Mới nhất
Tiêu điểm
Bình luận
Share
Email
Hoa Kỳ sẽ không phục hồi bằng cách tăng thuế hoặc in tiền
Theo Ủy ban Ngân sách Liên bang, sự suy giảm kinh tế nghiêm trọng do dịch bệnh COVID-19 gây ra và kế hoạch phục hồi chi tiêu chưa từng có do TT Donald Trump phê duyệt sẽ dẫn tới thâm hụt ngân sách tài khóa năm 2020 ở mức cao kỷ lục: 3.8 nghìn tỷ USD, tương đương gần 19% tổng sản phẩm quốc nội Hoa Kỳ.
Theo ước tính tương tự, thâm hụt tài khóa năm 2021 sẽ đạt tới 2.1 nghìn tỷ USD, và trung bình là 1.3 nghìn tỷ USD cho đến năm 2025 khi nền kinh tế phục hồi từ các tác động của việc đóng cửa các hoạt động kinh doanh trong đại dịch.
Để bù mức thâm hụt ngân sách khổng lồ này, ứng cử viên Tổng thống thuộc đảng Dân chủ Joe Biden đã đề xuất tăng thuế thật cao, trong khi điều này không giúp ích cho nền kinh tế cũng như cho việc giảm thâm hụt.
Giải pháp giảm thâm hụt ngân sách của Hoa Kỳ không phải là tăng thuế. Thậm chí trong bối cảnh có số thu ngân sách lạc quan nhất, không chương trình tăng thuế nào có thể giải quyết thâm hụt cơ cấu – ước tính khoảng 1 nghìn tỷ USD/năm, hoặc thấp hơn con số này.
Thu thuế nhiều hơn sẽ làm tổn hại đến sự phục hồi, gây hại tới tiềm năng tăng trưởng việc làm, và giảm đầu tư vào nền kinh tế. Nhiều thuế hơn đồng nghĩa với tăng trưởng ít hơn và không cải thiện được thâm hụt ngân sách.
Chính quyền Obama đã học được bài học này một cách nhanh chóng, vậy nên ông đã gia hạn việc cắt giảm thuế của Tổng thống Bush vào năm 2010, và cắt giảm thêm một loại thuế mới vào năm 2013. Các khoản tăng thuế sai lầm khác của Hoa Kỳ trong năm 2013 đã không giúp giảm bớt các khoản nợ mà lại khiến tăng trưởng kinh tế và việc làm ở dưới mức tiềm năng.
Thuế tài sản, thường được các chính trị gia cánh tả ở Hoa Kỳ nhắc đến, không chỉ mang lại một khoản thu rất nhỏ cho Ngân khố, mà còn tạo ra ảnh hưởng tiêu cực (nhiều hơn tích cực) đến số thu thuế. Đó là lý do hầu hết các quốc gia Châu Âu bỏ qua thuế tài sản. Khoản thu không đáng kể và tác động tiêu cực của nó đối với việc đầu tư, thu hút vốn và tạo việc làm vượt xa sự gia tăng thu nhập.
Tổng thu từ thuế tài sản trên GDP ở các nước áp dụng thuế này rơi vào khoảng 0.2% ở Tây Ban Nha và 1.3% ở Thụy Sĩ. Không có cách nào để thuế tài sản đem lại 1.4% GDP như Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren (Dân chủ-Massachusetts) ước tính. Một khoản thuế tài sản ở Hoa Kỳ sẽ không thể làm cho tình trạng thâm hụt hiện tại giảm đi rõ rệt, chỉ tính riêng với khoản tài trợ hàng nghìn tỷ USD chi tiêu mà ông Biden đã công bố.
Vậy làm thế nào để Hoa Kỳ giảm thâm hụt ngân sách?
Thâm hụt của Hoa Kỳ tăng là do chi tiêu tăng quá mức, mặc dù có nhiều giai đoạn gia tăng nguồn thu từ thuế. Theo báo cáo của Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), thu nhập của chính phủ liên bang tăng 4%, lên đến 3.46 nghìn tỷ USD vào năm tài khóa 2019. Tuy nhiên, chi tiêu tăng hơn 8%, lên đến 4.45 nghìn tỷ USD.
Sự gia tăng thâm hụt năm 2019 không phải do “cắt giảm thuế”. Việc cắt giảm thuế đã giúp nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng, tạo việc làm và tăng mức thu cùng một lúc. Thuế thu nhập doanh nghiệp tăng 25 tỷ USD (+12%), trong khi thuế thu nhập cá nhân và thuế lương giúp tăng 106 tỷ USD (+4%). Tổng thu tăng 4% (3,462 tỷ USD trong năm tài khóa 2019). Tổng thu nhập tương đương 16.15% GDP, đây là con số có xu hướng dài hạn và phù hợp với nền kinh tế đang mở rộng với mức tăng trưởng vừa phải.
Vấn đề chính là tổng chi phí tăng 8% (tới 4,447 tỷ USD), chủ yếu do các chi phí bắt buộc về An sinh xã hội, chương trình chăm sóc y tế Medicare và Medicaid.
Những người nói rằng thâm hụt sẽ được giải quyết bằng cách loại bỏ chương trình cắt giảm thuế của TT Trump hẳn là có vấn đề với toán học. Không biện pháp tăng doanh thu nào có thể mang lại một khoản thu bù đắp được mức chi tiêu tăng 339 tỷ USD.
Các nhà kinh tế nghiêm túc chẳng bao giờ tin rằng việc giữ cho thuế suất cao hơn mức trung bình của Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (OECD) sẽ tạo ra khoản thu lớn hơn. Hơn nữa, họ cũng sẽ không thể tin: việc loại bỏ chương trình cắt giảm thuế của Tổng thống Trump sẽ mang về hơn 300 tỷ USD và các khoản thu bổ sung.
Hãy nhớ rằng mức thu từ thuế thu nhập doanh nghiệp đã giảm 1% vào năm 2017 và 13% năm 2016, trước khi chương trình cắt giảm thuế của Tổng thống Trump có hiệu lực. Sự suy giảm lợi nhuận hoạt động thực tế đã xảy ra. Việc giảm tỷ lệ thuế thu nhập doanh nghiệp đã giúp các công ty phục hồi, điều này làm tăng tổng thu ngân sách thêm 13 tỷ USD, lên tới 3,329 tỷ USD trong năm tài khóa 2018, theo CBO.
Vấn đề của ngân sách Hoa Kỳ chính là các khoản chi tiêu bắt buộc
Chi tiêu bắt buộc là 2.7 nghìn tỷ USD trên tổng số 4.45 nghìn tỷ USD trong năm tài khóa 2019. Con số này được dự đoán sẽ tăng lên 3.3 nghìn tỷ USD. Thậm chí nếu vẫn tiếp tục chi tiêu tùy ý, tổng chi phí ước tính sẽ tăng đáng kể, lớn hơn bất kỳ khoản tăng thuế thu nhập nào.
Việc in tiền không làm giảm thâm hụt hoặc nợ nần. Cục Dự trữ Liên bang đã tăng Bảng cân đối kế toán lên mức cao kỷ lục, gần 10 nghìn tỷ USD, và việc mua Trái phiếu kho bạc chỉ thúc đẩy chính phủ tiếp tục chi tiêu cao hơn ngân sách và có khuynh hướng thu thêm cho ngân sách.
Hơn nữa, nếu những người ủng hộ việc in tiền số lượng lớn nói rằng việc thâm hụt không quan trọng và chính phủ Hoa Kỳ nên chi tiêu những gì cần thiết vì Fed sẽ mua tất cả các khoản nợ, thì việc đánh thuế cao hơn sẽ không cần thiết, phải vậy không? Trên thực tế, nếu Lý thuyết Tiền tệ Hiện đại (MMT) là đúng, thì Hoa Kỳ cần cắt giảm thuế, và thâm hụt tiền tệ sẽ thúc đẩy sự phục hồi.
Vấn đề là cây tiền ma thuật không tồn tại. Chính sách tiền tệ chỉ đang che giấu những vấn đề về cấu trúc và những khoản chi tiêu nguy hiểm, và hành vi liều lĩnh này chỉ có thể được duy trì nếu đồng USD vẫn còn là đồng tiền dự trữ thế giới. Do đó, không chỉ cần giới hạn số lượng tiền Fed có thể in, mà USD có nguy cơ đánh mất vị thế là loại tiền dự trữ quốc tế nếu chính phủ không giảm chi tiêu.
Do đó, giải pháp giảm nợ duy nhất cho Hoa Kỳ là cắt giảm chi tiêu và quyền lợi.
Bất kỳ chính trị gia nào cũng cần hiểu rằng không thể thu thêm 3 nghìn tỷ USD mỗi năm vượt trên các khoản thu hiện có. Họ cũng nên hiểu rằng niềm tin vào đồng USD có thể sụp đổ nếu các khoản thâm hụt tiếp tục phát triển thành bong bóng nợ.
Với mức thuế cao hơn, chúng ta không thể tạo ra khoản thu gấp đôi khoản thu ngân sách của một năm tăng trưởng tốt như 2019. Mức thuế cao hơn sẽ chỉ làm hỏng một nền kinh tế đã yếu kém và trì hoãn sự phục hồi. In thêm tiền cũng không giúp giảm thâm hụt ngân sách. Chính phủ sẽ chỉ tăng chi tiêu nếu họ có khả năng tạo ra tiền, bất chấp sự ảnh hưởng của nó tới tiền lương thực tế và tiền tiết kiệm.
Những ai cho rằng ồ ạt tăng các khoản thuế sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách chắc chắn không hiểu gì về nền kinh tế Hoa Kỳ và tình hình toàn cầu. Hành động này sẽ dẫn đến việc phá hủy việc làm, công ty di dời sang các nước khác, và đầu tư sụt giảm. Ngoài ra, việc tin rằng in tiền sẽ giảm thâm hụt là không hiểu những động cơ trái chiều của chính phủ.
Bằng chứng chứng minh chi tiêu đang là vấn đề của Hoa Kỳ chính là ngay cả những người đề xuất đánh thuế cao cũng không kỳ vọng thâm hụt sẽ giảm, thậm chí là các khoản nợ cũng khó thể giảm; đó là lý do tại sao họ đưa ra giải pháp in thêm một số tiền lớn. Nhưng giải pháp này cũng không có tác dụng. Ngược lại, nó còn có thể hủy diệt vị thế dự trữ của đồng USD.
Vẫn có những vấn đề về nợ, ngay cả khi lãi suất thấp. Tăng nợ và tăng chi tiêu có nghĩa là mức tăng trưởng và tiền lương thực tế sẽ thấp hơn trong tương lai.
Tác giả: Daniel Lacalle
