Khiếu kiện Massachusetts và Google vì cài đặt ‘nhu liệu gián điệp’ COVID-19 lên 1 triệu thiết bị

Sở Y tế Công cộng Massachusetts (DPH) đang phải đối mặt với một vụ kiện tập thể do bị cáo buộc hợp tác với Google để cài đặt “nhu liệu gián điệp” trên thiết bị Android của một triệu cư dân tiểu bang mà họ không hề hay biết trong đại dịch COVID-19.

Các nguyên đơn Robert Wright và Johnny Kula trong số 1 triệu cư dân Massachusetts nói rằng ứng dụng “COVID Exposure Settings: US-MA” của tiểu bang đã được cài đặt tự động mà không có sự đồng ý của họ, theo Liên minh Tự do Dân sự Mới (NCLA), nhóm dân quyền phi đảng phái đã đệ đơn kiện (pdf) vào hôm thứ Ba (15/11).

Theo NCLA, ứng dụng sau khi được cài đặt tự động sẽ không xuất hiện trên màn hình chính của thiết bị như các ứng dụng mới cài đặt. Thay vào đó, ứng dụng bị ẩn và chỉ có thể tìm được bằng cách mở phần “cài đặt” và dùng đến tính năng “xem tất cả ứng dụng.”

Điều này có nghĩa là nhiều người dùng thiết bị không hề hay biết về sự tồn tại của ứng dụng. Nhiều người đã chỉ trích hành vi này là xâm phạm quyền riêng tư.

NCLA tuyên bố hành động này là “sự xem thường trắng trợn” các quyền tự do dân sự, cho biết ứng dụng đã được cài đặt “mà không có bất kỳ lệnh khám xét nào, vi phạm quyền hiến định và luật chung của chủ sở hữu thiết bị đối với quyền riêng tư và tài sản.”

“Cuộc ‘tấn công’ trên android này được thiết kế có chủ ý để gạt bỏ các quyền hợp pháp và hiến định của công dân về việc không bị chính phủ xâm phạm quyền riêng tư khi chưa có sự đồng ý. Điều này nghe giống như câu chuyện khoa học viễn tưởng mờ ám, và cần nhanh chóng bị tòa án vô hiệu hóa ngay lập tức,” cố vấn tố tụng cao cấp của NCLA, bà Peggy Little, cho biết trong một tuyên bố.

‘Chính phủ không thể bí mật cài đặt giám sát’ trên thiết bị

Theo ông Sheng Li, cố vấn tố tụng của NCLA, các tiểu bang và quốc gia khác sẽ chủ yếu cố gắng thuyết phục công dân tự nguyện cài đặt ứng dụng theo dõi liên lạc, ngay cả khi điều đó có nghĩa sẽ có ít người dùng ứng dụng.

Ông Li cho biết: “Chính phủ không được bí mật cài đặt các thiết bị giám sát trên tài sản cá nhân khi chưa có lệnh – ngay cả với mục đích chính đáng. Vì lý do tương tự, người ta không thể cài đặt nhu liệu giám sát trên điện thoại thông minh nếu quý vị không biết hoặc không cho phép điều đó.”

NCLA đã yêu cầu Tòa án Địa hạt Liên bang ra lệnh cho Quận Massachusetts ngừng cài đặt ứng dụng trên thiết bị cá nhân “mà chủ sở hữu không biết hoặc không cho phép.”

Vụ kiện cũng đề nghị thẩm phán yêu cầu Sở Y tế Công cộng Massachusetts làm việc với Google để gỡ bỏ cài đặt ứng dụng khỏi “các thiết bị di động Android cá nhân khi không nhận được sự cho phép.”

Các nguyên đơn cũng mong muốn tiểu bang tuyên bố rằng hành động của họ đã vi phạm quyền của Tu chính án thứ Tư và Điều 14 của Tuyên bố về Quyền công dân Massachusetts.

‘Xâm phạm quyền riêng tư’

Vụ kiện của NCLA bao gồm một phụ lục có ảnh chụp màn hình từ đánh giá của người dùng cho ứng dụng trên Cửa hàng Google Play, nơi tải ứng dụng.

Cô Karla Murray đã để lại một đánh giá vào ngày 21/06/2021, nói rằng cô đã tận mắt thấy việc ứng dụng được cài đặt lén lút và xem đây là “sự xâm phạm quyền riêng tư.”

“Tôi chưa từng cài đặt và chưa từng thấy ứng dụng cho đến khi vào Google Play để cập nhật ứng dụng. Ứng dụng chắc chắn đã tự cài đặt. Tôi tin rằng đã bắt gặp phần cuối của quá trình cài đặt khi trông thấy thông báo hoàn tất cài đặt, nhưng không thể tìm ra đó là gì. Hoàn toàn xâm phạm quyền riêng tư!” cô viết.

Cô Doreen Gamache, một người dùng Android cũng viết một bài đánh giá hôm 08/02/2022 rằng, dù cô “không hề cài đặt,” nhưng ứng dụng lại “xuất hiện trên điện thoại mà không có sự cho phép.”

Vào ngày 23/06/2021, cô Dawn Driscoll đã để lại một đánh giá trên Cửa hàng Google Play, nói rằng gói thiết bị của cô có “dữ liệu rất hạn chế” nên cô luôn tắt một số tính năng như vị trí và Bluetooth. Nhưng cô nhận thấy những cài đặt đó liên tục “được bật.”

“Do vậy, tôi đã truy cập vào ‘mục ứng dụng’ để kiểm tra lý do và hóa ra, ứng dụng này chính là nguyên nhân! Và còn được cài đặt một cách âm thầm? Điều này có thể khiến tôi tốn RẤT NHIỀU tiền nếu không phát hiện ra, giống như đa số mọi người có thể sẽ không phát hiện ra!? Nghiêm túc đấy chứ!? Điều này thật là khả nghi,” cô viết.

Ứng dụng được phát hành lần đầu vào ngày 22/04/2021 và cập nhật lần cuối vào ngày 07/09.