Phạm vi những người có thể được chọn làm phó tổng thống cho cựu Tổng thống Donald Trump dường như đang thu hẹp, trong khi những hiểm họa pháp lý đang làm tăng thêm tính cấp bách và tầm quan trọng cho sự lựa chọn của ông.
“Đây sẽ là lần lựa chọn phó tổng thống quan trọng nhất mà chúng ta từng chứng kiến trong lịch sử gần đây,” bà Susan MacManus, nhà khoa học chính trị ở Florida, nói với The Epoch Times.
Thông thường, người liên danh tranh cử tổng thống ít ảnh hưởng đến việc cử tri lựa chọn ra “vị trí cao nhất trong danh sách ứng cử viên,” bà MacManus cho biết. Nhưng những tình huống chưa từng có của năm nay đang tạo ra những lo ngại cần lưu tâm hàng đầu cho cựu tổng thống, cho người liên danh tranh cử tiềm năng của ông, và cho cử tri Mỹ.
Gần đây, cựu tổng thống tuyên bố rằng ông có thể sẽ chỉ định ứng cử viên liên danh của mình tại Hội nghị Quốc gia Đảng Cộng Hòa. Thế nhưng, bà MacManus nói rằng ông đang phải đối mặt với nguy cơ bị bỏ tù từ trước khi sự kiện đó diễn ra, nên điều này có thể khiến ông phải thông báo sớm hơn.
Việc tuyên án theo bản kết án gồm 34 tội danh của ông được ấn định vào ngày 11/07 tại New York, chỉ bốn ngày trước khi Đảng Cộng Hòa bắt đầu hội nghị kéo dài ba ngày ở Milwaukee, tập trung vào việc chính thức tuyên bố ông là đề cử viên tổng thống năm 2024 của họ.
Ông Jed Rubenfeld, một giáo sư luật của Đại học Yale, cho rằng nhiều người dường như nghĩ rằng Thẩm phán Tòa án Tối cao New York Juan Merchan có thể sẽ tuyên cựu tổng thống án phạt quản chế. Nhưng vị giáo sư này cho rằng việc tuyên án tù rất có thể xảy ra.
“Ông Trump có thể thực sự bị đưa vào tù không? Tất nhiên là có thể,” ông Rubenfeld nói trong một video đăng trên mạng xã hội.
Cựu tổng thống, người từng chỉ trích vị thẩm phán này, phải đối mặt với bốn năm tù cho mỗi tội danh—tổng cộng là 136 năm tù. Ông Rubenfeld nói rằng sẽ không có chuyện thẩm phán áp đặt mức tối đa đó. Vị thẩm phán này cũng có thể cân nhắc việc quản thúc cựu tổng thống tại gia hoặc để ông chịu sự quản chế.
Bà MacManus nói rằng nếu cựu tổng thống không thể tham dự hội nghị, thì một ứng cử viên phó tổng thống nhất định sẽ cần được chọn, “và người đó sắp phải đối mặt với sự xét nét kỹ lưỡng.”
Phó tổng thống là giải pháp cho cả ông Trump lẫn ông Biden
Ngoài tình thế khó xử về mặt pháp lý của cựu tổng thống, thì nhiều cử tri còn thấy một yếu tố thông thường khác làm tăng thêm tầm quan trọng của việc lựa chọn phó tổng thống. Hai đề cử viên tổng thống tiềm năng hiện được xếp vào hàng những người lớn tuổi nhất từng ra tranh cử chức vụ cao nhất đất nước.
Một số cử tri lo lắng rằng tuổi tác của họ có thể làm tăng cơ hội mà phó tổng thống cần phải đảm nhận và hoàn thành vai trò tổng thống.
Tổng thống Đảng Dân Chủ Joe Biden năm nay 81 tuổi, lớn tuổi hơn bất kỳ đương kim tổng thống Hoa Kỳ nào trước đây. Ứng cử viên liên danh của ông, Phó Tổng thống Kamala Harris, hiện 59 tuổi. Hầu hết mọi người đều cho rằng Đảng Dân Chủ sẽ chọn Biden-Harris vào danh sách ứng cử của họ cho cuộc bầu cử, nhưng một số người suy đoán có thể có sự thay người vào phút chót tại hội nghị của đảng này ở Chicago, ngày 19–22/08, hoặc thậm chí là sau đó.
Cựu Tổng thống Trump đã bước sang tuổi 78 hôm 14/06 vừa qua. Độ tuổi của những người liên danh tranh cử tiềm năng với ông đều dao động từ gần 40 đến gần 70, với một vài người ở độ tuổi hơn 50.
Ứng cử viên độc lập đang dẫn đầu Robert F. Kennedy Jr. hiện 70 tuổi; hồi tháng Ba, ông đã công bố luật sư 38 tuổi ở Thung lũng Silicon Nicole Shanahan là người liên danh tranh cử của mình.
Cả ba ứng cử viên tổng thống và những người hâm mộ họ đều phản đối những khẳng định rằng các ứng cử viên trẻ hơn có thể phù hợp hơn để đương đầu với những khó khăn khắc nghiệt của nhiệm kỳ tổng thống.
Một lựa chọn bí ẩn?
Chỉ vài ngày sau khi bị kết tội, tổng thống thứ 45 đã công khai nêu tên một vài ứng cử viên phó tổng thống, chuyển hướng dư luận khỏi một phiên tòa hình sự đã thống trị chu kỳ tin tức trong nhiều tuần.
Khi những cái tên khác tiếp tục được lan truyền, những người trong chính giới đã lưu ý rằng đề cử viên tổng thống tương lai của Đảng Cộng Hòa có thể đang bí mật cân nhắc một số ứng cử viên chưa được tiết lộ.
Theo hai người trong chính giới đã yêu cầu The Epoch Times giữ kín danh tính, những tuyên bố công khai của ông—và có thể có những rò rỉ có chủ đích cho các hãng thông tấn—rất có thể là những “quả bóng bay thử nghiệm,” được tạo ra để thử phản ứng của công chúng và việc đưa tin của giới truyền thông về các lựa chọn phó tổng thống tiềm năng.
Cựu tổng thống có thể chọn “người mà chưa ai từng nghĩ tới,” một người trong cuộc cho biết, và nói thêm, “Lựa chọn đó có thể là ‘rất là Trump.’”
Người đã được ông chọn làm phó tổng thống hồi năm 2016, Thống đốc Indiana đương thời Mike Pence, có phần là một sự lựa chọn bất ngờ; phải đến ba ngày trước hội nghị Đảng Cộng Hòa, ứng cử viên Trump mới nêu tên ông. Ông Pence, một tín đồ Tin Lành, được công nhận là đã thu hút khối cử tri đó bỏ phiếu cho cặp Trump-Pence.
Ông Pence từng là một đối thủ chính trị trong vòng bầu cử sơ bộ bên Đảng Cộng Hòa, nhưng vào tháng 10/2023, ông đã từ bỏ nỗ lực trở thành đề cử viên tổng thống.
Giờ đây, khi cựu tổng thống tiếp tục cuộc tranh cử tổng thống lần thứ ba, chiến dịch tranh cử của ông cho biết ông có toàn quyền quyết định trong việc lựa chọn phó tổng thống.
Khi công chúng đột ngột quan tâm đến các phó tổng thống tiềm năng, thì ông Brian Hughes, cố vấn cấp cao cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, đã đưa ra một tuyên bố với The Epoch Times.
Ông Hughes nói: “Bất cứ ai tuyên bố rằng họ biết ai hoặc khi nào [cựu] Tổng thống Trump sẽ chọn phó tổng thống thì đều đang nói dối, trừ phi người đó tên là Donald J. Trump.”
Sáu ứng cử viên—Và thêm một vài người nữa
Trong nhiều tháng qua, hàng chục cái tên đã và đang nổi lên khắp nơi. Nhưng hôm 04/06 trong một cuộc phỏng vấn với Newsmax, cựu tổng thống đã liệt kê sáu lựa chọn phó tổng thống tiềm năng.
Danh sách sơ tuyển đó gồm Thượng nghị sỹ Tim Scott của South Carolina, ông Marco Rubio của Florida, và ông J.D. Vance của Ohio; Thống đốc Doug Burgum của North Dakota; Thống đốc Ron DeSantis của Florida; và Bác sỹ Ben Carson, một bác sỹ y khoa từng giữ chức Bộ trưởng Gia cư và Phát triển Đô thị trong chính phủ cựu Tổng thống Trump.
Trong số sáu người nói trên thì có năm người đã từng tranh cử tổng thống trước đó; riêng ông Vance là người duy nhất chưa từng tranh cử. Tất cả sáu người này đều đã lên tiếng bảo vệ cựu tổng thống khi ông phải đối mặt với cuộc truy tố ở New York và những nơi khác. Hầu hết họ cũng đã tham dự phiên tòa xét xử cựu Tổng thống Trump ở New York để thể hiện sự ủng hộ ông lúc vụ án này gần kết thúc.
Danh sách sơ tuyển mới khác với danh sách được tiết lộ vài tháng trước đó khi cựu tổng thống trả lời phỏng vấn Fox News.
Những người từng nằm trong danh sách đầu tiên có doanh nhân công nghệ sinh học ở Ohio Vivek Ramaswamy, Thống đốc South Dakota Kristi Noem, và cựu nữ nghị sỹ Hawaii của Đảng Dân Chủ và là ứng cử viên tổng thống Tulsi Gabbard, nhưng có vẻ họ đã không còn được xem xét.
Ông Scott là cái tên duy nhất được cựu Tổng thống Trump thừa nhận trong cả hai danh sách sơ tuyển được tiết lộ ra công chúng.
Cựu Tổng thống Trump nói trên Newsmax rằng trong số những người ủng hộ ông thì vị cựu Thượng nghị sỹ South Carolina này là người “thật đáng kinh ngạc.”
Ông Trump cho rằng thành tích của ông Scott với vai trò là một người có thể thay thế ông Trump đã vượt trên cả nỗ lực tự vận động tranh cử của mình trong cuộc tổng tuyển cử năm 2024. Ông Scott đã dừng chiến dịch tranh cử của mình vào tháng 11/2023.
Trong thời gian ông Scott còn tranh cử, ông và cựu tổng thống đã không công kích lẫn nhau. Những người trong cuộc cho biết sự tôn trọng rõ ràng giữa ông và cựu tổng thống cho thấy đây là điều giúp ông Scott nổi bật trong số những ứng cử viên phó tổng thống tiềm năng.
Ngược lại, ông DeSantis và một đối thủ Đảng Cộng Hòa khác, cựu Thống đốc South Carolina Nikki Haley, đều có màn ăn miếng trả miếng gay gắt với cựu Tổng thống Trump trước khi họ dừng chiến dịch tranh cử tổng thống trước đó trong năm nay.
Trong một bài đăng trên truyền thông xã hội hồi tháng Năm, cựu Tổng thống Trump đã loại trừ bà Haley khỏi danh sách ứng cử viên phó tổng thống. Bà Nikki Haley từng là đại sứ Liên Hiệp Quốc dưới thời ông Trump. Trong cuộc phỏng vấn với Newsmax, ông tránh không trả lời về việc liệu có thay đổi quyết định đối với bà Haley hay không.
Một cuộc thăm dò của Harvard-CAPS-Harris thực hiện hồi tháng Năm cho thấy trong số bảy phó tổng thống tiềm năng hàng đầu, ông Scott hoặc ông Ramaswamy có tầm ảnh hưởng lớn nhất đối với cử tri.
Theo cuộc thăm dò, 23% cử tri Đảng Dân Chủ có thể sẽ bỏ phiếu cho cựu Tổng thống Trump nhiều hơn nếu như ông Scott trở thành ứng cử viên liên danh của ông. Ông Scott còn dẫn đầu nhóm bảy ứng cử viên phó tổng thống tiềm năng trong việc thu hút cử tri không phải người da trắng.
Trong số các đối thủ của ông Scott, ông Ramaswamy giúp ích được nhiều nhất về các cử tri Đảng Cộng Hòa, với 32% cử tri cho biết họ sẽ bầu cho cựu tổng thống nếu tên của ông xuất hiện cùng với ông Ramaswamy.
Tuy nhiên hơn một nửa số cử tri được khảo sát cho biết việc lựa chọn phó tổng thống sẽ không ảnh hưởng gì đến quyết định bỏ phiếu của họ.
Danh sách sơ tuyển ứng cử viên có lẽ vẫn có khiếm khuyết
Ông Mark Caleb Smith, giám đốc trung tâm nghiên cứu chính trị của Đại học Cedarville, ở Cedarville, Ohio, đã nêu ra những thiếu sót trong danh sách sơ tuyển mới nhất của cựu tổng thống.
Ông Smith viết trong một thư điện tử gửi cho The Epoch Times: “Không có ai trong số họ có thể giúp ông Trump giành được một tiểu bang dễ dao động (như Michigan, Pennsylvania, Arizona, Nevada, hay Wisconsin). Những tiểu bang đó được xem là tiểu bang chưa ngã ngũ, hoặc là Tổng thống Biden, hoặc là cựu Tổng thống Trump có thể giành chiến thắng.
Ông Smith cho biết có rất ít ứng cử viên phó tổng thống tiềm năng của ông Trump có thể giúp ông mở rộng khối cử tri tại khu vực bầu cử vốn cần có thêm sự ủng hộ. Ông còn nói rằng, tuy nhiên, ông Rubio lại là người gốc Tây Ban Nha, còn ông Scott và Bác sỹ Carson là người Mỹ gốc Phi Châu, những người có thể giúp “chiếm được lợi thế lịch sử của Đảng Dân Chủ trong cộng đồng người Mỹ gốc Phi Châu.”
Vị giáo sư này cũng nhận thấy trong danh sách không có bất cứ ứng cử viên nữ nào, mặc dù rất nhiều người bàn tán về bà Noem, bà Haley, và Dân biểu Elise Stefanik (Cộng Hòa-New York).
Bà Stefanik, một người lớn tiếng bênh vực cựu tổng thống tại Quốc hội, là người phụ nữ duy nhất có tên trong danh sách bảy ứng cử viên phó thủ tướng tiềm năng. Được biết, chiến dịch tranh cử của ông Trump vừa bắt đầu tiến hành xem xét trường hợp của bà. Sáu ứng cử viên còn lại có thể đã được gửi “giấy tờ xem xét” là: Bác sỹ Carson, Dân biểu Byron Donalds (Cộng Hòa-Florida), và ông Burgum, ông Rubio, ông Vance, và ông Scott.
Việc lựa chọn ứng cử viên liên danh của cựu tổng thống dường như đã trợ giúp ông trong cuộc tranh cử tổng thống vào năm 2016.
“Ông Trump đúng là một nhân vật có bước đi khó đoán,” ông Smith nói về ông trùm địa ốc, một người chưa bao giờ theo đuổi chức vụ công quyền nào trước khi tranh cử tổng thống.
“Điểm yếu của ông nằm ở khối cử tri quan trọng nhất của ông: những tín đồ Tin Lành,” ông Smith cho biết, đồng thời nhấn mạnh vai trò của ông Pence trong việc thu hút nhiều cử tri đó hơn cho lá phiếu Trump-Pence. Điều đó đã chứng tỏ được một sự kết hợp đem lại chiến thắng trong năm 2016, nhưng lại thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020.
Hiện nay, khi người dân Mỹ còn đang cân nhắc về lá phiếu tổng thống trước thềm bầu cử ngày 05/11, thì “ông Trump là người quá nổi tiếng rồi,” ông Smith nói. “Tôi không dám chắc việc lựa chọn phó tổng thống sẽ có lợi hay có hại cho ông ấy.”
Ông Smith cho rằng khi cựu tổng thống suy tính việc chọn phó tổng thống, thì ông ấy có thể đang nghĩ đến di sản của mình.
“Nếu ông ấy thực sự muốn định hình lại Đảng Cộng Hòa, thì việc lựa chọn một chính trị gia trẻ, hăng hái để kế tục những di sản của ông có thể là rất quan trọng,” ông Smith nhận định.
Những cân nhắc mang tính chiến lược
Bà MacManus, nhà khoa học chính trị ở Florida, cho rằng cựu tổng thống cần phải cân bằng được các yếu tố phức tạp, có mối liên hệ tương hỗ trước một loạt lựa chọn cho vị trí phó tổng thống tiềm năng.
“Ông ấy sẽ cần ai đó có thể giữ được khối cử tri này,” bà cho biết, “tuy nhiên cũng đồng thời phải giữ được những cử tri độc lập và kiểu cử tri ‘không bao giờ chọn Trump’ vốn không dứt khoát lắm.
Ngoài ra, có nhiều điểm mang tính chiến lược chính trị mà ông phải xem xét. Người trong cuộc cho rằng có 2 điểm.
Thứ nhất, ông cần cân nhắc xem lựa chọn của ông có thể mang lại lợi ích như thế nào cho số phiếu Đại cử tri Đoàn vốn là điều cần thiết để giành được chức tổng thống.
Tiểu bang Florida, nơi cựu tổng thống cư trú kể từ năm 2019, chiếm 30 trên 270 phiếu đại cử tri cần thiết để đắc cử tổng thống. Tuy nhiên nếu ông lựa chọn một ứng cử viên phó tổng thống đến từ tiểu bang này, tức là ông DeSantis, ông Donalds, hoặc ông Rubio, thì lựa chọn của ông sẽ gây ra rắc rối.
Tu chính án thứ 12 của Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định các đại cử tri từ một tiểu bang không thể bỏ phiếu cho cả tổng thống và phó tổng thống cùng đến từ cùng một tiểu bang đó. Do đó, để đề cử viên tổng thống của Đảng Cộng Hòa duy trì được số phiếu đại cử tri của Florida thì một trong hai người sẽ cần phải chuyển nơi ở [sang tiểu bang khác].
Một vấn đề chiến lược chính trị thứ hai là nếu cựu tổng thống lựa chọn một trong những người đang nắm giữ chức vụ, chẳng hạn như một trong số ba vị đến từ Florida nêu trên, thì việc để cho người đó phải từ chức và chuyển nơi ở khác có thể làm tổn hại đến vị thế của Đảng Cộng Hòa.
Bà MacManus cho rằng, trên hết, cựu tổng thống đủ sáng suốt để cân nhắc xem ứng cử viên phó tổng thống tiềm năng nào là đáng tin cậy và vững chắc nhất đối với cử tri, đặc biệt là trong bối cảnh không chắc chắn như vậy.
