Biến thể mới Omicron Arcturus nhanh chóng lan rộng trên toàn thế giới, gây ra bệnh đau mắt đỏ

Một biến thể COVID-19 mới, Omicron XBB. 1.16, còn được gọi là Arcturus, lần đầu tiên được phát hiện vào tháng 01/2023.

Một trong những đặc điểm của nhiễm trùng Arcturus là viêm kết mạc, hay còn gọi là đau mắt đỏ. Căn bệnh đang lan rộng nhanh chóng ở nhiều quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, Anh, Úc, Singapore, Trung Quốc, và Ấn Độ.

Chuyên gia virus học người Mỹ, Tiến sĩ Sean Lin, đã thảo luận về biến thể này trong chương trình “Health 1+1”, cho rằng các biến thể COVID-19 mới xuất hiện là điều không thể tránh khỏi. Ông cho biết mặc dù việc đoán trước xu hướng và khả năng gây bệnh của virus là khá khó khăn, công chúng nên lưu tâm về điều này nhưng không cần cảm thấy lo sợ.

Nguồn gốc và sự lây lan của Arcturus

Vào tháng 11/2021, biến thể B. 1.1.529 của SARS-CoV-2 lần đầu tiên xuất hiện tại Nam Phi, sau đó được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt tên là Omicron. Omicron nhanh chóng lan rộng trên toàn thế giới.

Kể từ đó, chủng Omicron tiếp tục đột biến, chuyển thành Omicron BA. 2, BA. 5, BA. 2.75, BQ. 1.1, và chủng XBB.

Kể từ tháng 04/2023, chủng XBB.1.5, hậu duệ của Omicron XBB, đã phát triển trên toàn thế giới và biến thể mới XBB. 1.16 (Arcturus) trở nên phổ biến rộng rãi ở nhiều quốc gia.

Ông Lin cho biết Arcturus có khả năng lây nhiễm gấp 36 lần so với B.1.1.

Trong các nghiên cứu tại phòng thí nghiệm, Arcturus có thêm một đột biến ở protein gai, khiến chúng dễ lây lan hơn.

Rủi ro toàn cầu của Arcturus

Vào ngày 03/05/2023, tờ Lancet Infectious Diseases đã công bố một nghiên cứu được thực hiện tại Viện Khoa học Y tế thuộc Đại học Tokyo, Nhật Bản.

Nghiên cứu cho thấy XBB.1.16 ở quần thể người thể hiện lợi thế tăng trưởng lớn hơn so với XBB.1 và XBB.1.5. Tuy nhiên, tương tự như XBB.1 và XBB.1.5, XBB.1.16 có khả năng trốn tránh miễn dịch đáng kể.

Các nhà nghiên cứu y học Nhật Bản cũng phát hiện Arcturus có sức đề kháng mạnh với nhiều loại kháng thể COVID-19 mới.

Ngày 20/04, Trung tâm Chỉ huy Dịch bệnh Trung ương của Trung tâm Chỉ huy Y tế Quốc gia, Đài Loan, đã tổ chức một cuộc họp báo về chủng đột biến mới nhất.

Ông Lo Yi-chun, phát ngôn viên của trung tâm, cho biết phân tích về các biến thể toàn cầu cho thấy chủng virus chủ đạo vẫn là XBB, chiếm 77% tổng số biến thể COVID-19.

Trong số đó, biến thể XBB. 1.5 chiếm 47.9%. Arcturus tăng từ 1% lên 4%, với xu hướng ngày càng tăng ở Hoa Kỳ.

Biến thể này vẫn đang được theo dõi kể từ ngày 21/05/2023.

Cách nhận biết các dấu hiệu của nhiễm Arcturus

Ông Lin cho biết các triệu chứng của Arcturus bao gồm sốt, đau họng, sổ mũi, đau nhức cơ thể, tiêu chảy, mệt mỏi, khó thở.

Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể giảm độ bão hòa oxy máu và bị suy hô hấp.

Sốt, ho, viêm kết mạc cũng thường thấy ở trẻ nhiễm Arcturus.

Ông Vipin Vashishtha, giám đốc kiêm chuyên gia tư vấn nhi khoa tại Bệnh viện Mangel và Trung tâm Nghiên cứu, đồng thời là cựu quan chức của Ủy ban Cố vấn về Thực hành Vaccine và Chích Ngừa tại Học viện Nhi khoa Ấn Độ, đã viết trên Twitter vào tháng 04/2023 về các bài thuyết trình các ca bệnh nhi.

Ở trẻ em, các trường hợp bị ngứa kết mạc, chảy mủ dính ở mắt xuất hiện ngày càng nhiều, kèm theo các triệu chứng sốt cao, ho, cảm cúm.

Một số triệu chứng không được quan sát thấy trong đại dịch.

Trẻ em dễ bị nhiễm đột biến mới

Theo Học viện Nhãn khoa Hoa Kỳ (AAO), viêm kết mạc (đau mắt đỏ) là một triệu chứng nghi ngờ của biến thể phụ Arcturus, đặc biệt là ở trẻ em.

Nếu con bạn bị ngứa và đỏ mắt, AAO khuyên các bậc cha mẹ không nên hoảng sợ, vì đây là bệnh về mắt phổ biến ở mọi lứa tuổi và cũng có thể liên quan đến dị ứng.

Tuy nhiên, để chắc chắn, cha mẹ nên thực hiện xét nghiệm acid nucleic cho con.

Arcturus ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng như thế nào

Một nghiên cứu được công bố trên tập san Nature Communications vào tháng 12/2022 đã tiết lộ tác động bất lợi của virus COVID-19 trên mắt.

Các nhà nghiên cứu đã quan sát những con chuột bị nhiễm COVID-19 và nhận thấy độ dày võng mạc của chúng tăng lên đáng kể, gấp 1.62 lần.

Trong nghiên cứu, SARS-CoV-2 có thể ảnh hưởng đến não và mắt thông qua dây thần kinh sinh ba và dây thần kinh thị giác, gây ra viêm võng mạc, sản xuất cytokine tiền viêm và giảm khả năng nhận thức chiều sâu (khả năng nhận thức khoảng cách đến các đối tượng bằng hệ thống thị giác và nhận thức thị giác.)

Vaccine có sẵn so với các biến thể

Ông Lin nhắc nhở độc giả rằng những người bị COVID kéo dài nên cảnh giác với biến thể truyền nhiễm mới.

Arcturus có khả năng kháng nhiều kháng thể mạnh, và những kháng thể này sẽ kém hiệu quả với Arcturus.

Quan sát hiện tại cho thấy các kháng thể đơn dòng đã mất tác dụng toàn diện với XBB. 1.5 và Arcturus. Do đó, rõ ràng là sự phát triển của loại virus mới hoàn toàn vượt xa tiến độ của vaccine hiện tại.

Ông Lin cho biết: “Những người trước đây bị nhiễm Omicron có thể có các kháng thể chống lại biến thể này.”

Tiến sĩ Lin nhấn mạnh rằng Arcturus, cùng với XBB.1.5, cho thấy khả năng kháng nhiều loại kháng thể một cách đáng kể. Với hoàn cảnh hiện tại, các kháng thể đơn dòng không còn hiệu quả với biến thể này và phải vật lộn để theo kịp sự tiến hóa của virus.

Hơn nữa, Tiến sĩ Lin đề cập rằng những người trước đây bị nhiễm biến thể Omicron trong giai đoạn đầu có thể mang các kháng thể vẫn có hiệu quả với Arcturus

Trước những phát hiện trên, Tiến sĩ Lin khuyên những người bị Covid kéo dài nên thận trọng và thực hiện các giải pháp bổ sung để bảo vệ sức khỏe.

Cách ngăn chặn Arcturus

Ông Lin khuyên mọi người nên dùng ivermectin để ngăn chặn Arcturus. Ông cho biết ivermectin giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng, mang lại kết quả điều trị lý tưởng và lợi ích cho những người có triệu chứng tâm thần. Dữ liệu của Ấn Độ cho thấy ivermectin làm giảm tỷ lệ lây nhiễm ở nhân viên y tế.

Ông Lin chỉ rõ ivermectin ban đầu không được quảng cáo vì lợi ích thương mại. Tuy nhiên, ivermectin không chỉ có giá cả phải chăng mà còn được công nhận nhiều hơn trong việc ngăn ngừa và điều trị COVID-19.

Ông Satoshi Omura, giáo sư danh dự tại Đại học Kitasato, Nhật Bản, đã đoạt giải Nobel Y học nhờ phát minh ra ivermectin.