Bắc Kinh coi các lãnh sự quán Hoa Kỳ là ‘lực lượng thù địch’, ra lệnh giám sát các nhà ngoại giao

Các nhà chức trách Trung Quốc coi Lãnh sự quán Hoa Kỳ là “thế lực thù địch” tiến hành các hoạt động “xâm nhập và phá hoại” trên đất Trung Quốc và đã ra lệnh cho các quan chức giám sát các nhà ngoại giao chủ chốt của Hoa Kỳ, theo một tài liệu bị rò rỉ mà The Epoch Times có được.
Vào thời điểm quan hệ song phương xuống đến mức thấp trong lịch sử, tài liệu từ thành phố Lôi Châu thuộc tỉnh Quảng Đông ở đông nam Trung Quốc đã cho thấy một cái nhìn hiếm hoi về cách mà Trung Quốc đối xử với các nhà ngoại giao Hoa Kỳ.
Trong một “kế hoạch làm việc” dài bốn trang hồi tháng 4/2018, Sở Ngoại vụ Lôi Châu (Leizhou Foreign and Overseas Chinese Affairs Bureau) đã mô tả “Hoa Kỳ và các lãnh sự quán phương Tây khác tại Trung Quốc” là những mục tiêu chính có thể đe dọa sự ổn định chính trị và xã hội của khu vực.
Tất cả các phòng ban và đơn vị trong cơ quan phải làm việc để chống lại những ảnh hưởng đó, bằng cách “ngăn chặn [các lãnh sự quán] thiết lập các mối liên hệ với các nhân vật chính trị chủ chốt của [Trung Quốc], các luật sư nổi tiếng, ‘những trí thức công hoạt’, ‘các nhà hoạt động nhân quyền’, và các nhóm lợi ích đặc biệt”, đây là chỉ thị của cục đối với nhân viên của họ.
Mục tiêu của cơ quan này là “phá vỡ tất cả các mối đe dọa và các mạng lưới” và không chừa cơ hội nào cho những nỗ lực như vậy, tài liệu nêu rõ.
Các phương pháp
Để giải quyết các mối đe dọa đã nhận thức được, cơ quan này đã vạch ra một kế hoạch 4 bước với các biện pháp như theo dõi “các hoạt động xâm nhập” do các lãnh sự quán nước ngoài tổ chức tại thành phố Quảng Châu, thủ phủ của tỉnh Quảng Đông và “nỗ lực hết mức” — bao gồm cả “nhắc nhở, cảnh báo, và dùng vũ lực mức độ nhẹ” — để ngăn cản những cá nhân trên tham dự các sự kiện do các lãnh sự quán tổ chức.
Các nhân viên của cơ quan này phải theo dõi các tổ chức và cá nhân có “quan hệ chặt chẽ” với các lãnh sự quán nước ngoài, và thu thập bất kỳ thông tin liên quan nào, chẳng hạn như lý lịch hay bất kỳ sự thay đổi nào trong “tài khoản tài sản” của họ, để cắt đứt mọi “sự lôi kéo tài chính” từ Lãnh sự quán Hoa Kỳ.
https://www.documentcloud.org/documents/7244783-Leizhou-Foreign-Affairs-Office-Notice-US.html#text/p2
Cơ quan này cũng đã lên kế hoạch thiết lập một cơ sở dữ liệu về các nhà ngoại giao nước ngoài “chủ chốt” ở Trung Quốc và sử dụng dữ liệu lớn để truy tìm tung tích của họ. “Đó là một biện pháp đối phó nhằm chống lại sự xâm nhập và lật đổ đang diễn ra,” tài liệu nêu rõ.
Cơ quan này cảnh báo các nhân viên phải có “chiến lược” trong việc cân bằng giữa “phòng ngừa và kiểm soát” và “hợp tác và tận dụng cơ hội”.
Cho rằng Quảng Đông tiếp giáp với Hồng Kông, cơ quan này cũng nêu chi tiết trong một phần riêng biệt về cách nhân viên nên đề phòng mọi sự “ô nhiễm” từ “các lực lượng đối lập”. “Các phần tử ủng hộ độc lập” có thể cố gắng “xâm nhập” thông qua việc tham gia các chương trình giao lưu văn hóa và mời các học giả Trung Quốc đến Hồng Kông và biến họ thành “đặc vụ trong nước”, cơ quan này cảnh báo.
Từng là một thuộc địa của nước Anh, Hồng Kông được trao trả về Trung Quốc vào năm 1997 và được hứa hẹn một mức độ tự trị cao, cái mà Bắc Kinh đã tước bỏ hồi tháng 7 năm nay bằng một đạo luật an ninh quốc gia sâu rộng. Trung Quốc thường mô tả các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ ở Hồng Kông, những người lên tiếng về sự xâm phạm của Bắc Kinh vào các vấn đề của thành phố, như là những người ly khai, và cáo buộc họ ủng hộ sự độc lập của đặc khu Hồng Kông đối với Trung Quốc đại lục.
Cơ quan này nhấn mạnh rằng trong trường hợp các lực lượng đối lập như vậy “thực sự tiến vào” Quảng Đông, thì cần phải bị giám sát nghiêm ngặt và truy tố họ nếu có bất kỳ hành vi đáng ngờ nào. Tài liệu cũng nêu các kế hoạch hợp tác với các cơ quan chính phủ cấp cao hơn có liên quan ở Hồng Kông, chẳng hạn như cung cấp thông tin tình báo, để loại bỏ bất kỳ “ảnh hưởng tiêu cực” nào của Hồng Kông đối với Quảng Đông.
Phần kết của tài liệu nói rằng việc “chống xâm nhập” sẽ được xem như công việc hàng ngày. Cơ quan này đã thành lập một “nhóm lãnh đạo” gồm có các quan chức hàng đầu, bao gồm cả giám đốc sở, để đảm nhận nhiệm vụ này.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chưa trả lời ngay các câu hỏi liên quan tới tài liệu bị rò rỉ này.
Trao đổi học thuật bị gián đoạn
Trong khi tài liệu chủ yếu tập trung vào tỉnh Quảng Đông, vẫn chưa rõ liệu rằng các thành phố khác của Trung Quốc có ban hành lệnh tương tự hay không.
Một tài liệu nội bộ khác từ năm 2016 đã cho thấy các nhà chức trách Trung Quốc có quyền giám sát cách các cơ sở học thuật địa phương có thể tiếp xúc với các nhà ngoại giao Hoa Kỳ.
Trong một cuộc họp hồi tháng 8/2016 với các quan chức hàng đầu ở tỉnh Cát Lâm ở phía đông bắc Trung Quốc, Đại sứ Hoa Kỳ tại Trung Quốc khi đó là ông Max Baucus đã nêu lên những lo ngại về quyền tiếp cận lãnh sự đối với nhiều trường đại học Trung Quốc, viện dẫn sự hủy bỏ đột ngột những cuộc hội thảo đã được lên lịch với các quan chức lãnh sự Hoa Kỳ ở thành phố Thẩm Dương gần đó, theo biên bản cuộc họp của chính phủ được cung cấp cho The Epoch Times.
Ông Wang Zhiwei, khi đó là giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Cát Lâm, đã đổ lỗi cho thời gian của hội nghị, nói rằng tất cả sinh viên đều đang trong kỳ nghỉ hè và do đó sẽ không thể tham dự; đến lượt mình, tỉnh trưởng tỉnh Cát Lâm thời đó, ông Tưởng Siêu Lương, đã trả lời rằng bất kỳ các hoạt động nào “không gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia của Trung Quốc” và “truyền bá năng lượng tích cực đều được chấp nhận.”
“Tôi muốn làm rõ rằng sẽ không có bất kỳ vấn đề gì với các chuyến thăm đến trường đại học của chúng tôi. Không có hoạt động lật đổ nào,” ông Baucus đã nói với ông Tưởng trong cuộc họp. Sau đó, ông yêu cầu ông Tưởng “thúc giục các trường đại học không nên từ chối tiếp xúc với chúng tôi.”
Kêu gọi sự tương hỗ
Hoa Kỳ đã công khai chỉ trích việc thiếu sự tương hỗ khi nói đến các cuộc tiếp xúc ngoại giao với Trung Quốc.
Ngày 10/9, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã gọi Bắc Kinh là “đạo đức giả” sau khi cơ quan ngôn luận của Trung Quốc, tờ Nhân dân Nhật báo, bác bỏ một bài bình luận do ông Terry Branstad, Đại sứ Hoa Kỳ tại Trung Quốc vào thời điểm đó, soạn thảo. Ông Pompeo coi lý lẽ của tờ báo này là “một tràng những lời than phiền”.
“Phản ứng của tờ Nhân dân Nhật báo một lần nữa cho thấy nỗi sợ hãi của Trung Quốc về quyền tự do ngôn luận và tranh luận trí tuệ nghiêm túc – cũng như tính đạo đức giả của Bắc Kinh khi họ phàn nàn về tình trạng đối xử đối ứng thiếu công bằng và hỗ tương nhau ở các nước khác,” ông Pompeo nói trong một tuyên bố.
Hai nước đã áp đặt các hạn chế đối với các phái bộ ngoại giao của nhau kể từ hồi tháng 7, sau khi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ quyết định đóng cửa Lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston vì lo ngại gián điệp. Để trả đũa, Bắc Kinh đã đóng cửa lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Thành Đô, thủ phủ của tỉnh Tứ Xuyên.
Hôm 2/9, ông Pompeo đã thông báo rằng các nhà ngoại giao cao cấp của Trung Quốc tại Hoa Kỳ sẽ phải xin phép đến thăm các trường đại học của Hoa Kỳ và gặp gỡ các quan chức địa phương.
“Chúng tôi chỉ đơn giản là yêu cầu có đi có lại. Quyền tiếp cận dành cho các nhà ngoại giao của chúng tôi ở Trung Quốc nên phản ánh khả năng tiếp cận mà các nhà ngoại giao Trung Quốc ở Hoa Kỳ được hưởng,” ông nói trong một cuộc họp báo hôm 2/9.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phản ứng lại bằng cách áp dụng các hạn chế đối với Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Bắc Kinh và các lãnh sự quán Hoa Kỳ trên khắp Trung Quốc, bao gồm cả lãnh sự quán ở Hồng Kông.