Chính quyền Trung Quốc bắt giữ ký giả công dân lên tiếng về virus corona Vũ Hán

Ngày 20/6, trang web Weiquanwang chuyên đưa tin về các nhà hoạt động nhân quyền tại Trung Quốc đã đăng tin về vụ bắt giữ cô Trương. Theo đó, chính quyền địa phương đã bắt giữ cô Trương vào ngày 19/6 với tội danh “gây mâu thuẫn và gây rối trật tự trị an”, theo lệnh của văn phòng công tố viên tại Phố Đông, một quận ở Thượng Hải.

Trang web cũng đưa tin rằng cô Trương đang bị giam giữ tại nhà tù mới của quận Phố Đông. Một tổ chức bảo vệ nhân quyền Trung Quốc (CHRD) có trụ sở tại Hoa Kỳ cũng thông tin về vụ bắt giữ cô Trương.

Một tháng trước, cô Trương đã mất tích. Trong một thông báo vào ngày 15/05, Văn phòng cảnh sát ở Phố Đông cho biết rằng cô đang bị giam giữ, theo tin từ CHRD.

Tổ chức phóng viên không biên giới (RSF) tại Paris cho biết rằng cô Trương bị giam giữ tại Thượng Hải từ ngày 26/05 cho đến nay.

Cô Trương cư trú ở quận Phố Đông, Thượng Hải. Cô từng là luật sư nhân quyền cho đến khi giấy phép của cô bị chính quyền địa phương thu hồi vì tham gia vào một vụ kiện trong năm 2017, yêu cầu sửa đổi luật hành chính địa phương về  luật sư.

Cô Trương đến Vũ Hán vào đầu tháng 02/2020, làm một ký giả công dân. Cô thu thập thông tin bằng cách quay các video và đăng trên tài khoản WeChat, Twitter và YouTube của cô.

Vào ngày 13/05, cô Trương đã đăng một video trên YouTube. Video được quay tại khu vực trước nhà ga Hán Khẩu ở Vũ Hán. Trong video, cô chỉ trích kế hoạch của chính quyền địa phương rằng chi phí xét nghiệm virus corona Vũ Hán cho mỗi người ở mức 180 nhân dân tệ (khoảng 550 nghìn đồng) là quá cao. Cô cũng nhấn mạnh rằng người dân địa phương đã bị cách ly trong nhiều tháng.

Trong video, cô nói thêm rằng tuy tình trạng nhân quyền bị chà đạp trong lúc dịch bệnh bùng phát, nhưng người dân có thể sẵn sàng chấp nhận chi trả với hy vọng có thể chứng minh rằng mình không nhiễm virus. Để có thể đi qua các trạm kiểm soát an ninh ở nhiều thành phố, người dân phải xuất trình mã từ một ứng dụng di động để chứng minh rằng họ không nhiễm virus.

Cô cũng đề cập đến các kiểu đe dọa mà chính quyền Vũ Hán áp dụng khi cố gắng kiểm soát sự lây lan của virus và nói rằng đó là “một nỗi buồn của đất nước”.

Cô Trương mất tích một ngày sau khi đăng video trên lên mạng xã hội.

Các nhóm nhân quyền đã bày tỏ quan ngại về việc cô Trương bị giam giữ.

Trong một tuyên bố, ông Steven Butler Điều phối viên Chương trình Á Châu  thuộc Ủy ban Bảo vệ Ký giả nói: “Trung Quốc tuyên bố tự hào về việc xử lý đại dịch COVID-19, nhưng dường như lại vô cùng khiếp sợ khi các ký giả độc lập như cô Trương thông tin về những gì đang xảy ra”.

“Chính quyền Trung Quốc cần trả tự do cho cô Trương ngay lập tức và cho phép cô tiếp tục công việc quan trọng, đó là ghi lại các tác động của dịch bệnh này”, ông Steven Butler phát biểu.

RSF đưa tin rằng 2 ký giả độc lập là Trần Thu Thực (Chen Qiushi) và Phương Bân (Fang Bin) đã bị bắt vào đầu tháng Hai tại Vũ Hán. Nhưng cho đến nay, vẫn chưa có thông tin nào về nơi giam giữ 2 ký giả này.

Một ký giả công dân khác tên là Lý Trạch Hoa (Li Zehua), cũng đã mất tích gần 2 tháng. Anh Lý xuất hiện trở lại vào cuối tháng 4 và đã đăng một video trên YouTube, nói rằng anh đã bị cưỡng chế cách ly.

Nguyễn Minh biên dịch