Tránh một số loại thực phẩm có thể giúp điều trị tăng áp phổi

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên Cell Metabolism (Tập san Chuyển hóa Tế bào) cho thấy việc tránh các thực phẩm giàu acid amin serine và glutamine có thể giúp tăng hiệu quả của các loại thuốc điều trị tăng áp phổi hiện nay.

Các tác giả lưu ý rằng can thiệp dinh dưỡng đã ngăn chặn quá trình sản xuất collagen dư thừa trong các mạch máu của phổi (vốn gây xơ cứng và cản trở chức năng), dẫn đến suy tim, bệnh phổi kinh niên và tử vong.

“Lần đầu tiên, chúng ta có phương pháp ăn kiêng có thể đóng vai trò điều trị tăng áp phổi hiệu quả,” Tiến sĩ Stephen Chan, nhà nghiên cứu, giám đốc Viện Y học Mạch máu và Trung tâm Sinh học, Y học Mạch máu phổi tại Đại học Y khoa Pittsburgh, cho biết trong một thông cáo báo chí.

Tăng áp phổi là gì?

Tăng áp phổi là tình trạng liên quan đến cao huyết áp trong các động mạch đi đến phổi. Những động mạch này nhận máu thiếu oxy từ tim di chuyển đến phổi để nhận được oxy. Các triệu chứng bao gồm đau ngực, khó thở khi hoạt động thường ngày và sưng mắt cá chân và chân. Theo thời gian, tình trạng này có thể dẫn đến tình huống nghiêm trọng, đe dọa tính mạng.

Một bí ẩn được tiết lộ

Trước nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu biết rằng các mạch máu phổi không hoạt động giống như mạch máu ở các bộ phận khác của cơ thể, nhưng không rõ nguyên nhân căn bản là gì. Trong bệnh tăng áp phổi, các mạch máu dần dần cứng lại, tuy nhiên tình trạng xơ cứng mạch máu quá mức chỉ giới hạn ở phổi. Những phát hiện gần đây đã tiết lộ bí ẩn này.

Nghiên cứu được thực hiện bởi Tiến sĩ Chan và các đồng nghiệp tại Khoa Tim mạch của Đại học Pittsburg, cùng với nhóm nghiên cứu của ông Thomas Bertero tại Đại học Côte d’Azur ở Pháp.

Qua việc sử dụng loài gặm nhấm và mô phổi của bệnh nhân tăng áp phổi, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng mạch máu ở phổi rất thèm các acid amin serine và glutamine. Hóa ra sự chuyển hóa của hai chất này là nguyên nhân chính làm tiến triển tăng áp phổi.

Acid amin là thành phần cơ bản của protein, giúp tạo dựng các cấu trúc và có nhiều chức năng sinh học. Trong tăng áp phổi, khi các mạch máu trong phổi chuyển hóa serine và glutamine, chúng sẽ tổng hợp hai acid amin mới là glycine và proline. Thông cáo báo chí lưu ý rằng đây là những acid amin chính tạo thành collagen, chiếm 30% tổng lượng protein của cơ thể.

Collagen đóng vai trò là khung cấu trúc cho da, mô liên kết, xương và cơ. Giống như bất kỳ chất nào khác trong cơ thể, số lượng quá nhiều sẽ làm sức khỏe suy yếu.

Bởi vì các mạch máu phổi trong bệnh tăng áp phổi có nhu cầu cao về serine và glutamine, dẫn đến sản xuất quá nhiều collagen. Từ đó gây nên biểu hiện xơ cứng mạch máu và suy giảm chức năng ở căn bệnh này.

Nghiên cứu cho thấy các loại thuốc hạn chế hấp thụ serine và glutamine trong tế bào sẽ ngăn chặn các mạch máu tăng áp trong phổi hấp thụ các acid amin này. Do đó, việc sản xuất collagen dư thừa sẽ dừng lại, giúp cải thiện tình trạng tăng áp phổi. Họ cũng phát hiện rằng việc hạn chế serine và glutamine trong bữa ăn hàng ngày cũng đem lại những lợi ích tương tự.

Theo các tác giả, nếu bệnh nhân tăng áp phổi tránh những thực phẩm có các acid amin này, có thể làm tăng hiệu quả của các loại thuốc hiện tại. Ông Chan nói thêm trong thông cáo báo chí rằng, “Nghiên cứu mở ra một phương pháp mới để chúng ta có thể điều trị căn bệnh này, bởi vì giờ đây, thay vì chỉ dựa vào thuốc và cấy ghép, còn có những giải pháp can thiệp lối sống hiệu quả.”

Nguồn thực phẩm chứa nhiều Glutamine và Serine nhất

Bà Catherine Rall, chuyên gia dinh dưỡng, nói với The Epoch Times trong một email rằng glutamine thường được tìm thấy trong protein có nguồn gốc động vật. Bà nói: “Những thực phẩm này bao gồm thịt bò, thịt lợn, thịt gia cầm và sữa, mặc dù các loại rau có lá xanh đậm như rau mùi tây, rau bina và bắp cải cũng chứa một lượng nhỏ glutamine. Serine có nhiều nhất trong các loại quả hạch, hạt và cá.”

Thay đổi cách ăn uống – Bao nhiêu là đủ?

Những phát hiện đầy hứa hẹn này đưa đến những câu hỏi như “Bệnh nhân sẽ phải tránh thực phẩm chứa serine và glutamine nghiêm ngặt đến mức nào?” Người ta cũng tự hỏi liệu can thiệp dinh dưỡng có thể giúp ích ở mức độ nào. The Epoch Times đã gửi những câu hỏi này cho Tiến sĩ Chan trong một email.

Ông nói, “Nghiên cứu của chúng tôi hạn chế hoàn toàn tất cả serine và glutamine trong bữa ăn của loài gặm nhấm, điều này đã cải thiện tình trạng tăng áp phổi. Chúng tôi xem phát hiện này là bằng chứng quan trọng cho thấy việc áp dụng ăn kiêng có thể là liệu pháp điều trị hiệu quả cho căn bệnh nguy hiểm này. Tuy nhiên, mức độ hạn chế tuyệt đối sẽ không khả thi trong bữa ăn thường ngày của con người và chúng tôi chắc chắn không khuyến nghị bệnh nhân của mình cố gắng thực hiện điều đó vào thời điểm này.”

Tiến sĩ Chan cho biết thêm, cần phải nghiên cứu thêm để xác định xem liệu mức hạn chế acid amin thấp hơn có mang lại hiệu quả điều trị tương tự hay không. Các tác giả nghiên cứu cũng đang khám phá liệu các phương pháp ăn kiêng khả thi và an toàn hơn có thể phối hợp với các loại thuốc điều trị tăng áp phổi hiện tại để cải thiện bệnh hay không.

Có một nhược điểm?

Nếu các thử nghiệm lâm sàng cho thấy can thiệp dinh dưỡng có thể giúp ích cho những người bị tăng áp phổi, thì các bác sĩ sẽ cần cân nhắc giữa lợi ích và bất kỳ nhược điểm nào có thể xảy ra. Trên thực tế, những acid amin này đều cần thiết cho nhiều hoạt động trong cơ thể.

Serine đóng vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng của tế bào, như dẫn truyền thần kinh và tổng hợp protein. Thiếu serine có liên quan đến việc giảm chức năng hệ thần kinh.

Glutamine rất cần thiết cho một số chức năng của hệ miễn dịch, đến mức trở thành một phần của các loại thực phẩm chức năng cho những người có khả năng miễn dịch yếu. Sự thiếu hụt glutamine kích thích quá trình apoptosis của tế bào – sự chết theo chương trình của tế bào – có thể dẫn đến tình trạng thiếu cơ ở người cao tuổi (mất mô cơ do lão hóa dẫn đến tình trạng viêm ở mức độ thấp).

Nghi vấn khác

Nghiên cứu đưa ra những câu hỏi đáng chú ý hơn. Có phải các yếu tố sinh lý gây tăng huyết áp động mạch phổi cũng là nguyên nhân dẫn đến xơ vữa động mạch và các rối loạn tim mạch khác? Nếu vậy, việc hạn chế hai loại acid amin này có giúp ích cho những rối loạn này hay không?

Tiến sĩ Chan trả lời rằng khả năng này hơi phức tạp nhưng các nhà nghiên cứu đang khám phá và giải quyết các quan điểm này.

Ông nói, “Cuối cùng, chúng tôi tin rằng quá trình chuyển hóa serine/glutamine quá mức và sự lắng đọng collagen dư thừa có thể xảy ra ở các mạch máu bên ngoài phổi. Điều này xảy ra với điều kiện là những mạch máu đó phải tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh cơ bản giống như bệnh tăng áp phổi.”

Tuy nhiên, Tiến sĩ Chan giải thích rằng các tác nhân gây tăng áp phổi, như hàm lượng oxy thấp và tình trạng viêm tập trung dẫn đến chuyển hóa glutamine và serine tăng tốc, thường chỉ xảy ra ở phổi. Các nhà nghiên cứu gọi quá trình dẫn đến sự lắng đọng collagen dư thừa trong phổi, là “cơn thèm ăn.”