Mới nhất
Tiêu điểm
Bình luận
Share
Email
Họa sảnh Anh Quốc: Nơi thể hiện sự vĩ đại của lịch sử nước Anh
Như những thủy thủ nhìn lên bầu trời để định hướng trong hành trình vượt đại dương, du khách đến thăm Họa Sảnh (Painted Hall) tại Trường Hải quân Hoàng Gia cũ (Old Royal Naval College) cũng có thể nhìn lên trần nhà và những bức tường để tìm hiểu về lịch sử nước Anh đầu thế kỷ 18.
Họa sĩ trang trí James Thornhill được giao nhiệm vụ vẽ cho một phòng ăn lớn của Bệnh viện Hoàng Gia dành cho Thủy Thủ (Royal Hospital for Seamen), hiện được gọi là Trường Cao đẳng Hải quân Hoàng Gia cũ. Ông đã vẽ một bức tranh thể hiện sự thịnh vượng và sức mạnh hải quân của Anh Quốc.
Thornhill “là họa sĩ người Anh duy nhất đương thời hiểu và thành công trong việc vẽ các bức tranh tường và trần theo thể cách Âu Châu, đồng thời là họa sĩ bản xứ duy nhất có thể thách thức nhiều họa sĩ trang trí nước ngoài là chuyên gia trong lĩnh vực này đang làm việc tại Anh lúc đó,” theo Từ điển Nghệ Thuật Oxford (Oxford Dictionary of Art). Các bức tranh có tổng diện tích khoảng 3700 m2 của Thornhill trong Họa Sảnh, và các bức tranh trên mái vòm Nhà thờ Thánh Paul ở London, trong hai công trình mang tính biểu tượng của kiến trúc sư lỗi lạc Sir Christopher Wren, đều được coi là những kiệt tác.
Tầm quan trọng của những bức tranh lịch sử
Vào thế kỷ 18 ở Anh, những bức tranh lịch sử (như những bức tranh trong Họa Sảnh) được xem là thể loại hội họa đỉnh cao nhất.
“Để vẽ nên Lịch sử, một người phải có những phẩm chất của một sử gia tài giỏi và nhiều điều khác nữa. Anh ta phải đề cao, và có tài năng cần thiết để trở thành một nhà thơ lỗi lạc; vì các quy cách bố cục một bức tranh cũng giống với những quy cách cần tuân thủ khi viết một bài thơ”, nhà sử học và nghệ thuật William Vaughan đã viết điều này trong cuốn sách của ông “Hội Họa Anh: Thời Hoàng kim” (British Painting: The Golden Age). Vaughan trích dẫn từ “Bài luận về Lý thuyết Hội họa” (Essay on the Theory of Painting) của Jonathan Richardson được viết vào năm 1715.
Bài thơ mà Richardson đề cập đến là một trong những vần thơ sử thi như Homer và Virgil đã từng kể.
Các yếu tố của thơ sử thi liên quan đến hội họa lịch sử có thể được tìm thấy trong quyển “Sổ tay văn học” (A Handbook to Literature) của William Harmon và C. Hugh Holman. Sử thi là “là một bài thơ dài với phong cách trang nghiêm tường thuật lại những câu chuyện về các anh hùng trong các cuộc phiêu lưu, hình thành nên một tổng thể có tổ chức thông qua các mối quan hệ của họ với nhân vật anh hùng trung tâm, và thông qua sự phát triển của họ trong các giai đoạn quan trọng của lịch sử của một quốc gia hoặc chủng tộc.”
Mỗi bức tranh sử thi trong Họa Sảnh là một tuyên ngôn về các nguyên tắc của đạo Tin Lành Anh, với nhân vật hay các nhân vật anh hùng sẽ thiết lập nền quân chủ, và mỗi chi tiết trong tranh sẽ nhấn mạnh tầm quan trọng của những vương triều vĩ đại này.
Sự cần thiết của dòng tranh Lịch sử Anh
Vào đầu thế kỷ 18, nước Anh không có truyền thống vẽ tranh lịch sử, Vaughan nói rằng không có nguồn lực đào tạo hoặc bảo trợ để duy trì một trường học. Đạo Tin Lành Anh không có bề dày truyền thống về các họa sĩ hoàng gia, cũng như không có sự bảo trợ từ nhà thờ như các nước Công Giáo. Hội họa Anh bắt đầu thay đổi vào đầu thế kỷ 18 khi chế độ quân chủ theo đạo Tin Lành cần truyền bá sức mạnh của mình.
Cuối thế kỷ 17 và đầu thế kỷ 18 là thời điểm có nhiều thay đổi đối với nước Anh. Năm 1688, William xứ Orange (Hoàng tử Hà Lan) lên ngôi với tên gọi William III (cùng với vợ là Công chúa Mary) và có người cha vợ là tín đồ Công Giáo, Vua James II. William và Mary cùng cai trị nước Anh. Và từ triều đại của họ trở đi, Nghị viện đã quy định trong Tuyên ngôn Nhân quyền năm 1689 rằng người Công Giáo La Mã không được lên ngôi vua vì “kinh nghiệm cho thấy rằng điều này không phù hợp với sự an toàn và phúc lợi của vương quốc có tín ngưỡng Tin Lành khi được cai trị bởi một hoàng tử là tín đồ Công Giáo La mã.”
Ưu tiên trong đối ngoại của William là kiềm chế sự bành trướng của kẻ thù hùng mạnh của Vương quốc Anh: Pháp. Hai quốc gia khác nhau về đức tin. Pháp là một quốc gia quân chủ Công Giáo tuyệt đối, còn Anh là một quốc gia quân chủ lập hiến Tin Lành. Anh và Hà Lan đã cùng nhau chiến đấu trong Cuộc chiến 9 năm (Nine Years’ War) chống lại Pháp từ 1689-1697. Các bức vẽ cho Họa Sảnh chỉ bắt đầu sau giai đoạn hỗn loạn này.
Trong 19 năm Thornhill vẽ cho phòng ăn lớn, giữa năm 1707 đến 1726, nước Anh trải qua ba triều đại: Vua William III (1689–1702) và Nữ hoàng Mary II (1689–1694), Nữ hoàng Anne (1702–1714), và Vua George (1714–1727).
‘Chiến thắng của Hòa bình và Tự do vượt lên Chuyên quyền’
William và Mary được tôn vinh là những người sáng lập Bệnh viện Hoàng gia dành cho Thủy Thủ, được mô tả trong các bức tranh ở sảnh dưới. Đặt trong một hình elip, bức tranh trung tâm của sảnh dưới và mọi thứ trong đó nhằm vinh danh chế độ quân chủ có liên quan đến tiêu đề của nó: “Chiến thắng của Hòa bình và Tự do vượt lên Chuyên quyền” (The Triumph of Peace and Liberty Over Tyranny).
Nhà vua và hoàng hậu ở trung tâm của lễ đài được vẽ trong hình elip. Nữ Hoàng Mary cầm quyền trượng đầy tự tin với mắt nhìn thẳng hướng ra ngoài bức tranh. Hòa bình, mặc đồ trắng với đôi bồ câu bên cạnh nàng, ngập ngừng tiến đến và đưa nhành ô liu cho William. Cả Hòa bình và William đều dùng tay phải, gợi lại truyền thống của cái bắt tay.
Dưới chân phải của William là Louis XIV, vị vua nước Pháp tay cầm thanh kiếm gãy, đang co rúm người lại như bị chèn ép. Pháp là quốc gia hùng mạnh nhất lục địa Âu Châu vào thời điểm đó, là kẻ thù mà Anh phải khiếp sợ.
Tay trái William cầm chiếc mũ màu đỏ của Tự do (mũ Phrygian (1)). Âu Châu, thể hiện qua người quỳ bên trái William, vươn tay về phía chiếc mũ, điều này có thể cho thấy rằng William tin rằng ông đang giải phóng Âu Châu khỏi chế độ chuyên chế của Pháp. Và có lẽ việc William lấy nhành ô liu từ nữ thần Hòa bình trước tiên cho thấy rằng hòa bình phải được chấp nhận trước khi tự do được tuyên bố.
Các nhân vật thần thoại bao quanh các vị vua, tất cả đều làm nổi bật sức mạnh của họ. Ở một phần ba trên cùng của hình elip, Thần Mặt trời Hy Lạp Apollo đứng trên cỗ xe của mình trên thiên đàng, mang ánh sáng đến thế giới và cả bức tranh khi ông đuổi theo một tiểu thiên sứ đang cầm bình nước tượng trưng cho sương mai.
Trong thần thoại Hy Lạp, Apollo yêu thích tạo lập các thị trấn, thành phố và thiết lập các hiến pháp dân sự. Ngoài ra, Apollo còn bảo vệ vương quốc bằng cách xua đuổi cái ác và giúp đỡ những người gặp khó khăn. Tất cả những điều này là những phẩm chất quan trọng đối với bất kỳ chế độ cai trị chân chính nào, để mở rộng đế chế và duy trì chính nghĩa.
Bên dưới Apollo và ngay phía trên các hoàng gia là bốn đức tính chính yếu: Công Lý đang cầm một thanh kiếm, Khôn Ngoan cầm gương, Chế Ước cầm bình vàng và Dũng Cảm giữ cột đá.
Ở dưới cùng của bức tranh, các chiến binh thần thoại Hy Lạp Hercules (cùng đoàn thể của mình) và Pallas Athena (trang bị nón sắt, khiên và quyền trượng), cùng nhau sử dụng sức mạnh và trí tuệ của mình để bảo vệ đức hạnh của vương quốc bằng cách xua đuổi các trụy lạc.
Sức mạnh Hải quân Anh thế kỷ 18: Quá khứ và hiện tại
Hai bên của bức tranh trần trung tâm, “Chiến thắng của Hòa bình và Tự do vượt lên Chuyên quyền”, là hai cảnh thể hiện sức mạnh hải quân của Anh. Sức mạnh hải quân có tầm quan trọng hàng đầu đối với sự mở rộng của đế chế Anh.
Bức tranh phía đông của sảnh dưới cho thấy một thuyền chiến của Tây Ban Nha bị bắt cùng với chiến lợi phẩm, tượng trưng cho việc Anh chiếm được Gibraltar vào năm 1704 trong Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha. Trong bức tranh, nữ thần mặt trăng Diana, người cai quản thủy triều, truyền những kiến thức thủy triều cần thiết cho các thủy thủ hoàng gia. Thornhill cũng vẽ những câu chuyện ngụ ngôn về các con sông thương mại quan trọng của Anh.
Các nhà thiên văn học và nhà khoa học vĩ đại của thời đại này trong bức tranh, chẳng hạn như Isaac Newton với tác phẩm “Nguyên tắc”, thể hiện các nguyên tắc triết học tự nhiên. Và nhà thiên văn học hoàng gia đầu tiên, John Flamsteed (1646–1719), người sáng lập Đài Thiên Văn Greenwich, nắm giữ biểu đồ thiên văn có thể dự đoán nhật thực trong tương lai (đã được vẽ trước ngày dự đoán). May mắn thay, dự đoán của Flamsteed là chính xác. Bức tranh khác ở sảnh dưới thể hiện sức mạnh hải quân của Anh. HMS Blenheim, một hải quân hoàng gia Anh với chiến thắng vẻ vang của ông. Galileo cũng được vẽ ở đây cho những khám phá về thiên văn và các nghiên cứu cải tiến kính thiên văn.
Thành phố London được đại diện bởi một phụ nữ hào kiệt với một thanh kiếm và chiếc khiên. London được hỗ trợ từ một người đàn ông, biểu trưng cho Sông Thames, và một người phụ nữ, biểu trưng cho Sông Isis, phần thượng lưu của sông Thames. Bên dưới họ, Sông Tyne đang đổ than vào một cái bát vàng nói lên rằng: Bệnh viện Hoàng Gia phụ thuộc vào thuế than, và London phụ thuộc vào than mang về bằng đường biển qua sông Tyne.
Một màn trình diễn sức mạnh
Trên trần của cung vòm nối giữa sảnh dưới và sảnh trên là các dấu hiệu biểu tượng của cung hoàng đạo. Các hình vẽ đại diện cho các chòm sao quen thuộc đối với các thủy thủ khi họ định hướng theo các vì sao trong hành trình của mình.
Tại sảnh trên, ba thế hệ của nền quân chủ Tin Lành kết nối với nhau để thể hiện sức mạnh, như thể muốn nói rằng George, khi đó là vua, trân quý mọi thứ hơn cả ông. Khắp Họa Sảnh, đặc biệt ở sảnh trên, Thornhill đã sử dụng một cách ấn tượng những bức tranh tông màu xám gọi là grisaille (2) để phỏng lại các tác phẩm điêu khắc trên đá, và cũng đã vẽ theo cách đặc biệt “trompe l’oeil” (“đánh lừa thị giác”), nơi kiến trúc cổ điển đáng kinh ngạc này hiện ra như một thể đồng nhất.
Trên bức tường phía Tây, Thornhill vẽ những kiến trúc cổ điển lộng lẫy trải dài đến tận thiên đàng. Một tấm bia khắc chữ bằng tiếng Latinh với từ “Eclogues” của Virgil xuất hiện ở đỉnh của phiến đá với dòng cáo: “Một thế hệ mới từ thiên đường đã giáng trần”, giới thiệu vương triều Hanoverian mới do George I lãnh đạo. George lên ngôi sau khi Nữ hoàng Anne qua đời mà không có người thừa kế, mặc dù có 50 tín đồ Công Giáo chờ nối ngôi trước ông.
Bức tranh là một màn phô diễn sức mạnh có chủ ý, George được bao quanh bởi gia đình, trong đó có những người kế vị ngai vàng trong tương lai, cho thấy sự vững chắc của dòng Tin Lành. Mẹ của George, Sophie của gia tộc Hanover, người đã qua đời chỉ hai tháng trước khi Nữ Hoàng Anne qua đời, được tôn vinh qua bức vẽ vương miện (vương miện đại diện cho thành phố hoặc ranh giới của nó) cho thấy rằng bà là người bảo vệ vương quốc. Mọi thứ trong bức tranh này cho thấy sự giàu có của nước Anh trong tương lai dưới triều đại George. Trong bức tranh có một nhân vật tựa lên một vật hình sừng dê có vàng không ngừng tuôn chảy; nổi bật trong cảnh nền là Nhà thờ Thánh Paul mang tính biểu tượng, do Wren thiết kế và mái vòm do Thornhill vẽ. Nhân vật bên phải cầm cây đinh ba biểu tượng của biển, đang chỉ vào bảng danh sách ghi tên tất cả chiến thắng của hải quân trước quân đội Tây Ban Nha vào năm 1558, đến sự thất bại của Hạm Đội Tây Ban Nha năm 1718.
Và ở bên phải, Thornhill đặt mình vào bức tranh, cử chỉ của ông như đang giới thiệu toàn khung cảnh. Ông đã được phong tước thậm chí trước khi hoàn thành bức tranh, ông trở thành Hầu tước James Thornhill và là họa sĩ đầu tiên nhận được vinh dự này.
Để tìm hiểu thêm về Painted Hall tại Old Royal Navy College, hãy tham gia chuyến tham quan ảo tại VirtualTour.ORNC.org
Chú thích của người dịch:
- Phrygian Cap là một chiếc mũ lưỡi trai màu đỏ gắn liền với Cách Mạng Pháp năm 1789.
- Grisaille là cách vẽ trang trí mô phỏng điêu khắc lấy tông màu xám chủ đạo
Lorraine Ferrier
Phương Du biên dịch
Xem thêm:
