Mới nhất
Tiêu điểm
Bình luận
Share
Email
Tặng người lời nói, quý như châu báu
Tôn Tử từng nói : “Tặng người lời nói, quý như châu báu, hại người bằng lời, hơn cả kiếm giáo”.
Lời nói, ngôn ngữ là cách con người kết nối với nhau. Lời nói có thể khiến mối quan hệ trở nên ấm áp hay lạnh giá, có thể khiến người cảm động mà cũng có thể gây nên oán hận suốt đời. Lời nói không có hình, âm thanh không có khối, nhưng sức mạnh của nó thật không thể xem thường.
Marshall Rosenberg từng nói: “Có lẽ chúng ta không cho rằng cách nói chuyện của mình là bạo lực, nhưng ngôn ngữ đích thị là thứ gây ra nỗi đau khổ giữa chúng ta và người khác”.
Trong xã hội mà con người kết nối với nhau bằng mạng nhiều hơn đời thật, lời nói càng dễ trở nên phóng túng dễ dàng. Lời nói là một con dao hai lưỡi. Một mặt, nó có thể giúp chúng ta xây dựng được những mối quan hệ sâu sắc. Mặt khác, nó có thể gây ra những tổn thương không thể vãn hồi.
Những cặp vợ chồng có cuộc hôn nhân viên mãn, bí quyết hạnh phúc của họ thực ra chỉ đơn giản là hai người có thể nói chuyện hòa hợp với nhau. Ngược lại, sự giao tiếp thiếu hiệu quả sẽ dẫn đến những mâu thuẫn rất lớn, hoặc nếu hai người cảm thấy khó nói chuyện được với nhau, không có gì để nói, thì chắc chắn rằng cuộc sống gia đình của họ đã ở bên bờ vực rồi.
Nhưng lời nói không phải là phương tiện duy nhất để giao tiếp. Sự kết nối thực sự ở việc biết lắng nghe, bởi sự thấu hiểu chỉ xảy ra khi thực lòng lắng nghe người khác. Lắng nghe giúp kết nối được với chính mình vừa kết nối được với những người xung quanh. Lắng nghe là khả năng đón nhận những chia sẻ của người khác trong sự đồng cảm để thấu hiểu.
Sức mạnh của trao đổi dựa trên sự đồng cảm
Chuyện kể rằng: Phật Thích Ca Mâu Ni từng dẫn dắt 500 tăng lữ đi đến đất nước Krishna hoang sơ lạc hậu để huyền dương Phật Pháp. Vì để cứu độ người có duyên, Mục Kiền Liên được lựa chọn làm người đầu tiên vào trong thành Krishna. Khi vị tôn giả nhìn thấy người Krishna có một số hành vi hoang đường không hợp lý, ngài liền mở miệng nói đạo lý nhân quả, thuyết rằng hành vi ngu si của dân chúng chắc chắn sẽ gặp quả báo và sẽ phải chịu khổ. Nghe những lời nói ấy, người Krishna không chấp nhận được, liền nổi giận đùng đùng đuổi Mục Kiền Liên ra ngoài thành, khiến chuyến đi đến nước Krishna của tôn giả trở thành vô ích.
Sau đó, Phật Đà phái Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát đi đến nước Krishna. Khi Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát bước vào trong thành, ngài không lập tức tuyên truyền Phật Pháp, mà trước tiên khen ngợi người dân Krishna là cần cù siêng năng, thuần khiết lương thiện. Những lời lẽ tốt đẹp của ngài làm người Krishna hân hoan vui mừng. Cuối cùng, họ dâng hoa tươi, bát dĩa, trân bảo, và chân thành cúng dường. Nhờ đó, Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát đã đưa người dân Krishna đến với đất Phật, cung kính đỉnh lễ với Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, và lắng nghe tâm Pháp của Phật Đà.
Người xưa từng nói : “Thiện ý một câu ấm ba đông, lời độc lạnh người sáu tháng ròng” (Lương ngôn nhất cú tam đông noãn, ác ngữ thương nhân lục nguyệt hàn).
“Cách thức chúng ta giao tiếp với người khác và với chính bản thân mình xét cho cùng chính là những nhân tố quyết định chất lượng cuộc sống của mỗi người”. (Anthony Robbins)
Lời nói là sợi dây kết nối với những người xung quanh. Nó bao gồm khả năng diễn đạt một cách trung thực bản thân và truyền dẫn những năng lượng tích cực hay tiêu cực đến người khác. Lời nói cử chỉ của một người, khúc xạ giáo dưỡng và tố chất của người đó, dù bề ngoài được bao bọc như thế nào, nhưng những thứ từ sâu thẳm trong tâm vẫn sẽ bộc lộ một cách rõ ràng thông qua lời nói.
Trước khi để những cảm xúc và mong muốn tiêu cực dẫn bạn đi quá xa, để rồi nói ra những lời sẽ khiến bạn hối hận về sau, hãy dừng lại vài giây và lắng nghe chính mình. Đó chính là khoảng hòa hoãn, giúp bạn hiểu được mình và có thời gian để tìm cách thấu hiểu những gì người khác đang trải qua.
“Điều tôi mong muốn nhất trong cuộc đời của mình là chạm tới sự từ bi, đó là một dòng chảy thông suốt giữa bản thân tôi và những người khác, nó dựa trên sự trao gửi lẫn nhau những điều xuất phát từ trái tim”. (Marshall Rosenberg)
Nói năng chừng mực là sự tu dưỡng và biểu hiện trưởng thành của mỗi người, thể hiện nguyên tắc làm người và tầng thứ nhân cách của họ. Lời qua tiếng lại, bớt chút sắc sảo, thêm chút nhân từ là biểu hiện của sự thiện lương. Hơn nhau chút khẩu khí, cái được là một chút tự đắc ngạo mạn, mà cái mất là một mối quan hệ tốt đẹp, cái mất nhiều nhất là sự tử tế của chính mình.
Nước mà quá trong sẽ không có cá, người mà quá gắt sẽ không có tri âm. Xử sự có tình, giữ không gian, sự tôn trọng và bình yên cho người khác cũng là cho chính bản thân mình.
Nói chuyện chính là tu dưỡng, lời nói thể hiện tầng thứ
Những lời đã nói giống như bát nước đổ đi. Đừng bao giờ hoang tưởng chỉ một câu “đừng để bụng” mà người khác có thể coi như bạn chưa nói gì. Trên thực tế, dù bạn nhắc nhở người ta “đừng để bụng”, nhưng người ta nghe xong vẫn cho rằng đó là suy nghĩ chân thực nhất, từ tận đáy lòng của bạn.
Dân gian có câu: “Bệnh từ miệng mà vào, họa từ miệng mà ra”. Nói lời đúng mực vô cùng quan trọng. Nói nhiều không bằng nói ít, nói ít không bằng nói hay.
Cổ nhân giảng: “Trung ngôn nghịch nhĩ” (lời thật khó nghe), quả có vậy, nhưng lời thật vẫn có thể uyển chuyển vận dụng, vừa giúp người nghe hiểu ra vấn đề vừa không làm tổn thương người khác, là cảnh giới tu dưỡng của mỗi người.
Vương Dương Minh từng nói: “Chân ngôn cầu công”, ý tứ là nói lời chân thật cũng cần phải có hàm dưỡng, cần phải dụng công học tập. Lời nói thật không có nghĩa là lời nói khó nghe, lúc nào nên nói, lời nào nên nói, nói với ai? Tất cả đều cần nghĩ suy.
Tử Hư Nguyên Quân có để giới dụ tâm văn: “Phải ngăn mắt mình đừng xem tội lỗi của người. Ngăn miệng mình không nói điều xấu của người. Ngăn lòng mình không cho nó tham lam, giận dữ. Ngăn thân mình chớ theo lũ người xấu.”
Thứ bộc lộ nội tâm con người rõ nhất đó chính là lời nói, thứ khiến con người dễ bị tổn thương nhất cũng là lời nói, thứ đi sâu vào lòng người nhất vẫn là lời nói.
Cổ nhân có câu: “Dao kia cứa thịt còn lành được, lời ác thương người rất khó phai”.
Xã hội ngày nay, đối với những người mạnh hơn mình, đối với những người có quyền có thế thì người ta thường dùng những lời lọt tai dễ nghe, làm những điều thuận mắt vừa lòng. Còn đối với những người thấp cổ bé họng, những người địa vị dưới mình dùng lời lẽ mạnh bạo không kiêng nể. Đó là kiểu giao tiếp giảo hoạt. Lời nói thể hiện phẩm giá của một người. Nói lời có đức, chừng mực thể hiện trí tuệ, nhân phẩm, đồng thời cũng là thứ tạo nên thành tựu tương lai của mỗi người.
Lam Khanh
Xem thêm:
