Các quan chức chính phủ TT Biden từng tham gia các cuộc điều tra và giám sát chiến dịch tranh cử của cựu TT Trump
Khi Tổng thống Joe Biden xây dựng chính phủ mới của mình, các cá nhân từ thời chính phủ cựu TT Obama đang âm thầm trở lại các vị trí quyền lực. Vài người trong số này rất nổi tiếng, những người khác thì ít được mọi người biết đến hơn. Nhưng tất cả bọn họ đều nắm giữ những vai trò quan trọng vào nhiều thời điểm khác nhau trong chính phủ cựu TT Obama.
Bà Susan Rice, cố vấn an ninh quốc gia của ông Obama và hiện là “cố vấn hàng đầu của tổng thống đương nhiệm về chính sách đối nội và các quyết định liên quan”, đã thừa nhận từng tham gia vào việc công khai thông tin về các thành viên trong đội ngũ chuyển giao quyền lực của cựu TT Trump. Công khai thông tin là quá trình mà danh tính của một công dân Hoa Kỳ bị tiết lộ từ thông tin theo dõi thu thập được.
Ban đầu, bà Rice đã công khai phủ nhận các cáo buộc này, tuyên bố rằng “Tôi không biết gì về việc này. Hôm nay tôi đã rất ngạc nhiên khi thấy các báo cáo từ Chủ tịch [Ủy ban Tình báo Hạ viện] [Devin] Nunes về việc đó.” Hai tuần sau, bà Rice tuyên bố rằng bà đã không làm việc đó vì “bất kỳ mục đích chính trị nào”. Sau đó, có báo cáo rằng bà Rice đã nói với các nhà điều tra của Hạ viện rằng “bà ấy đã tiết lộ danh tính của các quan chức cấp cao của ông Trump để hiểu lý do tại sao thái tử của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất lại ở New York.”
Bà Rice cũng là người tham gia cuộc họp hồi đầu tháng 01/2017 với Tổng thống Barack Obama, Phó Tổng thống Joe Biden, Giám đốc FBI James Comey và Phó Tổng Chưởng lý Sally Yates, để thảo luận về cuộc gọi của Cố vấn An ninh Quốc gia mới nhậm chức Michael Flynn của Tổng thống đắc cử Donald Trump với Đại sứ Nga Sergey Kislyak.
Theo một hồ sơ trong vụ kiện pháp lý đối với ông Flynn, các ghi chú từ Đặc vụ FBI Peter Strzok tiết lộ rằng “cựu Tổng thống Obama, ông James Comey, bà Sally Yates, ông Joe Biden và rõ ràng là bà Susan Rice đã thảo luận về bản ghi các cuộc gọi của ông Flynn và cách tiến hành chống lại ông ta. Chính ông Obama đã chỉ thị rằng ‘những người phù hợp này’ phải điều tra Tướng Flynn”. Theo ghi chú của ông Strzok, có vẻ như “đích thân ông Biden đã nêu ra ý tưởng về Đạo luật Logan” mà ban đầu sẽ được sử dụng để truy đuổi Tướng Flynn.
Bà Rice, người mà vẫn chưa ai biết rõ mức độ dính líu của bà ta trong hoạt động do thám chiến dịch của ông Trump năm 2016, đã tự gửi cho mình một email vào ngày cuối cùng tại vị của ông Obama, trong đó kể chi tiết các sự kiện diễn ra trong cuộc gặp đó. Ngoài việc nhắc đến ông Flynn ra, bà Rice cũng ghi chú rằng ông Obama cũng yêu cầu đội ngũ của mình “thận trọng để xác định xem có lý do gì khiến chúng ta không thể chia sẻ thông tin đầy đủ [với đội ngũ mới được bổ nhiệm của ông Trump] về những gì liên quan đến Nga hay không.”
Trong khi đó, bà Samantha Power, người từng là Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc trong chính phủ cựu TT Obama, đã được đề cử làm người đứng đầu Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ. Bà Power hiện vẫn chưa được xác nhận.
Theo một lá thư đề ngày 27/07/2017 gửi cho Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia lúc bấy giờ là ông Dan Coats, Dân biểu Nunes (Cộng Hòa-California) đã lưu ý rằng “một quan chức, người có chức vụ rõ ràng không liên quan đến tình báo, đã đưa ra hàng trăm yêu cầu tiết lộ danh tính trong năm cuối cùng của chính phủ TT Obama.” Quan chức này sau đó đã được chỉ đích danh trên các kênh truyền thông là bà Power. Về phần mình, bà Power đã phủ nhận rằng bà là người đã đưa ra các yêu cầu tiết lộ danh tính.
Ngoài những tên tuổi nổi tiếng từ thời chính phủ cựu TT Obama, còn có những thành viên ít nổi tiếng hơn trong chính phủ mới của TT Biden, những người đã nắm giữ những vai trò, đôi khi là quan trọng, trong việc giám sát đội ngũ chuyển giao quyền lực của cựu TT Trump.
Quyền Phó Tổng Chưởng lý John Carlin
Ông John Carlin, hiện là quyền Phó Tổng Chưởng lý, đang tham gia vào cuộc điều tra của Bộ Tư pháp (DOJ) về các sự việc xảy ra hôm 06/01 tại Điện Capitol Hoa Kỳ. Gần đây, ông xác nhận rằng hơn 300 người đã bị buộc tội liên quan đến các sự việc ngày hôm đó và hơn 280 người đã bị bắt giữ. Hôm 26/02, ông Carlin nói với các phóng viên rằng cuộc điều tra này đang “tiến triển với tốc độ và quy mô chưa từng có.”
Trước đó trong sự nghiệp của mình, ông Carlin từng là phó chánh văn phòng kiêm cố vấn cho Giám đốc FBI lúc bấy giờ là ông Robert Mueller, người sau này được bổ nhiệm làm cố vấn đặc biệt dưới thời chính phủ cựu TT Trump.
Trong chính phủ cựu TT Obama, từ tháng 04/2014 đến tháng 10/2016, ông Carlin là trợ lý Tổng Chưởng lý về An ninh Quốc gia và là người đứng đầu Bộ phận An ninh Quốc gia của DOJ (NSD) và từng tham gia vào cuộc điều tra mang tên “Bão Lửa” của FBI về chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Theo lời khai chứng của luật sư FBI Lisa Page, ông Carlin đã nhận thông tin về cả các cuộc điều tra bà Clinton và ông Trump trực tiếp từ Phó Giám đốc FBI Andrew McCabe. Luật sư Page đã làm chứng rằng ông Carlin “luôn được cập nhật mọi thông tin về loại hoạt động điều tra đang diễn ra” và nói rằng “ông Carlin có thể đã gọi điện cho ông Andrew McCabe và kiểu như tán dương nhóm của ông ấy.”
Với tư cách là một mắt xích trong quy trình điều tra này, ông Carlin đã nhận được thông tin cập nhật về tiến trình của hồ sơ FISA (Đạo luật Giám sát Tình báo Nước ngoài) đối với ông Carter Page, phụ tá chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Đây có lẽ không phải là lần đầu tiên ông Carlin được nghe thông tin về ông Page. Vào ngày 11/03/2016, ông Carlin và ông Preet Bharara, Biện lý Hoa Kỳ cho Quận phía Nam của New York, đã đưa ra một tuyên bố chung ghi nhận lời thú tội của ông Evgeny Buryakov, một sỹ quan tình báo Nga bị kết tội làm gián điệp.
Ông Carter Page đã hỗ trợ trong cuộc điều tra này và đã có cuộc gặp với FBI về vụ việc này vào ngày 02/03/2016. Những hiểu biết của ông Carlin về sự trợ giúp trước đây của ông Page đối với FBI cho thấy ông ta chắc hẳn đã biết rằng ông Page không phải là một đặc vụ của Nga. Tuy nhiên, điều này đã không ngăn được FBI nỗ lực xin một giấy phép FISA để điều tra ông Page vào ngày 21/10/2016.
Mặc dù ông Carlin có tham gia vào vụ điều tra ông Page theo đạo luật FISA và vụ điều tra gián điệp trước đó mà ông Page từng hỗ trợ, nhưng khi ông Carlin được Ủy ban Đặc biệt về Tình báo của Hạ viện phỏng vấn vào tháng 07/2017, ông ta lại nói rằng mình chẳng nhớ rõ về ông Carter Page và hồ sơ FISA của FBI về ông Page.
Khi Dân biểu đương thời Trey Gowdy (Cộng Hòa-South Carolina) hỏi ông Carlin rằng liệu ông đã từng tham gia vào bất kỳ hồ sơ FISA nào liên quan đến ông Page hay không, ông Carlin, “Tôi công nhận – tôi công nhận tôi đã làm. Đã có rất nhiều báo cáo công khai kể từ khi tôi rời đi, nhưng tôi nhớ mình đã tham gia vào việc chuẩn bị hồ sơ FISA về một người nào đó có liên quan đến chiến dịch tranh cử của ông Trump.”
Ông Carlin nói với ông Gowdy rằng “Tôi nhớ có một hồ sơ. Tôi không nhớ liệu có đúng là tôi đã ký nó hay chưa.”
Với tư cách là người đứng đầu NSD của DOJ, ông Carlin cũng duy trì việc giám sát các cơ quan tình báo sử dụng quyền hạn trong Mục 702. Cứ 60 ngày một lần, NSD và Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia (ODNI) cùng tiến hành rà soát các hoạt động của Mục 702 và NSD phải báo cáo bất kỳ vụ vi phạm hoặc hành vi sai trái nào của các cơ quan tình báo cho Tòa án Giám sát Tình báo Nước ngoài (FISC).
Ngoài ra, Mục 702 cũng yêu cầu Tổng Chưởng lý và Giám đốc cơ quan tình báo quốc gia (DNI) cung cấp cho FISC các giấy chứng nhận thường niên và chứng minh rằng các cơ quan của cộng đồng tình báo đang tuân thủ các quy trình nhắm đúng mục tiêu và giảm thiểu sai phạm đã được FISC thông qua. NSD sẽ phải đệ trình những giấy chứng nhận thường niên này.
Một báo cáo ngày 07/01/2016 của Tổng thanh tra (IG) George Ellard của Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) đã tiết lộ một vấn đề cơ bản có vẻ như đã gây ra các rắc rối trong việc giám sát dữ liệu theo Mục 702. Ông Ellard lưu ý rằng phương pháp mà DOJ và NSD “đã đồng thuận không bao gồm việc cung cấp tất cả các hồ sơ ghi chép về những lần truy vấn đã thực hiện.” Ngoài ra, báo cáo của IG cũng cho thấy rằng “vẫn chưa có các biện pháp kiểm soát đầy đủ để giám sát xem các cuộc truy vấn có đúng là tuân theo luật pháp hay không” và “đã không thực hiện quy trình nào để xác định các cuộc truy vấn một cách đáng tin cậy”.
Báo cáo của IG ngày 07/01/2016 lưu ý rằng “Văn phòng Tổng Cố vấn Pháp lý NSA (OGC) đã thông báo cho NSD của DOJ về các vụ việc của FISA.” Tuy nhiên, có vẻ như NSD chưa từng tiết lộ báo cáo của IG cho FISC.
Ngoài các phát hiện đó của IG, vào ngày 09/03/2016, “nhân viên giám sát của DOJ khi tiến hành đánh giá việc giảm thiểu sai phạm ở một [đơn vị đã bị xoá tên] của FBI đã biết được rằng FBI đã từng tiết lộ thông tin FISA thô” cho một tổ chức giấu tên. Trong một phán quyết vào tháng 04/2017, FISC lưu ý rằng đội ngũ nhân viên của bộ phận hoặc trung tâm bí ẩn này “phần lớn là do các nhà thầu tư nhân cài vào” và các nhà thầu này “có quyền truy cập thông tin FISA thô trên các hệ thống lưu trữ của FBI.”
Tòa án này cũng tuyên bố rằng việc nhà thầu này có quyền truy cập vào dữ liệu FISA thô dường như là “kết quả của một quyết định có chủ ý” và việc truy cập vào hệ thống của FBI “là chủ đề của một biên bản ghi nhớ liên ngành” đã được luật sư của FBI soạn thảo hoặc xem xét.” Mặc dù thỏa thuận liên ngành này đã có từ trước, nhưng FISC lại “chẳng nhận được thông báo nào về hoạt động này cho đến năm 2016.”
Báo cáo IG của NSA này kết hợp với các phát hiện vào ngày 09/03/2016, đã thúc đẩy một cuộc đánh giá tuân thủ nội bộ do Giám đốc NSA lúc đó là ông Mike Rogers chủ trì. Vào ngày 24/10/2016, ông Rogers đã thông báo bằng miệng cho tòa án FISA về những phát hiện từ cuộc điều tra của mình, mà FISC phát hiện ra là bao gồm “sự vi phạm nghiêm trọng các quy trình giảm thiểu sai phạm của NSA trong việc truy vấn dữ liệu có được theo Mục 702 bằng cách sử dụng mã số nhận dạng cá nhân của Hoa Kỳ.”
Tòa án này lưu ý rằng “toàn bộ các thông lệ truy vấn không phù hợp đã không được tiết lộ cho tòa án trước đó” và kết quả sơ bộ của các cuộc kiểm tra bổ sung cho thấy rằng “vấn đề này khá phổ biến trong tất cả các khoảng thời gian được kiểm tra.”
Ông Carlin đã đệ trình các giấy chứng nhận theo Mục 702 do chính phủ đề xuất năm 2016 vào ngày 26/09/2016, nhưng không tiết lộ báo cáo IG ngày 07/01/2016 cho tòa án FISA. Ngoài ra, dường như tòa án này vẫn chưa được biết về báo cáo này của IG trong phiên điều trần tiếp theo vào ngày 04/10/2016.
Trong phán quyết vào tháng 04/2017, “tòa án cho rằng việc chính phủ không công bố các đánh giá của IG và OCO đó tại phiên điều trần ngày 04/10/2016 là do ‘sự thiếu trung thực’ về thể chế.”
Ngày 27/09/2016, một ngày sau khi nộp các giấy chứng nhận thường niên, ông Carlin tuyên bố từ chức khỏi DOJ, có hiệu lực từ ngày 15/10/2016. Vào thời điểm này, hồ sơ FISA của FBI về ông Page sắp hoàn thành. Ngày 21/10/2016, DOJ và FBI đã có được giấy phép FISA đối với ông Page. Tại thời điểm này, tòa án FISA vẫn không biết về các hành vi vi phạm Mục 702 này.
Bà Victoria Nuland
Gần đây, ông Biden đã thông báo rằng ông đã đề cử bà Victoria Nuland làm “thứ trưởng ngoại giao về các vấn đề chính trị” – vị trí cấp cao thứ ba trong Bộ Ngoại giao. Bà Nuland có thâm niên làm việc lâu dài trong Bộ Ngoại giao và đã đảm nhiệm một số vai trò trong cuộc điều tra của FBI về chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Vào khoảng nửa cuối năm 2014, ông Christopher Steele, tác giả của bộ hồ sơ khét tiếng – tâm điểm của cuộc điều tra về Nga, đã bắt đầu cung cấp một cách không chính thức các báo cáo mà ông đã chuẩn bị cho một khách hàng tư nhân cho Bộ Ngoại giao. Một trong những người nhận các bản báo cáo đó là bà Nuland, lúc đó là trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề châu Âu và Á-Âu.
Vào ngày 05/07/2016, đặc vụ FBI Michael Gaeta đã đến London và gặp ông Steele tại văn phòng công ty Orbis của ông Steele. Vào một thời điểm nào đó vào đầu tháng 07/2016, các báo cáo hồ sơ ban đầu của ông Steele đã được chuyển đến bà Nuland và Bộ Ngoại giao — có thể là thông qua ông Jonathan Winer, khi đó là một quan chức Bộ Ngoại giao và là bạn của ông Steele, hoặc thông qua đặc vụ Gaeta hoặc thông qua chính ông Steele.
Trong một cuộc phỏng vấn, bà Nuland nói rằng “vào giữa tháng 7, khi ông ấy [Steele] đang làm công việc khác và trở nên lo lắng… ông ấy đã chuyển hai đến bốn trang trình bày ngắn gọn về những gì ông ấy đã phát hiện ra và phản ứng tức thì của chúng tôi về việc đó là, việc này không thuộc trách nhiệm của chúng tôi. Việc này cần phải được chuyển đến FBI nếu có bất kỳ lo ngại nào ở đây rằng một ứng cử viên hoặc toàn bộ cuộc bầu cử có thể bị tác động bởi Liên bang Nga.”
Sau đó, bà cho biết những tài liệu này đã được chuyển cho cả FBI và Ngoại trưởng John Kerry vào một thời điểm nào đó.
Bà Nuland sau đó đã được thông báo tóm tắt về hồ sơ chi tiết hơn của ông Steele trong một cuộc gặp với cộng sự của Thượng nghị sĩ John McCain, ông David Kramer, vào tháng 12/2016. Ông Kramer nói rằng ông McCain đã yêu cầu ông ấy gặp bà Nuland và Giám đốc các vấn đề về Nga Celeste Wallander. Mục đích của cuộc họp này là để xác minh xem hồ sơ đó “có được xem xét nghiêm túc hay không.”
Ông Kramer cho biết lúc đó ông đã không đưa cho họ bản hồ sơ nào, nhưng đã gặp lại bà Wallander, một thành viên của Hội đồng An ninh Quốc gia, “vào dịp năm mới” và “đã đưa cho bà ấy một bản sao của tài liệu này.”
Do Jeff Carlson thực hiện
Nguyễn Lê biên dịch
Xem thêm: