pecker tin là sẽ gây tổn hại cho chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Trump. Cả hai thỏa thuận mà ông Pecker tham gia đều không liên quan đến các cáo buộc hiện tại, nhưng các công tố viên lập luận rằng chúng cho thấy bối cảnh và bằng chứng quan trọng cho một âm mưu.
Tiếp theo, trợ lý lâu năm của ông Trump, bà Rhona Graff, ra làm chứng và khẳng định rằng bà đã nhập thông tin liên lạc của những người chủ chốt trong vụ án này vào hệ thống quản lý liên lạc của mình. Bà đưa ra bằng chứng cho thấy ông Trump đã liên lạc với những người bị cáo buộc là đồng mưu.
Sau đó, ông Gary Farro, một nhân viên ngân hàng trước đây làm việc cho Ngân hàng First Republic, đã đứng ra làm nhân chứng để khẳng định việc tạo các tài khoản cho LLCs của ông Cohen, và xác nhận khoản chuyển ngân 131,000 USD.
Ông Robert Browning, giám đốc điều hành kho lưu trữ của C-SPAN, đã đứng ra làm chứng để đưa ra bằng chứng là một số video clip về việc vận động tranh cử của cựu Tổng thống Trump. Ông Philip Thompson, một giám đốc khu vực của Esquire Deposition Solutions, đã làm chứng về tính xác thực của một bản ghi lời khai từ một vụ kiện khác của ông Trump.
Luật sư Keith Davidson là người ra làm chứng tiếp theo, đã trình bày chi tiết việc ông đại diện cho bà Karen McDougal và sau đó là bà Clifford, cùng các giao dịch của ông với ông Cohen để hoàn tất một hợp đồng dàn xếp cho bà Clifford. Trong suốt quá trình cho lời khai của ông Davidson, một vài văn bản tiết lộ đã được đưa vào làm bằng chứng, cho thấy những trao đổi giữa ông và những người khác.
Sau đó, hai thành viên của văn phòng biện lý quận được gọi lên bục nhân chứng. Nhà phân tích pháp y Doug Daus đã xem xét lại điện thoại di động của ông Cohen, và qua lời khai của ông, hồ sơ điện thoại đã được chấp nhận làm bằng chứng. Trợ lý luật sư Georgia Longstreet đã xem xét lại các bài đăng trên mạng xã hội của cựu Tổng thống Trump và một số bài đăng đã được ghi vào hồ sơ, trong đó có những bài mô tả sự thay đổi thái độ đối với ông Cohen.
Tiếp theo, bà Hope Hicks, cựu giám đốc truyền thông chiến dịch tranh cử của ông Trump, đã làm chứng và khẳng định lịch trình trong những ngày then chốt của ứng cử viên đương thời Trump và đưa ra bằng chứng về các bức thư điện tử được trao đổi trong nội bộ chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Ông Jeffrey McConney, cựu kiểm soát viên của Trump Organization, đã làm chứng về việc ông giám sát quá trình chấp nhận và giải quyết các hóa đơn của ông Cohen mà ông McConney phân loại là chi phí pháp lý. Ông McConney đưa ra bằng chứng là các trao đổi thư điện tử về các khoản thanh toán. Bà Deb Tarasoff, một nhân viên kế toán của The Trump Organization từng làm việc dưới quyền ông McConney, đã làm chứng rằng bà đã thực hiện việc chi trả cho các hóa đơn này, viết những tấm chi phiếu cuối cùng mà ông Trump đã ký.
Bà Sally Franklin của Random House sau đó được gọi lên bục nhân chứng để đưa vào hồ sơ một vài đoạn trích từ các cuốn sách của ông Trump về lời khuyên trong cuộc sống và kinh doanh. Sau đó trong phiên tòa, bà Tracey Menzies cùng với bà Harper Collins đưa vào hồ sơ từ những cuốn sách khác của ông Trump.
Khi bà Clifford đứng lên bục nhân chứng, thì tòa án đã chật ních người. Bà Clifford, người mà thẩm phán mô tả là một nhân chứng “khó kiểm soát,” đã đưa ra những chi tiết tục tĩu trong lời khai của mình dẫn đến bên bào chữa yêu cầu tuyên bố phiên tòa vô hiệu lực, điều mà thẩm phán phủ nhận trên cơ sở rằng các vấn đề này có thể được giải quyết trong quá trình chất vấn.
Tiếp theo, nhân viên Rebecca Manochio của Trump Organization làm chứng rằng hồi năm 2017, bà đã chuyển những tấm chi phiếu từ Trump Tower (Tháp Trump) đến Hoa Thịnh Đốn để ông Trump ký. Bà Madeleine Westerhout, cựu Giám đốc Điều phối Oval Office, làm chứng rằng bà đã thấy ông Trump ký chi phiếu, vốn được gửi qua FedEx tới vệ sĩ Keith Schiller và sau đó là cho chính bà Manochio.
Ông Daniel Dixon của AT&T và bà Jennie Tomalin của Verizon đã làm chứng về tính xác thực của hồ sơ điện thoại mà sau đó được đưa vào làm bằng chứng. Luật sư phụ tá Jaden Jarmell-Schneider, cùng với văn phòng của biện lý quận, đã tạo ra các biểu đồ tóm tắt hồ sơ từ điện thoại của ông Cohen mà các công tố viên tin rằng có liên quan đến vụ án.
Cuối cùng, ông Cohen đã làm chứng với tư cách là nhân chứng cuối cùng cho bên công tố. Phần lời khai của ông kéo dài một tuần.
Bên bào chữa đã mời một vài nhân chứng đến: Luật sư phụ tá Danny Sitko, cùng với văn phòng của luật sư bào chữa Todd Blanche, đã lập các sơ đồ tóm tắt hồ sơ điện thoại giữa ông Cohen và luật sư Robert Costello. Lời khai của ông Costello bác bỏ những tuyên bố mà ông Cohen đưa ra rằng ông Costello có ý định theo dõi ông cho ông Rudy Giuliani, người sau này trở thành luật sư của cựu Tổng thống Trump.
Ai đã không ra làm chứng?
Có hai nhân vật thường xuyên được nhắc đến trong lời khai đã không có mặt tại phiên tòa. Một là giám đốc nội dung của AMI Dylan Howard mà ban đầu đã thu hút sự chú ý của ông Pecker và ông Cohen về vụ dàn xếp với bà Clifford. Ông Howard tạo thuận tiện cho điểm tựa của ba câu chuyện được nhắc tới tại phiên xét xử, cùng với rất nhiều những tin nhắn văn bản trao đổi qua lại giữa ông với ông Davidson và ông Cohen. Ông Howard hiện đang cư trú tại Úc và không thể đi lại do tình trạng sức khoẻ nghiêm trọng.
Một nhân chứng khác cũng không có mặt tại tòa, đó là ông Allen Weisselberg. Hiện ông đang thụ án 5 tháng tù do phạm tội khai man trong một vụ kiện lừa đảo dân sự khác được đưa ra xét xử vào mùa thu năm ngoái. Ông Weisselberg là cựu giám đốc tài chính của Trump Organization. Ông là người đưa ra ý tưởng chi trả 420,000 USD cho ông Cohen. Ông Cohen không thể chứng thực được vì sao yêu cầu hoàn lại 130,000 USD của ông lại trở thành 420,000 USD. Ông cho biết: “Tôi chỉ muốn lấy lại tiền của mình thôi.”
Ông Cohen cũng khai rằng ông Weisselberg đã yêu cầu ông gọi các khoản thanh toán là chi phí pháp lý, trong khi ông Cohen tin rằng những khoản thanh toán này không phải là chi phí pháp lý. Ông Cohen cũng chứng nhận rằng ứng cử viên tổng thống khi đó là ông Trump đã được thông báo đầy đủ về những vấn đề này. Cựu TT Trump đã không cho lời khai.
Vì sao ông Trump không cho lời khai?
Trong một cuộc phỏng vấn với Đài WABC hôm 22/05, Cựu TT Trump cho biết Thẩm phán Juan Merchan đã “đưa ra những phán quyết khiến việc cho lời khai trở nên hết sức khó khăn.”
Trước khi phiên tòa diễn ra, cựu TT Trump đã đưa ra nhiều tuyên bố công khai rằng ông sẵn sàng cho lời khai trong tất cả các vụ kiện hình sự của mình. Dù vậy, Thẩm phán Merchan đã đưa ra một số phán quyết trước phiên tòa này, điều được cho là nhằm cản trở cựu TT Trump lặp lại một cách công khai những thông điệp mà ông thường chia sẻ bên ngoài phòng xử án.
Bên bào chữa bị cấm đưa ra lập luận rằng vụ kiện được sắp xếp thời gian để vừa đúng lúc can thiệp vào cuộc bầu cử, hay lập luận rằng các cơ quan khác không muốn tiếp nhận vụ kiện nhưng biện lý quận vẫn thúc đẩy vụ việc do áp lực chính trị, dựa trên một cuốn sách “bóc trần mọi chuyện” của một công tố viên, người tuyên bố rằng ông đã từ bỏ công việc ở văn phòng biện lý quận để phản đối văn phòng này vì đã không truy tố cựu TT Trump. Cựu TT Trump bị cấm đưa ra lý lẽ rằng ông dựa vào lời khuyên của luật sư lúc bấy giờ của mình là ông Cohen, do bên bào chữa đã chọn không sử dụng cách bào chữa theo lập luận “bị cáo hành động dựa trên lời khuyên của cố vấn pháp lý.”
“Một lý do khác là vì thực tế là họ chẳng có cơ sở pháp lý nào,” cựu TT Trump cho biết trong một cuộc phỏng vấn với WABC. “Nói cách khác thì vì sao phải làm chứng khi thực tế chẳng có cơ sở pháp lý nào… Không có hành vi phạm tội nào hết.”
Liệu vụ kiện sẽ đến tay bồi thẩm đoàn?
Trong tuần này, các luật sư bào chữa đã đưa ra hai yêu cầu để thẩm phán đưa ra một quyết định quan trọng trước khi chuyển vụ kiện cho bồi thẩm đoàn: bác bỏ vụ kiện hoặc tuyên bố lời khai của ông Cohen không đáng tin cậy.
Có vẻ như Thẩm phán Merchan sẽ đưa ra quyết định nhanh chóng đối với bản kiến nghị này, vì ông đã chỉ thị cho các bồi thẩm viên rằng họ phải có mặt để nghe những lập luận cuối cùng sau kỳ nghỉ dài cuối tuần.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Thẩm phán Merchan yêu cầu bồi thẩm đoàn chuẩn bị tinh thần cho một ngày làm việc dài vào ngày 28/05 sau khi họ làm việc trở lại sau ngày nghỉ Lễ Chiến sĩ Trận vong.
Phần tóm tắt lập luận từ hai phía dự kiến sẽ kéo dài cả ngày, và thẩm phán cho biết việc truyền đạt hướng dẫn của ông dành cho bồi thẩm đoàn sẽ kéo dài trong một giờ đồng hồ.
Các công tố viên sẽ tóm tắt vụ kiện của họ bằng cách nhắc nhở bồi thẩm đoàn về những gì mà họ cho là bằng chứng thuyết phục nhất. Mặc dù đối với bên bào chữa, đặc biệt là khi triệu tập chỉ vỏn vẹn hai nhân chứng, thì đây sẽ là lúc then chốt để họ trình bày lập luận của chính mình.
Các luật sư bào chữa dự kiến sẽ lập luận rằng không có hành vi phạm tội nào, do các thỏa thuận không tiết lộ thông tin là hợp pháp, cũng như việc chi trả cho các dịch vụ pháp lý mà luật sư cung cấp, đồng thời việc quảng bá một ứng cử viên trong một cuộc bầu cử bằng các phương thức hợp pháp thì không phải là một tội.
Hôm 21/05, thẩm phán đã tổ chức một cuộc họp buộc tội với những luật sư đã tranh luận về việc sử dụng ngôn từ nào để hướng dẫn bồi thẩm đoàn về các luật có thể áp dụng và cách giải thích các luật này.
Trong một số vụ kiện, Thẩm phán Merchan bác bỏ ngôn từ mà các luật sư đề xướng, ông cho biết họ có thể tranh luận về những luận điểm đó trong buổi tóm tắt lập luận ngày 28/05.
Cuộc họp buộc tội cho phép cả hai bên trình bày trước thẩm phán các lập luận về lý do vì sao một số ngôn từ nhất định sẽ gây bất lợi cho phía của họ, cho phép thẩm phán tổng hợp một bản hướng dẫn để tránh những thiên kiến như vậy. Dù vậy, việc thẩm phán đưa ra cách giải thích luật này chắc chắn sẽ gây ảnh hưởng đến quyết định của bồi thẩm đoàn.
Liệu bồi thẩm đoàn có được chỉ dẫn rằng cựu tổng thống cần phải “cố ý” che giấu ý định lừa gạt hay không? Liệu rằng những chỉ dẫn đó có bao hàm một ví dụ giải thích rằng chi phí pháp lý có thể không được phân loại là một loại chi tiêu vận động tranh cử hay không? Liệu bồi thẩm đoàn có được thông báo trước về tất cả những điều mà công tố viên không bắt buộc phải trình bày hay không?
Liệu bồi thẩm đoàn có được nghe trình bày một ví dụ về ý nghĩa của việc “cố tình khai báo sai khoản mục” hay không?
Bồi thẩm đoàn sẽ tiếp tục làm việc vào ngày 29/05, trong khi trước đó họ thường nghỉ vào ngày thứ Tư, để bắt đầu cân nhắc trong khi các lập luận cuối cùng vẫn còn rõ rệt trong tâm trí của họ.
Công việc của bồi thẩm đoàn là xác định các tình tiết của vụ án này, và quyết định xem những hành động đó có phạm pháp hay không.
Nếu 12 bồi thẩm viên không đi đến một quyết định chung, thì vụ kiện sẽ kết thúc dưới danh nghĩa là một phiên tòa vô hiệu lực.
