Các yếu tố sinh học, tâm lý và môi trường đóng vai trò phức tạp ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ

Một số bậc phụ huynh phải mất hàng giờ trong việc cho con đi ngủ. Vài người phải thức dậy lúc nửa đêm để giúp con họ ngủ trở lại. Những vấn đề về giấc ngủ như thế này ảnh hưởng đến một phần tư trẻ em — và cả cha mẹ của chúng.

Adam T. Newton đang học dự bị tiến sĩ về tâm lý học lâm sàng tại Đại học Western ở Canada. Nghiên cứu về rối loạn giấc ngủ ở trẻ em của nhóm Adam đã nêu rõ các nguyên do giải thích tại sao trẻ em mắc các vấn đề này thông qua thu thập số liệu trong hơn 30 năm nghiên cứu. Họ đã xác định được gần 60 yếu tố có thể đóng vai trò nguyên nhân.

Các yếu tố này nằm dưới ba phương diện vấn đề  liên quan giấc ngủ của trẻ là sinh học, tâm lý học và môi trường.

Sinh học 

Sinh học liên quan đến các chức năng cơ quan bên trong của cơ thể đứa trẻ. Hai lý do khiến trẻ mắc các vấn đề về giấc ngủ xuất phát từ đặc điểm sinh học của chúng  là tính cách và độ tuổi.

Tính khí, hay tính cách, là tính tình bạn thấy ở con mình. Những em bé thường quấy khóc hoặc cáu kỉnh khó chấp nhận sự thay đổi và khó ổn định hơn. Những đứa trẻ có kiểu tính cách này có thể gặp các vấn đề về giấc ngủ trong suốt thời thơ ấu.

Khi trẻ lớn hơn, chúng ít có nguy cơ mắc các vấn đề về giấc ngủ hơn. Điều này có thể là do bộ não của chúng làm tốt hơn trong việc quản lý các quy trình cần thiết để chuẩn bị ngủ vào ban đêm hoặc con trẻ đã có thể tự ngủ được khi đến giờ.

Tâm lý học

Các vấn đề về tâm lý liên quan đến giấc ngủ của trẻ bao gồm hai phần: cách trẻ hành động và cảm nhận cũng như cách trẻ và cha mẹ tương tác với nhau.

Trẻ em gặp vấn đề sức khỏe tâm thần thường khó ngủ hơn, ngay cả khi không được chẩn đoán bệnh. Có hai nhóm liên quan đến vấn đề giấc ngủ: yếu tố nội tâm (như lo lắng và trầm cảm) và yếu tố bên ngoài (khó tuân thủ các quy tắc và tập trung). Các vấn đề nội tâm có thể khiến trẻ khó ổn định và đi vào giấc ngủ do mức độ căng thẳng cao hơn. Còn yếu tố bên ngoài có thể khiến trẻ khó tuân theo các quy tắc và thói quen, điều này cũng khiến trẻ khó ngủ hơn. Chúng ta biết rằng những đứa trẻ sớm gặp các vấn đề về giấc ngủ có khả năng tiếp tục mắc các vấn đề này về sau trong cả thời thơ ấu — trừ khi có sự thay đổi.

Cách con cái và cha mẹ chúng tương tác nhau cũng rất quan trọng. Vào ban đêm, những bậc cha mẹ thường ở bên con trẻ cho đến khi con chìm vào giấc ngủ sẽ khiến cho con khó ngủ. Cha mẹ trở thành người tác động giúp trẻ ngủ. Vì vậy, khi đứa trẻ thức dậy vào lúc nửa đêm và bố hoặc mẹ không có ở đó, chúng sẽ rất khó để ngủ lại. Trong ngày, những bậc cha mẹ có các quy tắc không nhất quán ở nhà, không đặt ra các chuẩn mực đối với con cái của họ hoặc những người phản ứng thái quá với các việc nhỏ nhặt thường khiến trẻ khó ngủ hơn. Những bậc cha mẹ này gặp khó khăn trong việc tạo cho con họ thói quen đi ngủ đúng giờ mỗi tối và đứa trẻ bị căng thẳng nhiều hơn khi vào giờ ngủ, khiến trẻ khó ngủ hơn.

Sự đúng giờ cũng rất quan trọng vào ban đêm. Những đứa trẻ có thói quen đi ngủ đúng giờ ít gặp vấn đề về giấc ngủ hơn những đứa trẻ không có thói quen này . Thói quen đi ngủ đúng giờ giúp trẻ cảm thấy an toàn, ổn định và sẵn sàng đi vào giấc ngủ.

Môi trường

Môi trường liên quan đến cách trẻ em và cha mẹ chúng tương tác với thế giới xung quanh.

Đầu tiên, việc sử dụng thiết bị điện tử có liên quan đến nhiều vấn đề về giấc ngủ. Điều này đặc biệt đúng khi trẻ em sử dụng thiết bị điện tử trong phòng ngủ hoặc gần giờ đi ngủ. Nguyên nhân là do màn hình điện tử ngăn cản melatonin (nội tiết tố gây ngủ) bài tiết ra, khiến chúng ta buồn ngủ. Bên cạnh đó, đồ điện tử làm đầu óc của trẻ tỉnh táo, đặc biệt nếu chúng đang chơi trò chơi hoặc xem một chương trình thú vị.

Thứ hai, những gia đình có thu nhập không cao và trình độ học vấn thấp hơn thì trẻ em dễ mắc các vấn đề về giấc ngủ. Điều này không phải do thu nhập hoặc học vấn trực tiếp gây ra, mà là hậu quả của những hoàn cảnh này, như sống trong những khu phố ồn ào hoặc cha mẹ có thời gian biểu không ổn định.

Hai yếu tố này giải thích lý do tại sao các vấn đề về giấc ngủ xảy ra, nhưng không phải toàn bộ nguyên nhân. Nhóm nghiên cứu vẫn chưa biết các yếu tố này tác động lẫn nhau như thế nào để làm cho các vấn đề về giấc ngủ tốt hơn hoặc tồi tệ hơn. Ngoài ra còn có những yếu tố khác chưa được đề cập đến chẳng hạn như ánh sáng và tiếng ồn trong phòng ngủ hoặc tranh cãi giữa cha mẹ chúng — những điều này có thể giúp ích cho sự hiểu biết của chúng ta.

Cha mẹ có thể giúp gì?

Cha mẹ có thể trực tiếp cải thiện bốn yếu tố:

• Giúp trẻ tự đi vào giấc ngủ;
• Xây dựng một thói quen đi ngủ rõ ràng và nhất quán;
• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trong phòng ngủ và trước khi đi ngủ;
• Hãy đặt ra các giới hạn rõ ràng và phù hợp với lứa tuổi cho con bạn.

Những thay đổi này có thể dễ dàng thực hiện và có tác động lớn đến giấc ngủ của con bạn.