Thuốc giảm cân Tirzepatide giúp điều trị chứng ngưng thở khi ngủ

Theo nghiên cứu mới do nhà sản xuất thuốc Eli Lilly and Company tài trợ, tirzepatide, loại thuốc chống tiểu đường và kiểm soát cân nặng lâu dài, cũng có thể điều trị chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) ở bệnh nhân béo phì.

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn là chứng rối loạn hô hấp phổ biến ở đường hô hấp trên, khiến bệnh nhân bị gián đoạn nhịp thở trong khi ngủ, dẫn đến suy giảm chất lượng giấc ngủ, các vấn đề sức khỏe tâm thần và tăng nguy cơ tim mạch.

Theo bài viết trên Tập san Y học New England (NEJM) vào hôm 21/06, thuốc Tirzepatide, tên thương mại là Mounjaro và Zepbound, có khả năng làm giảm gần 59% tình trạng ngưng thở ở bệnh nhân.

Thuốc này cũng cải thiện bệnh tim mạch và béo phì, vốn góp phần gây ra chứng ngưng thở khi ngủ. Khoảng 70% những người mắc OSA bị béo phì.

“Nghiên cứu này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong điều trị OSA, đưa ra phương án mới có khả năng giải quyết các biến chứng về hô hấp và chuyển hóa,” Tiến sĩ Atul Malhotra, tác giả chính của nghiên cứu, giám đốc y học giấc ngủ tại Đại học California–San Diego Health và cố vấn cho Eli Lilly and Company, nói trong thông cáo báo chí.

Giảm 25 đến 29 lần ngưng thở mỗi giờ

Nghiên cứu dựa trên hai thử nghiệm có đối chứng ngẫu nhiên, mù đôi trên 469 người bị béo phì lâm sàng và OSA từ trung bình đến nặng ở 9 quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, Đức và Úc.

Theo nghiên cứu, những người bị gián đoạn nhịp thở từ 15 đến 30 lần mỗi giờ được tính là OSA ở mức trung bình, và gián đoạn nhịp thở hơn 30 lần được xem là tình trạng nặng.

Những người tham gia cả hai thử nghiệm đều nhận được liều tirzepatide dung nạp ở mức tối đa (10-15 mg) hoặc giả dược trong 52 tuần. Họ tuân theo cách ăn giảm 500 calorie mỗi ngày và hoạt động thể chất ít nhất 150 phút mỗi tuần.

Trong thử nghiệm đầu tiên, tần suất ngưng thở của nhóm dùng tirzepatide giảm trung bình 25 lần/giờ so với 5 lần/giờ ở nhóm dùng giả dược.

Trong thử nghiệm thứ hai, những người dùng tirzepatide giảm trung bình 29 lần ngưng thở mỗi giờ, hoặc giảm 58.7% tình trạng ngừng thở, so với mức giảm trung bình 3% ở nhóm dùng giả dược.

Nghiên cứu cho thấy bệnh nhân có chất lượng giấc ngủ tốt hơn và ít gián đoạn hơn. Ngoài ra, những người tham gia thử nghiệm đầu tiên đã giảm 18% trọng lượng cơ thể, so với mức giảm trung bình 20% ở nhóm thử nghiệm thứ hai.

Tiến sĩ Ronald Grunstein, đồng tác giả và bác sĩ y học giấc ngủ, chia sẻ với The Epoch Times, “Tirzepatide làm giảm nhẹ chứng ngưng thở khi ngủ bằng cách loại bỏ mỡ xung quanh đường hô hấp trên và bụng, giúp đường thở ít bị xẹp hơn trong khi ngủ.”

OSA khiến đường thở trên bị tắc nghẽn trong khi ngủ, làm giảm hoặc dừng hoàn toàn luồng thông khí. Béo phì, amidan to hoặc thay đổi nội tiết tố đều có thể làm hẹp đường thở.

Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy tình trạng thiếu oxy giảm, lượng protein gây viêm thấp hơn và huyết áp tâm thu được cải thiện.

Tiến sĩ Malhotra cho biết nên kết hợp tirzepatide với liệu pháp thở áp lực dương liên tục (CPAP) để có sự cải thiện tốt nhất. Máy CPAP sử dụng áp suất không khí nhẹ để giữ cho đường thở mở trong khi ngủ.

Những người tham gia thử nghiệm hai có mức giảm số lần ngưng thở nhiều hơn, cũng dùng liệu pháp CPAP, trong khi những người trong thử nghiệm đầu tiên thì không.

Tiến sĩ Malhotra cho biết trong thông cáo báo chí, “Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa liệu pháp CPAP và giảm cân là cách tối ưu nhất để giảm nguy cơ tim mạch và các triệu chứng. Tirzepatide cũng có thể nhắm đến các cơ chế cụ thể hơn của chứng ngưng thở khi ngủ, gợi ý cách điều trị hiệu quả và chuyên biệt hơn.” Ông cho biết bước tiếp theo bao gồm tiến hành các thử nghiệm lâm sàng để đánh giá tác dụng lâu dài của tirzepatide.

Tiến sĩ Sanjay R. Patel, chuyên gia về bệnh phổi và y học giấc ngủ, cho biết kết quả ban đầu từ thử nghiệm lâm sàng cho thấy tirzepatide có thể là phương án bổ trợ để giải quyết tình trạng béo phì đi kèm ở bệnh nhân OSA.

Tuy nhiên, ông lưu ý gần 50% bệnh nhân dùng thuốc tương tự tirzepatide để điều trị béo phì thường ngừng sử dụng trong vòng 12 tháng.

An toàn thuốc

Trong thử nghiệm thứ hai, hơn 80% người dùng tirzepatide báo cáo một hoặc nhiều tác dụng phụ. Trong khi đó, khoảng 75% người dùng giả dược báo cáo một hoặc nhiều tác dụng phụ.

Các tác dụng phụ phổ biến nhất ở nhóm dùng tirzepatide là tiêu chảy, buồn nôn và nôn.

Tỷ lệ mắc rối loạn nhịp tim và trầm cảm nặng là tương tự nhau ở cả nhóm dùng giả dược và tirzepatide, mặc dù chỉ có nhóm tirzepatide xuất hiện các biến cố đường tiêu hóa nặng hoặc trầm trọng.

Mounjaro và Zepbound

Vào tháng 5/2022, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chấp thuận tirzepatide dưới tên thương hiệu Mounjaro để điều trị bệnh tiểu đường loại 2. Giống như semaglutide, tirzepatide là thuốc tiêm 1 lần/tuần, mô phỏng theo hai loại hormone giúp tăng tiết insulin và ức chế cảm giác thèm ăn.

Tuy nhiên, tirzepatide cũng tác động lên các tế bào mỡ, ảnh hưởng đến sự phân bố mỡ, mặc dù chưa biết rõ cơ chế cụ thể là gì.

Vào tháng 11/2023, FDA cũng chấp thuận tirzepatide dưới tên thương hiệu Zepbound để điều trị bệnh béo phì ở người lớn nhờ khả năng giảm cân.