7 loại thực phẩm tốt cho tim mạch, giúp ngăn ngừa nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não

Khi chúng ta già đi, các mạch máu không còn độ đàn hồi như khi chúng ta còn trẻ, thậm chí có thể bắt đầu cứng lại và hẹp lại, khiến máu khó lưu thông dễ dàng, đây là một vấn đề phức tạp do độ nhớt của máu cao.

Bài viết này sẽ giới thiệu các triệu chứng của xơ vữa và tắc nghẽn động mạch và cách phục hồi sức khỏe mạch máu?

Máu là một chất sống quan trọng chịu trách nhiệm vận chuyển oxy, chất dinh dưỡng và chất thải trao đổi chất, từ đó duy trì hoạt động bình thường của cơ thể. Tuy nhiên, khi máu trở nên quá đặc hoặc mạch máu bị xơ cứng, các chức năng này có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến một loạt vấn đề về sức khỏe, bao gồm bệnh tim và tai biến mạch máu não.

Xơ vữa động mạch đề cập đến những thay đổi của động mạch do thành mạch máu dày lên hoặc tắc nghẽn trong mạch máu vì nhiều lý do. Xơ vữa động mạch có thể do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm huyết áp cao, tiểu đường và tăng lipid máu. Ngoài ra, béo phì, hút thuốc, uống quá nhiều rượu, rối loạn nội tiết, lo âu, căng thẳng, trầm cảm, thói quen ăn uống, sinh hoạt kém, hoạt động thể chất không đủ và tuổi tác cũng liên quan đến chứng xơ vữa động mạch.

Khi xảy ra xơ vữa động mạch, mạch máu mất tính đàn hồi, dẫn đến tuần hoàn ngoại biên kém. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và phát triển các bệnh như tai biến mạch máu não, đau tim và đau thắt ngực.

12 triệu chứng sớm của xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là một quá trình diễn ra từ từ và có thể không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu phát hiện thấy các tình trạng sau thì khả năng bị xơ vữa động mạch cao hơn:

• Có tiền sử huyết áp, mỡ máu cao hoặc tiểu đường
• Có thói quen hút thuốc hoặc uống rượu lâu dài
• Lạnh và tê ở tay, chân
• Trí nhớ suy giảm, biểu hiện bằng việc quên các con số, ngày tháng, tên người và địa điểm cũng như các nhiệm vụ dự tính gần đây
• Tính cách thay đổi, được đánh dấu bằng sự cáu kỉnh và tâm trạng khó lường
• Khó tập trung và phản ứng tư duy chậm hơn
• Chuyển động chậm chạp
• Thừa cân
• Chóng mặt và nhức đầu từ nhẹ đến nặng, tái phát
• Run nhẹ ở tay, đặc biệt dễ nhận thấy khi cầm đồ dùng
• Ngủ nông, khó ngủ sau khi thức dậy, mơ nhiều và thường xuyên mất ngủ
• Dễ mệt mỏi và thiếu năng lượng

Nếu bạn có những triệu chứng trên, nên điều chỉnh phương thức ăn uống bằng cách áp dụng công thức ăn ít cholesterol, ít muối và ít đường. Ngoài ra, tránh hút thuốc, uống nhiều rượu đồng thời tập thể dục phù hợp. Đặc biệt, việc kiểm tra xơ vữa động mạch nên được thực hiện thường xuyên.

4 dấu hiệu cho thấy máu có độ nhớt cao

Độ nhớt của máu tăng cao là một vấn đề tuần hoàn phổ biến và những người bị bệnh này có nguy cơ bị bệnh xơ vữa động mạch cao hơn. Độ nhớt của máu tăng cao có thể dẫn đến tuần hoàn máu và trao đổi chất kém. Các triệu chứng thường gặp bao gồm nhức đầu, đau vai và cổ, tê tay chân, mệt mỏi, đánh trống ngực, tức và đau ngực, nổi mẩn da.

Những người trung niên, người lớn tuổi bị các bệnh mạn tính và những người trẻ tuổi bị căng thẳng cao đều là nhóm có nguy cơ cao bị độ nhớt của máu cao. Những người có tiền sử huyết áp cao, xơ vữa động mạch, bệnh tim và tiểu đường thậm chí còn có nguy cơ cao hơn. Ngoài ra, những người trẻ tuổi chịu áp lực lớn trong công việc, thường xuyên uống rượu, ăn thịt chế biến sẵn cũng có thể bị nhớt máu sớm.

Bốn triệu chứng sau đây có thể cho thấy độ nhớt của máu cao hơn:

• Chóng mặt, uể oải và không tỉnh táo vào sáng sớm. Những người gặp phải triệu chứng này nên ăn sáng để lấy lại tinh thần minh mẫn.
• Nếu không được chợp mắt một lát vào buổi trưa, sẽ thấy bơ phờ suốt buổi chiều và thấy tâm trạng đặc biệt tốt sau bữa tối.
• Khó thở khi ngồi xổm. Khi ngồi xổm, lượng máu về tim và ngực giảm đi, dẫn đến thiếu máu cục bộ ở phổi, não và các cơ quan khác, dẫn đến khó thở.
• Tầm nhìn mờ liên tục. Lưu lượng máu giảm do độ nhớt của máu cao làm cho máu không thể cung cấp đủ dinh dưỡng cho dây thần kinh thị giác. Ngoài ra, thiếu máu cục bộ tạm thời hoặc thiếu oxy đến dây thần kinh thị giác và võng mạc có thể gây mờ mắt từng đợt.

Các yếu tố góp phần gây tắc nghẽn mạch máu

Cả xơ vữa động mạch và độ nhớt của máu cao đều có thể góp phần gây tắc nghẽn mạch máu. Tắc nghẽn mạch máu có thể dẫn đến một loạt các vấn đề về sức khỏe, bao gồm các bệnh về tim mạch như xơ vữa động mạch, huyết áp cao và tăng lipid máu, cũng như các bệnh mạn tính về gan, thận và phổi. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến các tình trạng tử vong như nhồi máu cơ tim (đau tim) và tai biến mạch máu não, dẫn đến tử vong đột ngột.

Các yếu tố góp phần gây tắc nghẽn mạch máu, xơ vữa động mạch và độ nhớt của máu cao bao gồm:

• Cảm xúc tiêu cực: Tâm lý căng thẳng có thể khiến các cơ và dây thần kinh căng cứng làm mạch máu co thắt một cách vô thức dẫn đến huyết áp cao. Một nghiên cứu được công bố trên Tập san The Lancet cho thấy căng thẳng kích thích hoạt động của hạch hạnh nhân trong não. Sự kích thích này dẫn đến những thay đổi về nội tiết tố và hệ thần kinh thực vật, thúc đẩy tình trạng viêm động mạch và xơ vữa động mạch, đồng thời làm tăng nguy cơ bị một loạt bệnh tim mạch.

• Phương thức ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều thực phẩm siêu chế biến với chất béo kém chất lượng và đường bổ sung làm tăng nguy cơ bị các bệnh về chuyển hóa. Ăn đồ lạnh cũng có thể khiến mạch máu co lại, Trung y gọi là “đông máu do lạnh.” Ngoài ra, uống không đủ nước có thể dẫn đến độ nhớt của máu cao và ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất. Khi đổ mồ hôi nhiều vào mùa Hè, nên chú ý hơn đến việc uống nước. Ngay cả những người ở độ tuổi 50, có lối sống và phương thức ăn uống lành mạnh cũng có thể bị tai biến mạch máu não trong mùa Hè do uống không đủ nước.

• Thiếu hoạt động thể chất: Hoạt động thể chất không đủ có thể làm tuần hoàn máu kém hơn. Tuy nhiên, nên chú ý vận động vừa phải; tập luyện cường độ cao trong thời tiết lạnh có thể gây hại cho cơ thể.

• Hút thuốc và uống rượu: Những thói quen không lành mạnh như hút thuốc và uống quá nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.

Phương pháp tự nhiên để cải thiện tuần hoàn máu

Về mặt lâm sàng, Trung y gọi máu lưu thông không tốt là “ứ máu.” Người bệnh thường có môi thâm, trường hợp nặng, lưỡi có thể chuyển sang màu tím, thường xuyên cảm thấy mệt mỏi. Đối với những bệnh nhân này, thường dùng các loại thuốc để bổ khí, dưỡng huyết và tiêu huyết ứ để bổ sung năng lượng cho tim. Các bài thuốc Trung y thường dùng bao gồm Sinh mạch tán, Huyết phủ trục ứ thang. Các thí nghiệm trên động vật đã phát hiện ra rằng Huyết phủ trục ứ thang có thể cải thiện tình trạng thiếu máu cục bộ ở võng mạc và điều trị huyết khối não.

Người bệnh cũng cần chú ý đến phương thức ăn uống hàng ngày. 7 loại thực phẩm sau đây đặc biệt có tác dụng bảo vệ sức khỏe mạch máu:

• Thuốc thảo dược thanh lọc máu: Các loại thảo dược Trung Hoa như Đan sâm, Sơn tra, Xích thược, Tam thất có tác dụng thông huyết, tương đối an toàn và dịu nhẹ; sử dụng lâu dài sẽ thúc đẩy tuần hoàn máu. Tuy nhiên, bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông máu nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng các loại thuốc thảo dược này.

• Thực phẩm có màu đen: Thực phẩm có màu đen hoặc gần như đen như mộc nhĩ, nho, nấm hương, hạt mè đen, rong biển và tảo bẹ có tác dụng chống đông máu, có thể cải thiện độ đàn hồi của mạch máu và tuần hoàn máu. Ngoài ra, rong biển và tảo bẹ đặc biệt hữu ích trong việc hạ lipid máu. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ăn tảo có thể làm giảm cholesterol LDL (“xấu”).

• Thực phẩm có màu đỏ: Thực phẩm có màu đỏ hoặc gần như đỏ đều có ích cho quá trình lưu thông máu như cà rốt, lựu, cà chua và ớt chuông. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người ăn nhiều cà chua và các thực phẩm giàu lycopene khác có nguy cơ bị các bệnh tim mạch thấp hơn, đặc biệt là giảm 26% nguy cơ tai biến mạch máu não.

• Gia vị: Hành lá, hành tây, gừng, tỏi và nghệ có thể cải thiện tuần hoàn máu.

• Thực phẩm chua: Thực phẩm có tính acid như chanh, giấm và dứa có thể làm mềm mạch máu. Enzyme bromelain có trong dứa thúc đẩy quá trình tiêu hóa, đồng thời có thể chống đông máu và chống huyết khối.

• Thực phẩm lên men: Thực phẩm lên men như natto, miso và kim chi có thể cải thiện quá trình trao đổi chất và mang lại lợi ích sức khỏe tổng thể. Hơn nữa, natto chứa nattokinase, có đặc tính chống đông máu. Một nghiên cứu của Nhật Bản đăng trên British Medical Journal (Tập san Y học Anh – BMJ) vào năm 2020 cho thấy những người thường xuyên ăn natto có nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch thấp hơn đáng kể, trong đó nam giới giảm 24% và phụ nữ giảm 21%.

• Chất béo lành mạnh: Các loại dầu tốt cho sức khỏe như dầu cá, dầu hạt hoa trà và dầu ô liu ép lạnh nguyên chất đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe tim mạch. Những người có lượng lipid trong máu cao thường tránh ăn chất béo, nhưng cách ăn này là sai lầm. Trên thực tế, việc kết hợp nhiều chất béo lành mạnh hơn vào phương thức ăn uống có thể trợ giúp quá trình chuyển hóa chất béo không lành mạnh của cơ thể. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc hấp thụ vừa phải acid béo không bão hòa sẽ bổ trợ hoạt động chống oxy hóa, do đó làm giảm nguy cơ bị các bệnh tim mạch. Đáng chú ý, acid béo omega-3 có nhiều trong dầu cá có tác dụng điều hòa tiểu cầu và ngăn ngừa huyết khối.

Ngoài việc ăn những thực phẩm có tác dụng làm loãng máu, cũng nên uống nhiều nước, hạn chế ăn thức ăn, đồ uống có đá lạnh và giảm căng thẳng. Trong những tháng mùa Đông lạnh giá, ngâm mình trong suối nước nóng hoặc tắm nước nóng cũng có thể có lợi cho sức khỏe.