Giảm đồi mồi và phục hồi da sau điều trị laser
Các đốm trên khuôn mặt bạn có phải là nám da (melasma), đốm nâu (sunspots), đồi mồi (age spots) hay ung thư da không? Bạn muốn sử dụng phương pháp điều trị bằng laser để loại bỏ chúng nhưng lại lo lắng về tình trạng tăng sắc tố sau viêm? Bác sĩ Trần Tuấn Như đến từ Phòng khám Trung y Tinh Hà Đài Loan đã chia sẻ trải nghiệm 10 ngày giúp cha của cô loại bỏ vết đồi mồi lớn trên mặt.
Bác sĩ Trần cho biết người cha gần 80 tuổi có thói quen tập thể dục ngoài trời nhưng không thích dùng kem chống nắng. Theo thời gian, da ông đã xuất hiện một số đốm đồi mồi có kích thước khác nhau. Một cách không liên quan, bà đã kê toa một số loại thảo dược Trung Hoa cho cha để tăng nhu động ruột, kích thích trao đổi chất, và củng cố chức năng nội tạng. Tuy nhiên, sau 10 ngày điều trị, đốm đồi mồi lớn nhất trên khuôn mặt của ông đã biến mất. Điều này chứng tỏ rằng việc điều trị nhằm nuôi dưỡng từ bên trong cũng ảnh hưởng đến [biểu hiện] bên ngoài cơ thể.
Yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất melanin
Cơ thể sản xuất melanin để chống lại tia cực tím. Khi tiếp xúc quá nhiều với tia UV, da sẽ tiết ra một lượng lớn melanin. Tuy nhiên, nếu quá trình trao đổi chất của cơ thể kém, hắc tố melanin sẽ tích tụ trên bề mặt da, hình thành nên các đốm đồi mồi.
Ngoài việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, còn có năm yếu tố khác làm tăng sản xuất melanin:
1. Tuổi tác: Chức năng trao đổi chất của cơ thể con người giảm dần theo tuổi tác và quá trình chuyển hóa melanin cũng trở nên kém hiệu quả hơn.
2. Bệnh tiểu đường: Bệnh nhân tiểu đường dễ bị thay đổi sắc tố da và sừng hóa do mất cân bằng insulin, khiến da trở nên sẫm màu, thô ráp và thậm chí dày lên.
3. Mang thai: Việc phụ nữ mang thai tăng tiết hormone estrogen và progesterone có thể kích thích sản xuất melanin. Nhiều phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng sản xuất melanin quá mức.
4. Thuốc tránh thai: Dùng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp thay thế hormone sẽ làm tăng lượng estrogen và có thể kích thích sản xuất melanin.
5. Cảm xúc tiêu cực: Căng thẳng và cảm xúc tiêu cực kéo dài sẽ làm tăng các hormone và kích thích sản sinh melanin.
Phân biệt các loại đốm
Tác hại từ tia cực tím là nguyên nhân hàng đầu gây ra các đốm đồi mồi, tình trạng này có thể trở nên trầm trọng hơn ở người lớn tuổi do quá trình trao đổi chất chậm lại. Tăng sinh keratin lành tính (Benign keratin hyperplasia), làm dày lớp biểu bì ngoài cùng của da, cũng có thể xảy ra cùng với tăng sắc tố.
Các đốm đồi mồi thường xuất hiện trên mặt, mu bàn tay, ngực, lưng trên và cổ, mặc dù cũng có thể xuất hiện ở những nơi khác.
Sự khác biệt giữa đốm đồi mồi, đốm nâu, nám da và ung thư da là đốm nâu và nám da thường phẳng khi chạm vào. Ngược lại, các đốm đồi mồi và ung thư da có thể là những khối lồi trên da và là dấu hiệu báo trước của chứng dày sừng da (skin keratosis).
Bà Trần cho biết nguyên nhân gây ra các đốm đồi mồi cũng tương tự như nguyên nhân gây ung thư da và các đốm đồi mồi cũng có thể phát triển thành ung thư da. Có ba cách để xác định ung thư da:
1. Hình dạng có thay đổi đột ngột, hoặc không đều, không đối xứng không?
2. Kích thước có to ra đột ngột không?
3. Màu sắc có không đồng đều không?
Điều trị các đốm đồi mồi bằng Trung y
Trung y điều trị các đốm đồi mồi bằng cách bắt đầu từ thận và cải thiện tốc độ trao đổi chất.
Bà Trần cho biết Trung y tin rằng các đốm đồi mồi là hiện tượng lão hóa tự nhiên của con người. Khi thận khí hư và cơ thể thiếu nước, các chức năng nội tiết và trao đổi chất trong cơ thể sẽ bị giảm sút, dẫn đến da khô, tăng sản keratin (keratin hyperplasia) và thay đổi sắc tố melanin. Tất cả những điều này, cùng với sự tích tụ của các gốc tự do oxy hóa trong da, khiến việc loại bỏ các đốm đồi mồi trở nên khó khăn. Điều trị bằng Trung y bắt đầu bằng việc nuôi dưỡng thận và làm chậm quá trình lão hóa.
Toa thuốc mà bà Trần kê cho cha mình không nhằm mục đích loại bỏ các đốm đồi mồi mà để làm tăng nhu động ruột, cải thiện chức năng trao đổi chất và các cơ quan nội tạng. Tuy nhiên, bà tin rằng một khi các cơ quan nội tạng khỏe mạnh thì khuôn mặt và làn da cũng sẽ sáng đẹp.
Cảm xúc và căng thẳng cũng là những nguyên nhân quan trọng khác gây ra các đốm đồi mồi. Thông thường, loại đốm này được gọi là đốm can. Trung y cho rằng can (lá gan) chi phối cảm xúc. Can khí rối loạn do căng thẳng sẽ dẫn đến tích tụ sắc tố trên khuôn mặt. Ví dụ, phụ nữ sau sinh bị căng thẳng thường dễ tích tụ sắc tố như vậy.
Việc loại bỏ những đốm đồi mồi bằng laser dường như là giải pháp nhanh chóng, nhưng bà Trần nhấn mạnh rằng mặc dù các vết như tàn nhang trên bề mặt da dễ loại bỏ nhưng những vết sâu hơn thì không dễ dàng như vậy. Tàn nhang trên mặt thường phản ánh sức khỏe của nội tạng. Những đốm tăng sắc tố này có thể là do hệ vi sinh vật đường ruột mất cân bằng, chất lượng giấc ngủ kém hoặc căng thẳng cảm xúc quá nhiều. Nếu những tình trạng này vẫn tiếp diễn, ngay cả khi các vết đốm trên bề mặt được loại bỏ thì các vết đốm mới sẽ sớm xuất hiện trở lại.
Tốt nhất là trước tiên hãy giải quyết các vấn đề ở tạng phủ và cải thiện lưu thông máu và trao đổi chất. Các đốm tàn nhang có thể mờ đi nhanh hơn mọi người có thể tưởng tượng.
Cải thiện khả năng bảo vệ da
Ngoài việc giải quyết các vấn đề trong tạng phủ và cải thiện tuần hoàn máu và trao đổi chất, để tăng khả năng bảo vệ da hơn nữa, bà Trần gợi ý nên ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa, chẳng hạn như:
- Trái cây và rau quả tươi.
- Trà xanh.
- Thực phẩm chứa vitamin E như các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, ngũ cốc thô…
- Các loại dược liệu Trung Hoa giúp cải thiện lưu thông máu và có đặc tính chống lão hóa, như gừng sống, Nhân sâm, Hoàng kỳ, nấm Linh chi, nấm tuyết, Táo gai, v.v…
Các sản phẩm chăm sóc da như vitamin C, glutathione, acid L-ascorbic và arbutin có thể giúp làm sáng các đốm nám. Tuy nhiên, bà Trần tin rằng điều quan trọng hơn là làm tăng khả năng tự bảo vệ của da khi tiếp xúc với tia UV. Đây là cách duy nhất để trì hoãn lão hóa và chống lại nguyên nhân gốc rễ của tình trạng đồi mồi, nếp nhăn, vết nhăn nhỏ.
Để làm mờ vết thâm hiện có, cô Chen cũng gợi ý công thức pha trà sau:
1. Thành phần:
- 3g (0.1 ounce) lá sen
- 3g (0.1 ounce) Kim ngân hoa (honeysuckle)
- 5g (0.18 ounce) Đan sâm hay Xích sâm (Salvia miltiorrhiza)
- 3g (0.1 ounce) hoa Cát tường (Lilianthus chinensis)
- 5g (0.18 ounce) A Giao (keo da lừa)
2. Cách pha: Ngâm các dược liệu trên vào nước nóng từ 15 đến 20 phút, và thưởng thức như một loại trà.
- Đan sâm hay Xích sâm làm tăng lưu thông máu.
- Cây Kim ngân làm giảm viêm.
- Lá sen, hoa Cát tường và keo da lừa có tác dụng làm đẹp, dưỡng âm, có thể thay thế trà để nâng cao sức khỏe hàng ngày.
Thận trọng khi đốt Laser
Đôi khi, nếu da bị tổn thương do phẫu thuật laser hoặc bệnh ngoài da, tình trạng tăng sắc tố sau viêm có thể xảy ra. Bác sĩ Hồ Nghi Hiên từ Phòng khám da Tinh Nghiên Đài Loan cho biết, người Á Châu nói riêng khá dễ gặp phải hiện tượng như vậy.
Nguyên nhân của PIH bao gồm:
- Vấn đề về thể chất: Người Á Châu có làn da sẫm màu hơn, hoặc dễ bị nám hơn sau tổn thương. Đối với những người có thể trạng này, việc điều trị bằng laser sẽ mất nhiều thời gian hơn để làm mờ sắc tố của vết thương.
- Bắn laser quá mạnh: Nếu bắn laser quá mạnh, da sẽ mất nhiều thời gian hơn để lành lại. Quá trình lành vết thương chậm hơn và tình trạng viêm rõ ràng hơn sẽ làm sạm da nặng hơn.
- Chăm sóc sau bắn laser kém: Phải dùng kem chống nắng sau khi bắn laser và hạn chế hoạt động ngoài trời đến mức tối thiểu. Các hoạt động như đi bộ đường dài, tắm nắng, ngâm suối nước nóng, xông hơi đều sẽ gây mẩn đỏ và nóng trên da. Vì vậy, bạn nên tránh những hoạt động này.
- Các sản phẩm chăm sóc da có tính acid: Sử dụng những sản phẩm này trước khi phẫu thuật có thể dẫn đến tăng sắc tố sau viêm.
- Cháy nắng trước khi bắn laser: Da bị tổn thương không phù hợp để điều trị bằng laser.
Nếu da bị sạm đen, phải tạm dừng điều trị bằng laser để da có thời gian phục hồi. Trong thời gian phục hồi, có thể bôi các sản phẩm chăm sóc da như acid tranexamic liều cao, có tác dụng cầm máu và làm trắng da. Ngoài ra, glutathione ngũ cốc và vitamin C liều cao có thể giúp làm sáng da.
Một số sản phẩm chăm sóc da, chẳng hạn như thuốc mỡ làm trắng ba trong một, có chứa hydroquinone có thể ngăn ngừa sự hình thành melanin. Ngoài vitamin C, acid kojic, arbutin và acid tranexamic bôi ngoài đều có tác dụng làm trắng tương tự.
Thiên Vân biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
