Hoa Kỳ đóng góp 1 tỷ USD để kích thích đầu tư vào cơ sở hạ tầng ở Đông và Trung Âu
Hoa Kỳ thông báo rằng họ sẽ đầu tư tương ứng 30% vào việc phát triển các dự án cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, năng lượng và vận tải xuyên biên giới trong khu vực Ba Biển giữa Baltic, Adriatic và Biển Đen.
Sáng kiến Ba Biển tập trung vào khu vực mà cơ sở hạ tầng kém phát triển do hậu quả từ sự thống trị của Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh.
Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ về Tăng trưởng Kinh tế, Năng lượng và Môi trường Keith Krach cho biết hôm 19/10 tại một hội nghị thượng đỉnh về các nước Đông và Trung Âu tổ chức tại Estonia rằng, Tập đoàn Phát triển Tài chính Quốc tế Hoa Kỳ cam kết sẽ đầu tư tương ứng với 30% tổng đầu tư của các nước thuộc Sáng kiến Ba Biển, lên tới 1 tỷ đô la.
Mục tiêu là để kích thích đầu tư của từng quốc gia thành viên; mỗi quốc gia đầu tư càng nhiều, Hoa Kỳ càng đóng góp nhiều hơn, ông Krach nói thêm.
Các nguyên thủ quốc gia và các bộ trưởng của 12 quốc gia Đông và Trung Âu tham gia Sáng kiến Ba Biển, cũng như đại diện của Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu, đã tham gia hội nghị thượng đỉnh này.
“Mục đích của chúng tôi là giúp quỹ đạt 3,4 tỷ đô la. Vì vậy, chúng tôi có thể đầu tư tất cả 1 tỷ đô la đó vào mọi loại cơ sở hạ tầng có thể dành cho đường bộ, cầu, đường sắt, 5G, cảng và các dự án năng lượng,” ông Krach phát biểu tại một cuộc họp báo.
Tuy nhiên, Hoa Kỳ sẽ chỉ hỗ trợ “cơ sở hạ tầng sạch đáng tin cậy, như được mô tả trong các tiêu chuẩn chấm xanh,” ông Krach nói.
Mạng Chấm Xanh (Blue Dot) do Úc, Nhật Bản và Hoa Kỳ tổ chức là “con dấu chấp thuận được công nhận trên toàn cầu cho các dự án cơ sở hạ tầng lớn, nhằm chứng tỏ rằng các dự án là bền vững và không mang tính bóc lột”, theo trang web của chính phủ Hoa Kỳ. Nhiệm vụ của nó là thúc đẩy “những đầu tư chất lượng, định hướng thị trường và do khu vực tư nhân dẫn đầu”.
Ông Krach cho biết, các quy định về chấm xanh đặt ra “các tiêu chuẩn cao về quản trị, minh bạch, môi trường và tài chính” và mang lại lợi ích cho lực lượng lao động của các quốc gia địa phương, hoàn toàn trái ngược với Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Các dự án BRI được “tài trợ bởi chính phủ Trung Quốc, các ngân hàng Trung Quốc,” sử dụng công nhân Trung Quốc chỉ để mang lại lợi ích cho Đảng Cộng sản Trung Quốc. Khắp nơi trên thế giới đã diễn ra những thỏa thuận bí mật và những tài sản thế chấp bắt buộc liên quan đến BRI, ông nói thêm.
“Hoa Kỳ có vai trò quan trọng trong cuộc chơi và chúng tôi mong muốn mọi thành viên của Sáng kiến Ba Biển cũng cùng đóng góp”, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo nói trong khi phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh, khuyến khích tất cả các thành viên của tổ chức này cùng đóng góp.
“Những quốc gia thành viên chưa đầu tư vào Quỹ nên làm như vậy ngay bây giờ và các quốc gia thành viên khác nên đầu tư bổ sung,” Pompeo nói và nói thêm “các khoản đầu tư của chính phủ vào Quỹ đầu tư là hữu ích, nhưng không gì có thể sánh được với sức mạnh tài chính của khu vực tư nhân. Bạn, chúng tôi, phải phát triển Quỹ bằng cách thu hút vốn và đầu tư của tư nhân.”
Kể từ hội nghị thượng đỉnh năm ngoái, ngân hàng phát triển nhà nước Ba Lan và ngân hàng xuất nhập khẩu Romania đã thành lập Quỹ đầu tư Ba Biển (Three Seas), “được điều hành bởi một tổ chức tư nhân, không chịu ảnh hưởng chính trị”, ông Pompeo nói. Hầu hết các quốc gia đều đã đầu tư vào đó hoặc cam kết đầu tư.
Hai ngân hàng đã đầu tư ban đầu tổng cộng hơn 500 triệu euro (588 triệu USD). Beata Daszynska-Muzyczka, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển Nhà nước Ba Lan (BGK), đã thông báo tại hội nghị rằng hội đồng quản trị ngân hàng cam kết tăng đầu tư lên 750 triệu euro (883 triệu USD).
Tuy nhiên, số lượng nhu cầu cơ sở hạ tầng trong khu vực đòi hỏi khoản đầu tư khoảng 600 tỷ euro (706 tỷ USD), Daszynska-Muzyczka nói. Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cho biết thêm 7 thành viên của Ba Biển đã quyết định tham gia vào quỹ.
Ông Pompeo cũng cảnh báo các nước không nên ưu ái các doanh nghiệp nhà nước hoặc đặt chính trị vào con đường đầu tư tư nhân. Ông cũng khuyên các nước thành lập Ban Thư ký Ba Biển để “đảm bảo tính liên tục và tiến bộ hơn nữa” giữa các hội nghị thượng đỉnh.
Ông cũng kêu gọi các quốc gia thành viên nhanh chóng chuyển các dự án “từ giai đoạn ý tưởng sang giai đoạn chuẩn bị sẵn sàng.”
“Khi các bạn cùng tiến bước, bạn nên biết mình sẽ không đơn độc. Nước Mỹ ở bên bạn,” ông Pompeo nói.
Được khởi xướng như một nền tảng chính trị linh hoạt ở cấp chính phủ của Croatia và Ba Lan, Sáng kiến Ba Biển đã được các quốc gia, từng là một phần của khối cộng sản Đông Âu, nay là thành viên của Liên minh châu Âu tham gia, ngoại trừ Áo.
Do sự bóc lột của các nhà cầm quyền cộng sản và sự thống trị của Liên Xô, cơ sở hạ tầng của các nước Trung và Đông Âu (CEE) kém phát triển và chỉ tập trung vào kết nối theo trục Đông – Tây, điều này đã trở thành trở ngại cho tăng trưởng kinh tế cũng như hội nhập kinh tế với Tây Âu.
Ngay cả khi Liên minh Châu Âu đã đầu tư lớn vào các dự án cơ sở hạ tầng giao thông ở các nước CEE, khoảng cách giữa họ và Tây Âu vẫn còn đáng kể. Sự thiếu hụt đầu tư vào các lĩnh vực cơ sở hạ tầng, năng lượng và kỹ thuật số, theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đã tăng trong những năm qua lên tới 1,15 nghìn tỷ euro (1,36 nghìn tỷ USD).
Trong khi tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người ở các nước Ba Biển là 78% mức trung bình của Liên minh châu Âu vào năm 2018, tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình của họ từ năm 2015 đến 2019 là 3,5%, so với 2,1% ở Liên minh châu Âu, theo trang web Three Seas.
IMF đã dự báo rằng vào năm 2020, tỷ lệ đó sẽ tiếp tục cao hơn ở EU.
Giám đốc điều hành IMF Kristalina Georgieva cho biết trong một sự kiện tại Hội đồng Đại Tây Dương, trong khi chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng cao, lợi ích mang lại là khá lớn và lợi ích ngắn hạn là tạo việc làm và tăng cường sử dụng nguồn lực kinh tế. Bà nói về dài hạn, cải thiện mối quan hệ giữa các bên sẽ làm tăng sản xuất hàng hóa và dịch vụ nói chung.
Lợi ích của việc cải thiện cơ sở hạ tầng
Do đại dịch virus Vũ Hán, một số quốc gia châu Âu có thể tìm cách chuyển một số chuỗi cung ứng của họ ra khỏi Trung Quốc.
“Khu vực Ba Biển với lực lượng lao động có trình độ và cơ sở hạ tầng được cải thiện có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra các chuỗi cung ứng mới,” Duda cho biết tại cuộc họp báo.
Mark Menezes, Phó thư ký Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, cho biết tại cuộc họp báo rằng Hoa Kỳ “khuyến khích các quốc gia thành viên cam kết tạo ra các điều kiện kinh tế để thúc đẩy đầu tư của khu vực tư nhân vào cơ sở hạ tầng năng lượng”. Nó sẽ không chỉ mang lại “lợi ích kinh tế trực tiếp, như việc làm và giảm chi phí năng lượng cho người tiêu dùng, mà còn cả lợi ích về an ninh năng lượng, giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ nhà cung cấp năng lượng nào,” ông nói thêm.
“Mục tiêu ngầm của Sáng kiến Ba Biển, được Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu hậu thuẫn, là cạnh tranh với nhóm 17+1” gồm các nước Trung và Đông Âu do Bắc Kinh dẫn đầu để thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng của mình trong khu vực, theo Edward Lucas – một thành viên cấp cao không thường trú tại Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA) có trụ sở tại Washington.
Các Hạ nghị sĩ Hoa Kỳ Marcy Kaptur (D-Ohio) và Adam Kinzinger (R-Ill.) đã đưa ra một nghị quyết lưỡng đảng ủng hộ Sáng kiến Ba Biển do sáng kiến này đã vượt ra khỏi Ủy ban Đối ngoại Hạ viện.
Sáng kiến này sẽ “tăng cường khả năng phục hồi của cơ sở hạ tầng, năng lượng và an ninh kỹ thuật số của châu Âu khi đối mặt với các mối đe dọa ngày càng tăng của Nga và Trung Quốc với nền dân chủ,” Kaptur cho biết trong một tuyên bố.
“Sáng kiến Ba Biển chắc chắn sẽ củng cố sự độc lập về năng lượng và an ninh cơ sở hạ tầng trong khu vực, đồng thời thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ của Hoa Kỳ trước sự gia tăng ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc đối với các quốc gia này”, Kinzinger nói trong tuyên bố.