Lần đầu tiên Chia-Chi Lin nghe thấy tiếng vĩ cầm là khi cô 2 tuổi; cô đã lớn lên cùng với các chị em gái học âm nhạc. Nhìn lại, chắc hẳn ai cũng rất ngạc nhiên khi một đứa trẻ ở độ tuổi của cô lại có thể ngồi yên lặng, say sưa chú ý và đắm mình trong âm nhạc suốt các buổi học.
Lin nói: “Tôi không muốn học bất cứ thứ gì khác, ngoài vĩ cầm.” Cô thấy mình bị cuốn hút một cách khó hiểu với nhạc cụ này. Lin chia sẻ rằng bây giờ cô mới hiểu ra đó là một tiếng gọi từ nội tâm.
Khoảng 14 năm trước, đoàn Nghệ thuật Biểu diễn Múa cổ điển Trung Quốc Shen Yun (Shen Yun) bắt đầu lưu diễn. Khi nhìn thấy những tiêu chuẩn mà các nghệ sĩ thực hiện, Lin nói rằng cô đã hiểu sứ mệnh và mục đích của mình.
“Tôi nhận ra rằng đó là điều mà tôi cần làm,” cô nói.
Lin đến từ Đài Loan, là một nghệ sĩ vĩ cầm chính xuất sắc của dàn nhạc, và cô cảm thấy con đường âm nhạc cổ điển là một đặc ân.
Lin nói: “Shen Yun đã chắt lọc và kết hợp được những gì tốt đẹp, huy hoàng nhất của truyền thống từ cả Đông phương và Tây phương. Cảm động bởi việc tìm tòi và học hỏi của công ty về nền âm nhạc cổ điển truyền thống và có tiêu chuẩn cao về cái đẹp, cô hiểu rằng mình phải là một phần trong những nỗ lực bảo tồn văn hoá truyền thống đó.”
Âm nhạc Shen Yun: Mang phương Đông tới phương Tây
Dàn nhạc giao hưởng của Shen Yun nổi tiếng với sự độc đáo. Ngay khi những nốt nhạc đầu tiên ngân lên, khán giả có thể cảm nhận được âm hưởng đặc trưng của âm nhạc Trung Hoa. Nhưng khi nhìn xuống khu vực dàn nhạc, người ta sẽ thấy một dàn nhạc giao hưởng cổ điển phương Tây, với một hoặc hai nhạc cụ khác biệt.
“Lần đầu tiên tôi đến với Shen Yun, mặc dù tôi sinh ra ở Đài Loan và là người Á Châu, nhưng đây mới thực sự là cuộc gặp gỡ đầu tiên của tôi với âm nhạc Á Châu,” Lin nói. Cô đã từng là Bè trưởng dàn dây (concertmaster) và Nhạc trưởng khi làm việc tại Shen Yun.
“Nếu là khán giả, họ sẽ thấy bố cục quen thuộc của dàn nhạc cổ điển phương Tây, nhưng chúng tôi cũng sử dụng các nhạc cụ cổ điển Trung Hoa, chẳng hạn như đàn nhị và đàn tỳ bà, và một số bộ gõ. Các nhạc cụ này chủ yếu chơi các giai điệu chính, để thể hiện đặc trưng của văn hóa truyền thống của Trung Hoa,” Lin nói.
Lin giải thích về âm sắc giữa hai dòng âm nhạc truyền thống hoàn toàn khác nhau. Âm sắc phương Tây là một hệ thống được thiết lập hoàn hảo, là xương sống của âm nhạc cổ điển. Âm nhạc Trung Quốc, với âm giai ngũ cung, nghe có vẻ khác biệt, lạ lẫm với nhạc cổ điển phương Tây, nhưng Shen Yun đã kết hợp hài hòa cả hai.
Và kết quả là?
“Chúng tôi vẫn thể hiện được hòa âm tuyệt vời, sâu rộng của âm nhạc cổ điển… nhưng phong cách thì hoàn toàn khác – là độc nhất vô nhị,” Lin nói.
Shen Yun và hai dòng âm nhạc truyền thống
Âm nhạc cổ điển đã trở thành một hệ thống vào thời Bach và Beethoven, thời kỳ mà các nhạc sĩ và nhà soạn nhạc xem tài năng của họ là món quà từ Thượng đế, tin vào một quyền năng cao hơn và tin vào Thần thánh. Âm nhạc đã được sản sinh ra từ một thế giới như vậy, và đã trở thành một truyền thống mà các nghệ sĩ kế thừa từ đó.
“Vì vậy, ở Shen Yun, chúng tôi vẫn giữ gìn trọn vẹn những bản sắc truyền thống của âm nhạc cổ điển phương Tây. Chúng tôi thực sự đang đi theo truyền thống,” Lin nói.
Về các giai điệu Trung Hoa, vùng đất Thần Châu cổ đại cũng có nền văn hoá tôn kính Thần; âm nhạc, nghệ thuật được sử dụng để thể hiện lý tưởng cao đẹp.
“Trung Hoa với lịch sử nền văn minh 5,000 năm, và nền văn minh ấy là được Thần truyền. Đó là những gì chúng tôi đang bảo tồn: văn hóa truyền thống. Cho dù đó là vũ đạo hay âm nhạc, chúng tôi đang đi theo truyền thống”, cô Lin nói.
Cô Lin chia sẻ rằng nếu bạn chưa từng chơi nhạc cụ Trung Quốc thì bạn có thể gặp khó khăn khi đọc bản nhạc và trình diễn. Nhưng những khó khăn về kỹ thuật rất dễ khắc phục; thách thức thực sự là cần hiểu biết văn hóa đủ sâu sắc để thể hiện được vẻ đẹp của nó.
Cô Lin nói: “Nếu nhìn thoáng qua, bạn cảm tưởng như âm nhạc được chơi một cách dễ dàng, nhưng để làm cho nó trở thành tuyệt tác, lay động tâm hồn trong buổi biểu diễn, bạn sẽ phải biết rung động trước vẻ đẹp hoàn hảo của nó. Bạn sẽ rất xúc động. Trong suốt 13 năm qua, tôi thực sự cảm thấy rằng mỗi màn trình diễn đều khác nhau; trong màn trình diễn nào tôi cũng rất xúc động.”
https://www.youtube.com/watch?v=8bSFUAx5Zuk
Lin nói: “Nếu có khó khăn thì đó là thể hiện bản chất, đặc tính của điều gì đó, thực sự hiểu ý nghĩa và nội hàm, và tìm ra cách thể hiện điều đó tốt nhất. Bạn phải có cái nhìn sâu sắc và hiểu về âm nhạc để làm cho âm nhạc đúng đắn và đẹp đẽ, để đạt được mục đích của âm nhạc.”
Mục đích của âm nhạc là để làm gì? Đây cũng là điều mà các nhạc sĩ Shen Yun làm tốt nhất: Kể chuyện.
Sự hài hoà của các nghệ sĩ Shen Yun
Cô Lin nói rằng mỗi tác phẩm có một cốt truyện, ngay cả khi một câu chuyện không được kể thành lời, và mỗi câu chuyện đều có một nhân vật đặc biệt. Các nhà soạn nhạc phải làm việc chặt chẽ với các biên đạo múa để mỗi nốt nhạc hay đoạn nhạc cần phải tương ứng với một cử chỉ hoặc chuyển động trên sân khấu.
Cô Lin nói: “Tôi cố gắng quan sát màn biểu diễn trên sân khấu, để xem cách các vũ công di chuyển cơ thể và nội hàm của tác phẩm cũng như ý nghĩa mà họ đang biểu đạt. Tôi sử dụng nhạc cụ của mình để thể hiện tinh thần của bản nhạc, thể hiện những gì họ đang nỗ lực truyền tải trên sân khấu.”
Từ những nốt nhạc các nhạc sĩ sáng tác và các nghệ sĩ diễn tấu, đến màu sắc của những bộ trang phục, đến thiết kế phông nền, và đến các vũ công phối hợp với nhau để kể chuyện trên sân khấu, có một mối gắn kết không chỉ ở khía cạnh thể chất mà còn về tinh thần, cảm xúc và tâm linh.
“Mọi thứ có kết nối chặt chẽ với nhau để đạt được hiệu ứng tốt nhất,” Lin chia sẻ. Mỗi công việc đều góp phần tạo nên sự tổng thể và vẻ đẹp. “Tôi nghĩ đó là lý do tại sao khán giả cảm thấy Shen Yun thật vĩ đại.”
Lin cho biết cho dù cô ở vị trí chỉ huy hay nhạc công chơi đàn violin thì trong suốt buổi diễn, cô đều chú tâm vào mọi khoảnh khắc để khiến bản thân đắm chìm hoàn toàn với nghệ thuật.
“Bạn dường như đã hòa làm một với tiết mục. Đó là nỗ lực của cả đoàn, không phải của riêng một cá nhân nào.”
“Lúc nào chúng tôi cũng cố gắng hoàn thiện bản thân mình. Chúng tôi có thể làm gì để cùng nhau thành tựu điều này trên sân khấu? Và ngày tiếp theo chúng tôi đã thành công. Luôn có cơ hội để nâng cao kỹ năng của mình, và chẳng bao giờ là kết thúc cả. Nghệ thuật luôn là như vậy, luôn là một chặng đường vĩnh cửu theo đuổi sự hoàn hảo.”
Và khi mọi người trong đoàn đều cùng nhau theo đuổi sự hoàn hảo, thì “bạn có thể chạm vào nó,” cô nói.
“Những điều trong trái tim bạn rất quan trọng… Chúng tôi cảm thấy một chút căng thẳng khi chúng tôi chưa đặt tâm, khi màn trình diễn chưa đủ đẹp, chưa đủ mượt mà. Chỉ khi nào bạn phối hợp với những người khác bạn mới cảm nhận được sự hài hòa tuyệt diệu. Âm nhạc có thể truyền tải cảm xúc đến người nghe – những gì trong trái tim chúng ta sẽ hòa quyện cùng âm nhạc.”
Catherine Yang
Thuần Thanh biên dịch
Xem thêm:
