Phát hiện mối liên hệ giữa bệnh Alzheimer và hệ miễn dịch

Nghiên cứu gần đây trên The Journal of Alzheimer’s Disease (Tập san Bệnh Alzheimer) đã làm sáng tỏ một yếu tố quan trọng của hệ miễn dịch ở bệnh nhân Alzheimer. Các tác giả cho biết, theo hiểu biết của họ, đây là nghiên cứu đầu tiên mô tả những thành phần này ở bệnh nhân Alzheimer.

Yếu tố này là tỷ lệ Th1/Th2.

Các tác giả quan sát thấy một số dấu hiệu quan trọng.

Đầu tiên, họ phát hiện rằng bệnh nhân Alzheimer trung bình đến nặng có tỷ lệ Th1/Th2 rất cao (Th1 chiếm ưu thế), điều này chưa từng được ghi nhận trước đây.

Thứ hai, tỷ lệ Th1/Th2 của bệnh nhân Alzheimer cao hơn đáng kể so với người lớn khỏe mạnh (về mặt thống kê) trên tất cả sáu giá trị mà các tác giả nghiên cứu đã đo lường.

Nhóm bệnh nhân Alzheimer được cung cấp một loại thực phẩm chức năng chứa APMC (phức hợp đa dinh dưỡng polymannose lô hội) tự nhiên trong 12 tháng, khiến “tỷ lệ Th1/Th2 cân bằng trở lại.”

Cuối cùng, tái cân bằng Th1/Th2 có liên quan đến sự cải thiện nhận thức vào cuối nghiên cứu.

Tỷ lệ Th1/Th2 là gì?

Từ “Th” trong Th1 và Th2 là viết tắt của tế bào T bổ trợ – một loại tế bào quan trọng của hệ miễn dịch. Tế bào Th1 và Th2 được hoạt hóa qua các con đường miễn dịch khác nhau, tạo ra phản ứng miễn dịch riêng biệt.

Th1 ảnh hưởng đến miễn dịch bẩm sinh – tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể. Th2 liên quan đến miễn dịch thích ứng, tạo ra các kháng thể đặc hiệu chống lại virus, vi khuẩn hoặc độc tố gặp phải, phản ứng bảo vệ của Th2 mạnh mẽ hơn theo thời gian.

Th1 có xu hướng tạo ra các phản ứng gây viêm, các hàng rào phòng vệ thiết yếu để chống lại những mầm bệnh nội bào như virus và vi khuẩn. Tuy nhiên, những phản ứng này có thể gây hại nếu tiếp tục hoạt động sau khi hết mầm bệnh và gây ra nhiều loại bệnh lý và tình trạng tự miễn dịch. Th2 có xu hướng ức chế viêm và phát huy tác dụng bảo vệ. Th2 kích thích sản xuất kháng thể để chống lại mầm bệnh ngoại bào như vi khuẩn, chất gây dị ứng, ký sinh trùng và độc tố.

Sự cân bằng giữa Th1 và Th2 được cho là yếu tố cần thiết cho hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Th1 và Th2 cũng sản xuất cytokine – các phân tử protein truyền tín hiệu giúp kiểm soát tình trạng viêm trên khắp cơ thể. Th1 hay Th2 được kích hoạt tùy vào loại cytokine.

Theo nghiên cứu, “Các cytokine Th1/Th2 là tiêu chuẩn hữu ích để đánh giá bệnh nhân. Việc sản xuất các cytokine Th1 và Th2 quyết định đáng kể đến các phản ứng miễn dịch qua trung gian tế bào T, và sự cân bằng Th1 và Th2 có liên quan đến việc phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng và dị ứng, các rối loạn do hệ miễn dịch và sự phát triển của ung thư.” (Lewis, 2024, trang 1724).

Tỷ lệ Th1/Th2 mất cân bằng trong các bệnh lý khác

Tỷ lệ Th1/Th2 mất cân bằng đã được quan sát thấy trong các bệnh lý khác, đặc biệt là những bệnh có mức độ viêm cao, như đa xơ cứng và ung thư.

Trong một nghiên cứu trên BMC Neurology (Tập san Thần kinh học của Trung tâm Y sinh Anh quốc) về bệnh đa xơ cứng tái phát, người ta phát hiện Th1 chiếm ưu thế so với Th2 hay phản ứng viêm nhiều. Trong nghiên cứu này, các tác giả đã giúp Th2 (con đường chống viêm) của bệnh nhân ưu thế hơn bằng cách dùng glatiramer acetate (GA), một loại thuốc điều hòa hệ miễn dịch.

Trong một nghiên cứu khác trên Frontiers in Pharmacology (Tập san Lĩnh vực Dược lý học), các nhà nghiên cứu đã dùng Sài hồ (Radix Bupleuri) – rễ khô của một loại thảo dược trong Trung y với các hoạt tính chống khối u – và nhận thấy rằng Sài hồ ức chế ung thư vú ở chuột. Các tác giả cho rằng hiệu quả chống khối u một phần là do chuyển đổi tỷ lệ Th1/Th2 hướng về Th2, hay con đường chống viêm.

Các tác giả phát hiện rằng bệnh nhân Alzheimer trong nghiên cứu bị mất cân bằng trong tỷ lệ Th1/Th2, với mức Th1 (con đường gây viêm) cao hơn nhiều, đặc biệt là so với người lớn khỏe mạnh.

Thông tin mới về tỷ lệ Th1/Th2 ở bệnh nhân Alzheimer có thể góp phần giúp chúng ta hiểu thêm về căn bệnh phức tạp, đang ảnh hưởng đến 6.9 triệu người dân Mỹ và tiêu tốn 345 tỷ USD mỗi năm của Hoa Kỳ. Theo Hiệp hội Alzheimer, những chi phí này không bao gồm khoảng 11 triệu thành viên gia đình và bạn bè phải làm người chăm sóc không lương – vốn được ước tính trị giá thêm 350 tỷ USD.

Tác dụng của thực phẩm chức năng đối với tỷ lệ Th1/Th2 và nhận thức

Nghiên cứu phân tích hai nhóm khác nhau – một nhóm gồm bệnh nhân Alzheimer và nhóm thứ hai gồm những người lớn khỏe mạnh.

Nhóm đầu tiên gồm 34 bệnh nhân, trung bình gần 80 tuổi. Mỗi người được chẩn đoán bị Alzheimer từ trung bình đến nặng trong ít nhất một năm nhưng đã mắc bệnh trung bình ba năm, và hầu hết đều bị nhiều bệnh khác nhau.

Nhóm thứ hai bao gồm 20 người lớn khỏe mạnh tham gia một nghiên cứu khác. Những người này có đánh giá tương tự với bệnh nhân Alzheimer về chức năng của hệ miễn dịch. Họ không bị béo phì, không có bệnh tim, gan hoặc thận, tiểu đường loại 2, bệnh nhiễm trùng đang hoạt động, ung thư hoặc bệnh tâm thần.

Nhóm thứ nhất (bệnh nhân Alzheimer) được dùng thực phẩm chức năng APMC – gồm polysaccharide, chất chống oxy hóa, acid béo omega-3 và các hóa chất thực vật khác. Mỗi người uống 2.5g hoặc một thìa cà phê, bốn lần mỗi ngày trong 12 tháng.

Bổ sung thực phẩm chức năng là thay đổi duy nhất trong cuộc sống của nhóm bệnh nhân Alzheimer trong suốt nghiên cứu, và họ tiếp tục uống thuốc theo toa, duy trì cách ăn uống và các hoạt động thể chất và xã hội như trước đây.

Các tác giả nghiên cứu lưu ý rằng tất cả sáu giá trị Th1/Th2 đều cao đáng kể ở bệnh nhân Alzheimer so với người lớn khỏe mạnh, nghĩa là mẫu của bệnh nhân Alzheimer có Th1 chiếm ưu thế hơn Th2 trong hệ miễn dịch.

Ông John E. Lewis, tác giả chính của nghiên cứu, tiến sĩ giáo dục và tâm lý từ Đại học Miami ở Florida và đã dành phần lớn sự nghiệp để nghiên cứu tác động của dinh dưỡng đến nhiều mặt của sức khỏe con người – đặc biệt là bộ não và hệ miễn dịch. Ông chia sẻ với The Epoch Times rằng mô hình Th1/Th2 cho thấy cần có sự cân bằng giữa Th1 và Th2 để hệ miễn dịch khỏe mạnh và cân bằng. Lý thuyết này được giới thiệu lần đầu tiên vào giữa những năm 1980 để giúp mọi người hiểu các vấn đề liên quan đến virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV). Sau lại mô hình này cũng được mô tả trong các bệnh và rối loạn khác.

Ông Lewis chia sẻ thêm, “Mặc dù mô hình Th1/Th2 bị chỉ trích vì quá đơn giản hóa chức năng miễn dịch, nhưng mô hình này vẫn cung cấp thông tin hữu ích. Thông tin này giúp chúng ta so sánh các thành phần kích thích và chống viêm của hệ miễn dịch, đồng thời hiểu rõ hơn về hồ sơ lâm sàng của bệnh.”

Khi bệnh nhân Alzheimer dùng thực phẩm bổ sung APMC, năm trong số sáu tỷ lệ Th1/Th2 đã tái cân bằng – về hướng Th2 hoặc con đường chống viêm. Những thay đổi tích cực này cũng giúp cải thiện nhận thức qua nhiều đánh giá trong 12 tháng nghiên cứu.

Ông Lewis giải thích ý nghĩa của sự tái cân bằng này trong nhóm bệnh nhân Alzheimer:

“Chúng tôi không chỉ lần đầu tiên mô tả các tỷ lệ Th1/Th2 ở bệnh nhân Alzheimer, mà còn chứng minh thực phẩm bổ sung APMC giúp hạ thấp năm trong số sáu tỷ lệ về mức cân bằng hơn. Giá trị Th1 chiếm ưu thế đã cung cấp thêm thông tin về vai trò của viêm đối với căn bệnh nghiêm trọng này. Thực phẩm bổ sung APMC có hiệu quả trong việc thay đổi các tỷ lệ này, tái cân bằng tỷ lệ Th1/Th2 và cải thiện chức năng nhận thức.”

Tiến sĩ Judi Woolger, bác sĩ nội khoa và giám đốc y tế tại Trung tâm Y tế Dự phòng Agatston ở Miami Beach, Florida, đồng tác giả của nghiên cứu. Khi giải thích ý nghĩa của những phát hiện này đối với bệnh nhân Alzheimer, bà Woolger chia sẻ với The Epoch Times:

“Nghiên cứu của chúng tôi lại lần nữa chứng minh mối liên quan chéo giữa các hệ cơ quan chính, trong trường hợp này, mối liên hệ giữa sự cải thiện chức năng nhận thức và tái cân bằng chức năng hệ miễn dịch, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bối cảnh lâm sàng của căn bệnh vẫn chưa rõ nguyên nhân và cách điều trị này. Bằng cách sử dụng thực phẩm chức năng APMC, chúng ta có thể cải thiện cuộc sống của những người đang rất cần sự giúp đỡ.”

Vai trò của viêm và rối loạn miễn dịch

Một trong những yếu tố liên quan đến mất cân bằng hệ miễn dịch là tình trạng viêm kinh niên, không kiểm soát được. Khi cơ thể bị nhiễm trùng hoặc chấn thương, trước tiên hệ miễn dịch sẽ kích hoạt tình trạng viêm ngắn hạn, đây là phản ứng bình thường, cần thiết để tự lành thương và tồn tại. Tuy nhiên, khi mối đe dọa qua đi, phản ứng viêm sẽ dừng lại và cơ thể trở lại trạng thái bình thường – hoặc cân bằng.

Tiến sĩ Reg McDaniel, nhà giải phẫu bệnh và lâm sàng, nhà nghiên cứu và đồng tác giả của nghiên cứu, giải thích tác dụng của thực phẩm chức năng đối với hệ miễn dịch, nói với The Epoch Times:

“Đó là những thành phần hoạt tính trong thực phẩm chức năng APMC mà chúng tôi đã cung cấp cho bệnh nhân Alzheimer. Hệ miễn dịch của bệnh nhân trở lại trạng thái cân bằng nhờ sản phẩm này.”

Nếu hệ miễn dịch không hoạt động bình thường và không thể chấm dứt phản ứng viêm, sẽ dẫn đến một chuỗi các vấn đề sức khỏe – bao gồm cả bệnh tự miễn.

Mặc dù bệnh Alzheimer có thể là một ví dụ về tình trạng viêm kéo dài, không kiểm soát được, các yếu tố bên ngoài có thể ngăn chặn chuỗi phản ứng viêm này.