Cựu trưởng khoa hóa đại học Harvard nhận hàng chục ngàn USD từ Trung Quốc
Một video được trình chiếu trước tòa án liên bang hôm 17/12 cho thấy cựu trưởng khoa hóa của Đại học Harvard bị cáo buộc che giấu các mối quan hệ với Trung Quốc thừa nhận đã lấy hàng chục ngàn USD từ Trung Quốc.
Được quay trong cuộc thẩm vấn của các nhà điều tra liên bang đối với nhà khoa học nano Charles Lieber, video nói trên đã được phát cho bồi thẩm đoàn trong phiên tòa hôm thứ Sáu (17/12), ngày thứ tư của phiên tòa về những tuyên bố sai sự thật của ông Lieber về việc nhận tài trợ của Trung Quốc.
Vị giáo sư 62 tuổi của Đại học Harvard này khẳng định rằng ông không nhận các khoản thanh toán từ một trường đại học Trung Quốc, ngoại trừ tiền đài thọ cho chi phí đi lại đến Trung Quốc. Nhưng ông đã nhanh chóng thay đổi lời khai sau khi các nhân viên của Cục Điều tra Liên bang (FBI) Robert Plumb và Kara Spice buộc tội ông với các bản sao bằng chứng, trong đó có một hợp đồng song ngữ mà ông đã ký với Đại học Công nghệ Vũ Hán (WUT) hồi năm 2011.
“Chán thật,” ông Lieber, mặc áo khoác xanh, nói với các đặc vụ tại đồn cảnh sát trong khuôn viên trường trong một cuộc thẩm vấn kéo dài ba giờ, diễn ra vào ngày ông Lieber bị bắt gần hai năm trước. “Bây giờ khi quý vị nói về nó, thì vâng, tôi có nhớ,” ông nói trong đoạn ghi hình, theo truyền thông địa phương.
Bản hợp đồng kéo dài 5 năm đã mô tả ông Lieber là một “nhà khoa học chiến lược” tại trường đại học Trung Quốc này, vốn đã đài thọ cho ông 50,000 USD mỗi tháng với khoảng 158,000 USD tiền phí sinh hoạt. Hợp đồng này cũng ám chỉ sự tham gia của ông trong tương lai vào Kế Hoạch Ngàn Nhân Tài của Trung Quốc, một chương trình do nhà nước hậu thuẫn nhằm thu hút các chuyên gia khoa học và chuyên gia có chuyên môn đặc biệt đứng đầu ngành từ khắp nơi trên thế giới.
Sau đó trong cuộc thẩm vấn, các nhân viên FBI đã cho ông Lieber xem một email mà ông đã viết, yêu cầu trường đại học Vũ Hán trả một nửa tiền lương của ông bằng tiền mặt và nửa còn lại gửi vào một tài khoản ngân hàng Trung Quốc.
“Tôi thậm chí không thể tin rằng tôi đã làm điều này,” ông Lieber đáp, truyền thông địa phương đưa tin. “Đó là lỗi của tôi và rõ ràng là tôi đã phạm sai lầm.”
Ông Lieber cho biết ông có khả năng đã thực hiện không quá sáu chuyến đi đến Trung Quốc vào khoảng năm 2012 và được trả từ 10,000 đến 20,000 USD cho mỗi lần, theo các bản tin của truyền thông địa phương. Ông đã chi số tiền này — mà ông ước tính là tổng cộng từ 50,000 đến 100,000 USD — cho việc mua sắm và chi phí sinh hoạt, chẳng hạn như cho việc dọn dẹp nhà cửa.
Ông nói rằng khoản thanh toán được trả bằng các tờ tiền 100 USD mà ông mang về trong hành lý của mình. Ông không khai báo chúng tại hải quan cũng như không trả bất kỳ khoản thuế nào đối với số tiền này.
“Nếu tôi mang tiền về, mà tôi lại không khai báo, thì điều đó là bất hợp pháp,” ông nói với các đặc vụ FBI.
Trong đoạn ghi hình, ông Lieber liên tục nói rằng ông không thể nhớ chính xác số tiền là bao nhiêu, đổ lỗi cho “trí nhớ có chọn lọc” của mình, theo các bản tin của truyền thông địa phương.
Năm 2014, tài khoản ngân hàng Trung Quốc do ông Lieber đứng tên có số dư là 200,000 USD. Nhà khoa học này cho biết ông chưa bao giờ sử dụng số tiền đó, một phần vì sức khỏe suy giảm và bệnh ung thư được chẩn đoán gần đây.
‘Rất không trung thực’
Kể từ năm 2008, Lieber Research Group do ông Lieber dẫn đầu tại Đại học Harvard đã nhận được hơn 15 triệu USD tài trợ từ Viện Y tế Quốc gia (NIH) và Bộ Quốc phòng.
Một tài liệu của tòa án cho thấy ông Lieber từng tham gia một hợp đồng của Kế Hoạch Ngàn Nhân Tài ít nhất từ năm 2012 đến năm 2017.
Mặc dù bản thân việc liên kết với chương trình chiêu mộ nói trên của Trung Quốc không phải là bất hợp pháp, nhưng nó cấu thành một xung đột lợi ích từ ngoại quốc mà các nhà nghiên cứu cần phải tiết lộ để được nhận các khoản trợ cấp của liên bang.
Ông Lieber thừa nhận rằng “có vẻ như tôi đã rất không trung thực,” khi Bộ Quốc phòng chất vấn ông về sự tham gia của ông trong chương trình tài năng này hồi năm 2018.
“Theo bất kỳ tiêu chuẩn nào của trí tưởng tượng, tôi đều không hoàn toàn thật thà cho lắm,” ông nói với các đặc vụ trong đoạn ghi hình.
Ông Lieber cho biết điều đã thúc đẩy ông tham gia chương trình tài năng này không phải là tiền mà là mong muốn được công nhận. Ông nói hồi ấy [mình] “còn trẻ và ngu ngốc”.
Theo các bản tin của truyền thông địa phương, ông Lieber cho biết: “Tôi không hẳn là người có tính cạnh tranh, nhưng nếu tôi khiến người khác theo đuổi một khía cạnh nào đó dựa trên nghiên cứu mà tôi đã thực hiện, thì nét tính cách đó sẽ toát ra một chút.” Ông Lieber nói, “Mọi nhà khoa học đều muốn nhận giải Nobel.”
Vị giáo sư Harvard này về sau đã tìm cách tách mình khỏi sự hợp tác ở Vũ Hán, kể cả bằng cách hủy một chuyến đi đến WUT hồi tháng 06/2015.
Trong một email năm 2018 gửi cho một đồng nghiệp nghiên cứu hai ngày sau khi bị Bộ Quốc phòng thẩm vấn, ông Lieber đã bày tỏ lo ngại về một trang web Trung Quốc liệt kê ông là người dẫn đầu phòng thí nghiệm nghiên cứu ở Vũ Hán, khi nói rằng: “Tôi đã mất ngủ rất nhiều vì lo lắng về tất cả những điều này đêm qua và muốn bắt đầu thực hiện các bước để khắc phục, sớm muộn gì cũng phải vậy.”
“Tôi sẽ cẩn thận về những gì tôi thảo luận với Đại học Harvard, và không có điều gì trong số này sẽ được chia sẻ với các nhà điều tra của chính phủ tại thời điểm này,” ông viết trong email, vốn cũng được trình chiếu trước tòa hôm thứ Sáu (17/12).
Tuy nhiên, trong cuộc thẩm vấn, ông khẳng định rằng ông không làm gì sai — ngoại trừ việc “đáng lẽ ông không nên có một thỏa thuận và không nên nhận tiền.”
“Quý vị nói đúng, điều đó là sai trái,” ông Lieber nói khi các nhân viên FBI hỏi lý do tại sao ông quyết định che giấu thông tin với các nhà chức trách của Harvard và Hoa Kỳ. “Tôi sợ bị bắt, giống như cách mà tôi đang trải nghiệm ngay bây giờ.”
Ông Lieber đang phải đối mặt với sáu tội danh liên bang, trong đó có tội khai man với chính phủ liên bang, khai gian thuế thu nhập, và không báo cáo về hạch toán tài chính và các tài khoản ngân hàng ở ngoại quốc của mình. Ông đã không nhận tội cho cả sáu tội danh nói trên.
Cô Eva Fu là một phóng viên tại New York của The Epoch Times. Cô chuyên đưa tin về Hoa Kỳ–Trung Quốc, tự do tôn giáo, và nhân quyền.
Bản tin có sự đóng góp của Learner Liu
Minh Ngọc biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm: