Hành trình khó khăn: Thực hành Tiết độ
Trong bốn đức tính được coi trọng từ xưa — lòng dũng cảm, tính chính trực, sự thận trọng và tiết độ — đức tính cuối được cho là khắt khe nhất. Dũng cảm đứng bên cạnh bạn bè, hành xử với người khác như chúng ta mong muốn được đối xử, trau dồi trí tuệ và con đường nhân sinh đúng đắn: làm được những điều này tất nhiên là rất khó khăn, nhưng một số người cho rằng để thực hành tiết độ là điều khó khăn nhất.
Thông thường, chúng ta hay liên tưởng sự thiếu tiết độ với việc lạm dụng ma túy, nghiện rượu và hút thuốc: người nghiện chích kim vào cánh tay, người hàng xóm say xỉn vào mỗi tối, người anh em họ châm lửa đốt điếu thuốc với vẻ cáu kỉnh “Ừ, vâng, tôi biết đó là một thói quen xấu”. Nhưng chúng ta có xu hướng quên rằng sự vô độ, thái quá — ham ăn, ham muốn sắc dục, chơi nhiều hơn làm, sự say mê trò chơi điện tử hoặc mạng xã hội — cũng đang hủy hoại chúng ta.
Để loại bỏ một thói quen xấu có thể rất khó khăn, nhưng mỗi ngày vẫn có người thức dậy và tìm thấy sức mạnh ý chí để cam kết trung thành với sự tiết độ. Người thợ điện thường hay ăn trưa tại quán ăn nhanh nhìn vào gương và quyết định chuyển sang một chế độ ăn lành mạnh hơn. Nhân viên tín dụng ngồi cả ngày trước máy tính, buổi tối về nhà quyết định rằng đã đến lúc thay đổi và đi đôi giày dã ngoại. Cậu học sinh lãng phí thời gian học để nhắn tin và xem mạng xã hội muốn cài đặt điện thoại ở chế độ rung rồi đặt nó sang phòng bên cạnh và mở cuốn sách vật lý của mình.
Để phá vỡ những ham muốn của chúng ta — vì đó là bản chất của những thói quen xấu — là một trong những cuộc chiến khó khăn nhất mà con người phải đối mặt, bởi vì kẻ thù của chúng ta là chính mình. Trường hợp xấu nhất là chúng ta trở thành nô lệ của bản thân mình, bị gò bó theo bản năng và thói quen xấu của mình.
Khi chúng ta làm cho ý chí trở thành chủ nhân của dục vọng chính là lúc chúng ta mở khóa gông cùm cho bản thân và giành được tự do.
Jeff Minick
Thuần Thanh biên dịch
Xem thêm: