Nhiều cách ăn uống có thể giảm triệu chứng bệnh tự kỷ
Dinh dưỡng tiếp tục đứng đầu danh sách các công cụ giúp gia đình quản lý các triệu chứng tự kỷ, mặc dù có nhiều thông tin mâu thuẫn và khó hiểu.
Khi Matthew Hirning được chẩn đoán bệnh tự kỷ, các chuyên gia đã nói với bà Terri Hirning rằng cậu con trai 4 tuổi bị bệnh tự kỷ di truyền, bà sẽ chẳng thể làm gì để điều trị cho Matthew được, và rằng cậu sẽ phải sống trong một Nhà Nhóm (Group Home) khi trưởng thành vì sẽ không bao giờ sống tự lập được.
“Tôi nhớ mình đã nghĩ, ‘Tôi không biết bằng cách nào, nhưng [Matthew] sẽ không phải sống như vậy. Đó không phải là câu trả lời cho những gì đang diễn ra,’” bà Hirning chia sẻ với The Epoch Times.
Bà thấy rằng khi Matthew ăn một số loại thực phẩm nhất định, cậu sẽ khó ngủ, xuất hiện những cơn khủng hoảng cảm giác mãnh liệt và hầu như không giao tiếp bằng mắt. Cậu cũng có vốn từ vựng hạn chế và táo bón mạn tính—có những lúc cậu thậm chí không đáp lại khi được gọi tên.
Cả trực giác và lý luận phê phán đều cho bà thấy rằng thay đổi cách ăn uống là một giải pháp khởi đầu dễ dàng để giải quyết triệu chứng.
“Chúng tôi có một người bạn thân là một chuyên viên trị liệu chuyên về tự kỷ và cô đã đề cập đến thuốc nhuộm đỏ và bột ngọt (MSG [monosodium glutamate,])… Tôi bắt đầu thử can thiệp một chút vào thế giới y sinh,” bà Hirning chia sẻ.
Gia đình Hirning phát hiện bé Matthew có một hệ vi sinh đường ruột bị rối loạn—các loại vi khuẩn, virus và nấm hợp tác với nhau để tạo ra các chất chuyển hóa điều chỉnh chất dẫn truyền thần kinh. Sự kết nối giữa đường ruột và bộ não giải thích các thay đổi tâm trạng, hành vi và chức năng tổng thể qua cách ăn uống.
Xét nghiệm dị ứng cũng tiết lộ Matthew bị dị ứng nhiều loại thực phẩm. Bà Hirning đã ghi lại các thay đổi trong cách ăn uống vào một quyển nhật ký, và bé Matthew đã đảo ngược các triệu chứng bệnh tự kỷ nhờ ăn uống.
Thành công nhờ thay đổi cách ăn uống
Đạt được cấp bậc Eagle trong Hội Nam Hướng Đạo sinh và theo học đại học là những thành tựu gần đây của anh Hirning. Hai mẹ con anh Hirning đều cho rằng duy trì cách ăn với mức carbohydrate thấp là chìa khóa giúp hồi phục sức khỏe của anh.
Tuy nhiên, không có nghiên cứu chính thức nào về việc liệu cách ăn Paleo có hiệu quả đối với chứng tự kỷ hay không. Cách ăn Paleo nhấn mạnh tiêu thụ thực phẩm toàn phần và tránh carbohydrate đơn, đường, ngũ cốc, sữa và đậu. Trên thực tế, chỉ có một vài cách ăn đã được nghiên cứu kỹ lưỡng liên quan đến rối loạn phổ tự kỷ (ASD), gây ra các vấn đề về phát triển giao tiếp và xã hội.
Mặc dù có rất nhiều các cách ăn uống khác nhau để nghiên cứu, đặc biệt ở trẻ gặp khó khăn về phát triển, chia sẻ hiểu biết về các quan sát dinh dưỡng diễn ra phổ biến—đặc biệt giữa những người chăm sóc có thành viên gia đình mắc ASD. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng những chia sẻ để tiến hành một khảo sát rộng đối với những người chăm sóc, nhiều người trong số họ đã sử dụng dinh dưỡng để giải quyết các triệu chứng bệnh tự kỷ phổ biến.
Một nghiên cứu quan sát năm 2023 với hơn 800 người tham gia đã so sánh những người sử dụng thực phẩm chức năng và dược phẩm với những người áp dụng dinh dưỡng chuyên biệt—bao gồm cách ăn Paleo và 12 cách ăn khác nhau—để quản lý các triệu chứng bệnh tự kỷ.
“Có rất nhiều lý do tốt khiến các cách ăn này hiệu quả. Các cơ chế cơ bản tại sao chúng hoạt động liên quan đến những gì chúng ta thấy xảy ra trong các triệu chứng liên quan đến bệnh tự kỷ,” Julie Matthews, đồng tác giả của nghiên cứu và là chuyên viên tư vấn dinh dưỡng được chứng nhận, chia sẻ với The Epoch Times. Bà là người sáng lập Nourishing Hope, dinh dưỡng cá nhân hóa cho bệnh tự kỷ và ADHD.
Hiệu quả của các cách ăn cụ thể
Nhìn chung, các cách ăn trị liệu an toàn và tiết kiệm chi phí, cải thiện một số triệu chứng với ít tác dụng phụ hơn nhiều so với dược phẩm và thực phẩm bổ sung.
Kết quả đã được công bố trên Journal of Personalized Medicine (Tập san Y học Cá nhân hóa) tháng 09/2023, với ứng dụng iPhone miễn phí gọi là ANRC [trung tâm nghiên cứu dinh dưỡng tự kỷ] Treatment Radar. Nghiên cứu bao gồm tóm tắt các cách ăn giảm triệu chứng tự kỷ.
Các cách ăn được đánh giá cao nhất:
- Cách ăn lành mạnh—nhiều rau, trái cây và protein và ít thức ăn chế biến sẵn và đường.
- Cách ăn Feingold—một cách ăn toàn phần không có màu nhân tạo, hương vị hoặc chất bảo quản, cũng như ít salicylate tự nhiên, hoặc độc tố do một số loại cây tạo ra.
- Cách ăn tránh thực phẩm dựa trên xét nghiệm dị ứng—một cách tiếp cận cá nhân dựa trên các thực phẩm gây ra phản ứng dị ứng cao ở người tham gia. Các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng trẻ em mắc ASD có xu hướng nhạy cảm cao với trứng, sữa và lúa mì.
- Cách ăn ít đường—được sử dụng để cân bằng đường huyết và giảm viêm.
- Cách ăn không có gluten/casein—tránh tất cả gluten và casein, một loại protein sữa.
Cải thiện triệu chứng
Ngoài việc xếp hạng cách ăn trị liệu dựa trên mức độ cải thiện sức khỏe tổng thể, nghiên cứu đã biểu đồ hóa 23 triệu chứng cụ thể—bao gồm lo âu, chú ý, nhận thức, vấn đề da, ngôn ngữ/giao tiếp, động kinh, nhạy cảm cảm giác, vấn đề giấc ngủ, tương tác xã hội, tật máy giật và các triệu chứng khác—và đối chiếu từng triệu chứng với năm cách ăn trị liệu hàng đầu.
“Cách ăn nào hiệu quả nhất phụ thuộc vào bạn. Nếu bạn là người đang gặp khó khăn với các triệu chứng cụ thể, bạn có thể quan tâm hơn đến cách các cách ăn giải quyết các triệu chứng cụ thể thay vì tổng thể,” bà Matthews chia sẻ. “Một số cách ăn có lợi ích ròng thấp hơn nhưng cải thiện triệu chứng tốt nhất.”
Mặc dù “cách ăn lành mạnh” có điểm tổng thể cao nhất, nhưng chỉ đứng đầu về mục tiêu cải thiện sức khỏe tổng quát. Ngược lại, cách ăn trị liệu ketogenic đứng đầu về cải thiện chín triệu chứng [tự kỷ], mặc dù đứng thứ hai từ dưới lên về cải thiện sức khỏe tổng quát.
Bà Matthews lưu ý rằng kết quả về cách ăn ketogenic có thể bị sai lệch do số lượng người tham gia ít hơn. Vì đây là cách ăn uống nghiêm ngặt, được sử dụng đặc biệt cho những người muốn giải quyết nhiều triệu chứng nghiêm trọng, như động kinh.
“Thật thú vị khi quan sát một số điều chúng tôi thấy trong thực hành và nghe được từ các bậc cha mẹ và gia đình … kết quả hỗ trợ những gì chúng tôi đã thấy là đúng,” bà chia sẻ.
Giảm thiểu tác dụng phụ
Ngày càng nhiều bác sĩ nhi khoa tìm kiếm hướng dẫn về cách ăn uống, theo bà Matthews, người cung cấp một khóa học cụ thể cho các bác sĩ. Tuy nhiên, phần lớn các phòng khám có rất ít lời khuyên về dinh dưỡng, ngay cả khi họ khuyên bệnh nhân nên ăn uống khác đi.
Biết ơn vì việc thay đổi ăn uống đã thay đổi cuộc đời của mình
Anh Hirning chia sẻ rằng thỉnh thoảng anh vẫn gặp khó khăn với các triệu chứng liên quan đến tự kỷ, và anh biết ơn mẹ anh đã điều chỉnh cách ăn uống cho anh. Anh tin rằng điều chỉnh cách ăn đã dẫn đến sự độc lập của mình. Anh đã biết cách tự kiểm soát việc ăn uống của mình vì chỉ một lượng nhỏ bất kỳ thực phẩm chế biến quá mức hoặc chứa nhiều đường hoặc carbohydrate cũng làm cho bộ não của anh cảm thấy “mờ mịt.” Anh cảm thấy bộ não dường như không hoạt động hết công suất.
“Tôi không biết mình sẽ ra sao hoặc mình sẽ kết thúc như thế nào nếu không có mẹ,” anh Hirning chia sẻ. “Tôi chắc chắn cảm thấy như mình có sự kiểm soát tốt về cách ăn uống của mình bây giờ. Càng lớn, [tôi kiểm soát] càng tốt hơn, nhưng tôi nhận thấy một số phản ứng sẽ đến nếu tôi ăn một thứ gì đó không tốt lắm.”
Ở trường trung học, anh tự mang theo bữa trưa của mình, và anh đã du lịch đến nhiều quốc gia khác nhau và tiêu thụ một số loại thực phẩm mà anh thường không ăn mà không gặp phải bất kỳ triệu chứng nào.
Bà Hirning viết blog chia sẻ kinh nghiệm của mình và con trai, khích lệ và chia sẻ tài liệu cho các gia đình khác có trẻ mắc tự kỷ.
Thiên Vân biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
