Công thức súp nấm hương: Món ăn ngon, vị thuốc quý 

Nấm hương tăng miễn dịch, cung cấp sắt và vitamin D

Nấm là những sinh vật kỳ lạ, không phải thực vật cũng không phải động vật, nấm thuộc về một phân nhóm riêng biệt. Một số loại nấm là thần dược cứu người, trong khi một số lại gây chết người. Trong nhiều nền văn hóa cổ xưa, ngay cả những loại nấm hoàn toàn có thể ăn được cũng bị hoài nghi.

Tuy nhiên, người Trung Hoa đã biết dùng nấm từ rất sớm. Một trong những vật phẩm quan trọng nhất được biết đến trong văn hóa Trung Hoa là nấm hương (shiitake.) Nấm hương đã trở thành một loại thực phẩm và vị thuốc dân gian quý giá trên khắp Á Châu trong ít nhất 2,000 năm qua. Cho đến nay, loại nấm này vẫn còn nổi tiếng với những lợi ích sức khỏe tuyệt vời.

Shiitake là một tên tiếng Nhật, nhằm chỉ cây sồi shiia nơi nấm hương đôi khi được tìm thấy. Tên tiếng Trung của nấm hương bao gồm xiang gu (nấm thơm) và hua gu (nấm hoa.)

Nấm hương có nguồn gốc tự nhiên đã từng chỉ dành riêng cho giới hoàng tộc. Tuy nhiên, khi người Trung Hoa phát triển hoàn thiện kỹ thuật trồng nấm, vấn đề về sự khan hiếm đã được giảm bớt. Ngày nay, nấm hương là loại nấm được tiêu thụ lớn thứ hai trên thế giới sau các loại nấm thông thường.

Giá trị dinh dưỡng của nấm hương

Mặc dù ít phổ biến hơn nấm trắng, nhưng nấm hương lại cho thấy sự vượt trội về mọi mặt với hương vị đậm đà, mặn mà và nguồn dinh dưỡng đáng kinh ngạc.

Tất cả các loại nấm đều giàu vitamin B và protein, nhưng nấm hương là nguồn cung cấp sắt tự nhiên tốt nhất cho người ăn chay. Nấm hương cũng rất giàu selen, kẽm và các khoáng chất khác cần thiết cho sức khỏe con người.

Nấm hương tự nhiên có hàm lượng lớn vitamin D. Tuy nhiên nhà nấm học Paul Stamets đã phát triển một phương pháp để tăng hàm lượng vitamin D2 [trong nấm] lên rất nhiều lần bằng cách sấy khô mũ nấm trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời. Ông Stamets cho hay, chỉ với hai ngày phơi nắng, vitamin D2 [trong nấm hương] có thể tăng hơn 400 lần.

Nấm hương có ở dạng sấy khô hoặc tươi

Các tiệm tạp hóa ở Á Châu, cửa hàng thực phẩm sức khỏe lành mạnh và chợ đặc sản đôi khi có bán nấm hương tươi, nhưng bạn sẽ dễ dàng tìm thấy nấm sấy khô hơn. Nhiều người thích nấm khô vì hương vị đậm đà hơn và các thành phần dược liệu được cho là cô đặc hơn.

Để làm mềm nấm, bạn nên tách phần mũ và thân nấm rồi ngâm trong nước 24 giờ (nên ngâm thời gian ngắn hơn nhiều so với nấm thái sẵn.) Sau đó, bỏ đi những thân nấm khô cứng nhưng vẫn giữ lại nước ngâm để làm nước dùng. Nếu bạn không có thời gian, hãy thử ngâm mũ nấm trong nước nóng ít nhất nửa giờ, nhưng nước nóng sẽ làm giảm hương vị và thời gian ngâm nhanh thường khiến nấm khá dai.

Nấm hương có thể được dùng theo nhiều cách, từ nấu súp, xào đến món trứng ốp la và pizza. Tuy nhiên, khi chế biến món ăn, hãy chắc chắn rằng nấm đã được nấu chín. Ăn nấm hương sống hoặc chưa chín đôi khi có thể gây phát ban.

Nước dùng là món ăn bổ dưỡng và tốt cho sức khỏe nhất từ nấm hương. Nhà thảo dược học Todd Caldecott, tác giả của cuốn ‘Food As Medicine’ (Thực phẩm như thuốc,) viết rằng nước dùng nấm hương là “cách nhanh nhất để có được món hầm xương bổ dưỡng mà không cần đến các sản phẩm động vật, nhưng với hương vị khác biệt và độc đáo.”

Nấm hương là vị thuốc tự nhiên

Vào năm 1620, thầy thuốc nổi tiếng thời nhà Minh, Wu Rui đã viết rằng nấm hương cung cấp năng lượng, giảm cơn đói, chữa cảm lạnh và cải thiện lưu thông máu.

Ngày nay, nấm hương được dùng cho bệnh nhân ung thư, hội chứng mệt mỏi kinh niên, HIV, nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên, bệnh nấm candida, và giảm cholesterol. Loại nấm này (ít nhất các thành phần của nó) đã xuất hiện trong các nghiên cứu hiện đại nhiều hơn so với hầu hết các loại thảo dược, nhưng bằng chứng chỉ là sơ bộ. Nhiều nghiên cứu trên động vật cho thấy kết quả tích cực, nhưng chỉ có một vài thử nghiệm nhỏ trên người.

Các nhà nghiên cứu hầu hết tập trung vào hai chế phẩm nấm hương nổi tiếng: chiết xuất sợi nấm Lentinula edodes (LEM) và lentinan. Cả hai đều đã chứng minh khả năng ngăn ngừa và thu nhỏ khối u, hỗ trợ chức năng miễn dịch và thể hiện đặc tính kháng virus.

Tại Nhật Bản, nơi bắt nguồn nhiều thử nghiệm hiện đại về nấm hương, cả lentinan và LEM đã được dùng để giảm tác hại của hóa trị và xạ trị. Lentinan được chấp thuận tại Nhật Bản từ năm 1985 như một chất hỗ trợ để điều trị ung thư dạ dày và thường được phụ nữ Nhật Bản dùng trong điều trị ung thư vú.

LEM thường được khuyến nghị cho những người bị nhiễm HIV và đã được chứng minh là ngăn chặn sự nhân lên của virus, tăng chức năng tế bào bào miễn dịch và bảo vệ gan.

Xin lưu ý rằng những tác dụng trên là dựa trên liều điều trị đầy đủ của các loại thuốc bào chế chứ không phải dựa vào thực phẩm. Trong cuốn sách “Nấm dược liệu,” nhà thảo dược học Christopher Hobbs đã viết, “Mặc dù nấm hương có thể là một chất bổ sung dinh dưỡng giá trị, nhưng có thể gây khó chịu cho đường tiêu hóa khi dùng với liều lượng cao.”

May mắn thay, các chế phẩm từ nấm hương rất dễ tìm thấy qua Internet hoặc tại cửa hàng thực phẩm sức khỏe từ địa phương của bạn. Theo trang web của Hobbs, nhu cầu về các loại nấm dược liệu là hơn 1.2 tỷ USD trên toàn thế giới.

Món súp nấm thơm ngon, đậm đà

Đây chắc chắn là một món súp giúp mang lại hơi ấm cho những ngày lạnh giá. Gừng, tỏi, ớt đỏ và nấm hương đều có tác dụng giúp lưu thông máu.

• 1 muỗng canh bơ hoặc dầu ô liu
• 1 củ hành tím lớn, xắt nhỏ
• 2 tép tỏi, băm nhỏ
• 1 muỗng canh gừng bào nhỏ
• 8 mũ nấm hương (tươi hoặc khô,) cắt thành miếng vừa ăn
• 1 cọng cần tây, xắt nhỏ
• 2 lá nguyệt quế
• 1/4 muỗng cà phê ớt đỏ
• 1/4 muỗng cà phê tiêu tươi xay
• Muối biển cho vừa ăn
• 4 chén nước (nước dùng thịt gà/rau hoặc nước ngâm nấm hương khô)
• 1 miếng rong biển kombu (tùy sở thích)
• 84g mì soba (một loại mì ống làm từ kiều mạch)
• 1/2 chén ngò rí xắt nhỏ
• Nước ép và vỏ của một quả chanh

Đun chảy bơ hoặc dầu trong một nồi lớn và thêm hành tím, gừng, tỏi, cần tây và nấm hương. Xào trên lửa vừa cho đến khi hỗn hợp rau chín mềm. Thêm lá nguyệt quế, ớt đỏ, hạt tiêu xay và muối, xào thêm một phút trước khi cho nước và rong biển kombu vào. Ngay trước khi súp sôi, chuyển sang chế độ lửa nhỏ và đậy nắp trong 20 phút.